“O‘zdavkarantin” inspeksiyasi xodimlari “Phthorimaea operculella” zararkunandasi yoki o‘zimizning tilda aytganda kartoshka kuyasiga qarshi kurash ishlarini boshlab yubordi. Bu haqda inspeksiya matbuot xizmati xabar berdi.
Qayd etilishicha, havo harorati qanchalik baland bo‘lsa, kuya shunchalik tez rivojlanadi. Aslida hasharotning bir avlod berish davri o‘rtacha 3—4 haftani o‘z ichiga olishi kerak, ammo harorat 35 darajadan yuqorini ko‘rsatganda zararkunanda 16 kundayoq “oyoqqa turishi” mumkin.
Uni dastlab texaslik entomolog olim Seller 1873 yilda “kashf etgan”. O‘z vaqtida qarshi kurash choralari ko‘rilmagani uchun Janubiy Afrikada kartoshka hosilining qariyb 80 foizi, Avstraliyada esa 90 foizi nobud bo‘lgan.
Kartoshka kuyasining O‘zbekistonda paydo bo‘lishi 2009-yilga to‘g‘ri keladi. Shu yili Xorazm viloyatining Turkmaniston bilan chegaradosh Shovot, Gurlan va Qo‘shko‘pir tumanlarida bu zararkunandani o‘simliklar karantini inspektorlari payqab qolgan. Hozirda bu xavfli hasharot Toshkent, Sirdaryo va Samarqand viloyatining ayrim hududlarida ham tarqalgan.
Zararlangan hosilni shunchaki tashlab yuborish mumkin emas, chunki kuya qurti yana tuproq ostiga qaytadi va o‘sha yerda xotirjam qishki “hordiqqa” ketadi. Keyingi yil ham qurtlar “uyg‘onib” zarar keltirishda davom etadi.
Ulardan himoyalanish uchun eng avvalo, kartoshka poyasi qurishiga 5—7 kun qolganda o‘rib olish va yo‘qotish, daladan hosilni imkon qadar tezroq yig‘ishtirib olish zarur. Shuningdek, belgilangan tartib-qoidalar asosida kartoshka tugunaklari va omborlarni brom-metil bilan zararsizlantirish, ituzumdoshlar oilasiga mansub begona o‘tlardan tozalash va dalalarga kimyoviy vositalar bilan ishlov berish talab etiladi. Buning uchun tumanlarda tashkil etilgan “O‘simliklar klinikasi”ga murojaat qilish mumkin.
“Eng muhimi, ekish ishlarini boshlashdan avval yerni zararkunanda va hasharotlardan tozalash, urug‘li kartoshka mahsulotlarlarini fitosanitar talablarga to‘liq javob berishi yuzasidan hududiy inspeksiya mutaxassislaridan tegishli tavsiya va ko‘rsatmalar olishni unutmang”, — deyiladi xabarda.
Izoh (0)