“Daryo” muxbiri Mirolim Isajonov “Handalak” guruhining sobiq a’zosi, san’atshunoslik fanlari nomzodi, taniqli so‘z ustasi Ortiq Sultonov bilan Xalqaro kulgi kuni arafasida suhbat uyushtirdi.
- Ortiq aka, kulgi insonga nima beradi, deb o‘ylaysiz?
- Kulgi faqat san’at emas, balki shifo hamdir. Tibbiyotda “kulgiterapiya” degan tushuncha mavjud. Tabassum inson qon bosimi aylanishini me’yorlashtirib, rohatlanish gormonini ishlab chiqarishda katta yordam beradi. Shuningdek, odam yurakdan yozilib kulsa, sog‘lig‘i yaxshilanib, o‘zini yengil tortadi, ruhi tetiklashadi, ishtahasi ochilib, umri yanada uzayadi.
- Bugun jadallashib borayotgan tezkor axborot davrida o‘zbek qiziqchilik san’ati kelajagini qanday tasavvur qilasiz?
- Bizning yoshlik chog‘imizda bir nechta telekanal bo‘lib, ertalabdan kechgacha barcha oila a’zolar o‘shanga termulib o‘tirardik. Hozirgi texnika zamonida yurtimizda yigirmaga yaqin telekanal mavjud. Buning ustiga internet ham hayotimizga keng kirib keldi. Bu vositalarning borligi qaysidir ma’noda bizga ham qator qulayliklar tug‘dirmoqda. Xalqimiz ijod namunalarimiz, tomoshalarimizni bemalol ko‘rish imkoniyatiga ega bo‘lishdi. Biz ham hamkasblar chiqishlarini ko‘rib, kamchiliklarimizni to‘g‘rilashga, yutuqlarimizdan quvonib, yanada qattiq izlanishga intilyapmiz.
Tan olish kerakki, qiziqchilik keyingi avlod vakillarida kam kuzatilayapti. Xalqimiz qiziqchi deb aytayotgan hozirgi yoshlardan iborat jamoalar aslida komik guruhlar. Qiziqchi esa yakka tarzda ijod qilib, bir o‘zi tomoshabinni ming mashaqqat bilan kuldiradi. Jamoa va bir qiziqchi ijodi orasidagi farq juda katta. Oddiy xalqimiz shuni chuqur anglab olishi shart. O‘zbek qiziqchilik san’atida o‘ziga yarasha yutuqlar barobarida kamchiliklar ham yo‘q emas. So‘z boyligi keng, mantiqan fikrlash qobiliyatiga ega iste’dodli yoshlarni qo‘llab-quvvatlasak, bizning soha kelajagi ham mustahkam bo‘lishiga ishonchim komil.
- Hamkasblaringiz ijodini kuzatganda “Nega ular aytgan hazillar mening xayolimga kelmadi” degan o‘y bo‘lganmi hech?
- Yashirmayman yoshi, millati va tajribasidan qat’i nazar biror qiziqchining puxta latifasi quloqqa chalinganida, albatta, bunday fikrlar hayolimdan o‘tadi. Ularga tan beraman. Maqtanishga yo‘ymang-u, oxirgi paytlarda repertuarimdagi hazillardan ayrim hamkasblarim foydalanishyapti. Ularga o‘zim ruxsat beraman va buni qizg‘onmayman. Lekin ayrimlarining mendan bir og‘iz so‘ramay, latifalarimni boricha yoki sal o‘zgartirib, aytayotganidan ranjiyman. Hammani o‘ziga yarasha yumori va muxlisi bor. Xalq esa ko‘ngliga manzur bo‘lgan qiziqchi ijodidan bahramand bo‘laveradi.
- Negadir o‘zbek qiziqchilik san’atida xotin-qizlar ozchilikni tashkil etadi. Bu borada fikrlaringiz qanday?
- Aslida qiziqchi ayollar boshqa davlatlarda ham barmoq bilan sanarli. Xotin-qizlarning bu kasbda non topib yeyishi juda murakkab. Lekin shunday bo‘lsa ham mazkur sohada ularning alohida o‘rini bor. 2010-yilda sahnaga birinchi marta qiziqchi qizni o‘zim olib chiqqanman. Madina Muxtorova, Zuhra Soliyevalar komik aktrisa bo‘lsa-da, tajriba qilib ko‘rgan. “Zo‘r TV”da efirga uzatilayotgan “Dugonalar shousi” ko‘rsatuvi qizlari ham yaxshi ijod qilishyapti. Ular insonlar ko‘nglini ko‘tarib, astoydil izlanib, mehnat qilishyapti. Hamisha ayol qiziqchilarning ijodiga ijobiy munosabatda bo‘lganman.
- Yurtimizda yozuvchi-shoirlar, jurnalistlar, rassomlar va hattoki, qo‘shiqchilarni ham birlashtirib turuvchi uyushmalar faoliyat yuritadi. Ammo qiziqchilarni birlashtiradigan, ularga kamchiliklarini aytib, rag‘batlantiradigan tashkilot yo‘q. Bu holat sizni ham o‘ylantiradimi?
- Keyingi paytlarda shu masala to‘g‘risida ko‘p gapiryapman. Umuman sahna san’ati drama va estradaga bo‘linadi. Yurtimizdagi teatrlarning hammasi dramaning turli yo‘nalishlarida faoliyat yuritadi. Estrada san’ati o‘z ichiga mayda janrlar: qiziqchilik, raqs san’ati kabilarni oladi. Biz estrada teatrida ishlashni juda xohlaymiz. Birorta madaniyat uyida bo‘lsa ham estrada teatri tashkil etilsa, hamma qiziqchilarning boshini biriktirsak yaxshi bo‘lardi. Boshqa teatrlarda muallif, rejissor va ijrochi birlashadi. Biz esa o‘zimizga o‘zimiz yozamiz, o‘zimiz sahnalashtiryapmiz. Biz — askiyachi, qiziqchilar chiqishlarini nazorat qiladigan, qo‘llab-quvvatlab, kamchiliklarini to‘g‘rilashga yordamlashadigan maskan zarur.
- Oxirgi yillarda qiziqchilikka ishtiyoqmand yoshlar yakkaxon tarzda ijod qilishdan ko‘ra, bir jamoa sifatida el nazariga tushishni ma’qul ko‘rishmoqda. Bu sizni qiziqchi sifatida tashvishlantirmaydimi?
- Bilasizmi, yakka ijod qilishdan ko‘ra ko‘pchilik birgalashib, tomosha ko‘rsatgan osonroq. Aksariyat yoshlar oson yo‘ldan yurishni maq’ul ko‘rib, jamoa tuzishyapti. Bunday guruhlar ham kerak, deb o‘ylayman. Bu tashvishga soladigan holat emas. Yakkaxon tarzda ijod qilayotganlar ham topiladi. Ular safi kengayishi, bu borada ham avlodlar almashinuvi bo‘lishiga ishonaman.
- “Handalak” dasturi nega efirga uzatilmay qo‘yilganiga qiziqadiganlar ko‘pchilikni tashkil etadi. Tomoshabinlar orasida siz va Zokir Ochildiyev munosabatlariga pul masalasidagi kelishmovchilik sabab darz ketgan, deya fikr yuritadiganlar ham yo‘q emas.
- Bu gap-so‘zlarning barchasi quruq mish-mish xolos. “Handalak” efirga uzatilmay qo‘yilganligiga ancha yil bo‘ldi. Buning sababi dasturning efirdagi muddati tugagandi. Aslida har qanday dasturning umri o‘n yil hisoblanadi. Shundan keyin birgalikda bir necha yil konsert namoyish etdik. Lekin bu yil o‘zim mustaqil dastur taqdim etdim. Bunga sabab yillar davomida “Handalak”ga sig‘may qolgan fikrlarimni jamlab, muxlislarimga bir asar sifatida havola qildim. Yaqin kunlarda mazkur konsert internet va disklar orqali keng ommaga tarqaladi. Bahoni doimgidek tomoshabinlar beradi. Agar “Handalak” singari puxta loyiha chiqib qolsa, Zokir Ochildiyev bilan yana birgalashib hamkorlik qilishimiz mumkin.
- Aslida “Handalak” qachon tashkil topgandi?
- Ikkimizning hamkorligimiz talabalik kezlarimizdan boshlangan. O‘qishni tamomlagach, dastlab Samarqandda ishlab, so‘ng poytaxtga qaytdik. Avvaliga “G‘ayra-g‘ayra” qiziqchilar teatri nomi ostida ijod qilganmiz. 2000-yilda “Handalak” nomli ko‘rsatuvimiz sahnaga chiqqanidan keyin yurtdoshlarimizning o‘zlari bizni “Handalak” deb atay boshlashgan.
- “Million”, “Bravo” singari jamoalarning kamchiliklarini nimalarda ko‘rasiz?
- Bu yosh guruh a’zolari mehnati, izlanishi va tug‘ma iste’dodi bilan hamisha menda iliq taassurot qoldiradi. To‘g‘ri, ularda ham o‘ziga yarasha kamchiliklar bor. Lekin minglab tomoshabinni bir zalga jamlab, kunlab konsert berish ham oson emas. Yosh jamoalar konsert qo‘yishdan oldin tajribali rejissor, hajvchi ijodkorlar bilan hamkorlikda maslahatlashib, har tomonlama puxta chiqishlar taqdim etishsa, xatolarga kam yo‘l qo‘yishadi. Ular haqida bildirilayotgan tanqidiy fikrlarga ko‘p ham qo‘shilavermayman. Yoshlarga ibrat bo‘lib, yo‘l ko‘rsatib tarbiyalashimiz, to‘g‘ri yo‘nalish berishimiz zarur. Urishib, baqirib, taqiqlab tarbiyalashdan zarracha foyda yo‘q.
- Suhbatingiz uchun katta rahmat!
Izoh (0)