“Daryo” kolumnisti an’anaviy ruknda o‘tgan haftada muhokama qilingan asosiy ijtimoiy masalalarga to‘xtalib o‘tadi.
Men dardimni kimga aytaman?
Shu kunlarda o‘znetni Farg‘onadan bir xabar titratdi. O‘zbekiston tumanida 9-sinf o‘quvchisi karbid suvi ich(kizil)gani sababli dunyodan o‘tibdi. Dastavval, yozuvchi Nurulloh Muhammad Raufxon Facebook-sahifasida “sinfdoshlari karbid suvini majburan ichkizib”, fojiali o‘lgan o‘quvchi haqida vujudingizni zirillatadigan post qoldirdi. Ammo voqea tafsiloti yuzasidan tortishuv boshlandimi, post yo‘qolib qoldi. Karbid suvini ichish... Tasavvur qilyapsizmi? Tirik odamning ichki a’zolari kuyib ketadi.
Ammo voqeaning aniq tafsiloti haligacha ma’lum emas. “Qora niyatli tinchligimizni ko‘rolmaydigan” chetdagi saytlarning yozishicha, yuvosh bolaga zo‘ravon boyvachcha sinfdoshlari karbidni majburlab ichkizgan. Ko‘z oldingizga “dedovshina” keldimi? O‘zimizning mo‘min-qobil saytlarimiz yozishicha, bola “bilmasdan, ehtiyotsizlik oqibatida” turgan-bitgani zaharli moddani ichib qo‘ygan. Bola-da endi.
Axborot olamimizda qiziq urf bor. Bir joyda ko‘ngilsiz hodisa bo‘lsa, “paslushniy” nashrlarimiz “ehtiyotsizlik oqibatida”, “bilmasdan”, “aslida bunday bo‘lishi kerak emasdi” degan mavhum jumlalar asosida gap tuzib xabar berishadi. Hozir aniq axborot qimmat turadi. Shunchalik qimmatki, uni kerakli odamdan sug‘urib olish imkonsiz. Uning sinfdoshlari va ota-onasining og‘ziga mikrofon tutib videotasvirini internetga joylash barcha savollarga aniqlik kiritgan bo‘lardi. Ammo ular gapirarmikan? Oddiy oila bo‘lsa... Ularni nechta korchalon cho‘chitib qo‘ydi ekan? “Qo‘ying, taqdir ekan, qolganlarni salomat qilsin”, deb, qo‘l sinig‘ini yeng ichida, bosh yorig‘ini do‘ppi tagida tokay saqlaymiz?
Robindranat Thokurning maktab darsligiga kiritilgan “Nur va soyalar” hikoyasini eslaysan kishi. Sen jabr chekkanni himoyalashga urinsang, u esa “yo‘q bunday bo‘lmadi”, deya ishonchingni so‘ndirsa-chi? Dardini aytay desa, tili yo‘q bechorani. Bizdan Shoshibushonlar chiqarmikan?
Yonib ketgan umidlar
Kuyish azobini bilish uchun gugurt cho‘pini yoqib barmog‘ingizni alangaga bir lahza tutib turishning o‘zi yetarli. Shunday bo‘lsa-da, bu ishga qo‘l urganlar yetarli. Vyetnamlik ruhoniy Txit Kuang Dik buddaviylarga ko‘rsatilayotgan bosimga norozilik tariqasida o‘zini oshkora yoqib, dunyoni larzaga solgan bo‘lsa, tunislik yosh baqqol Muhammad Buaziziyning qishda o‘ziga o‘t qo‘yishi “bahor”ni boshlab keldi. Qayta qurish yillarida ayollar o‘zini o‘zi yoqishi Shavkat Rahmon she’rlari va Dadaxon Hasanov qo‘shiqlarida qolib ketgan bo‘lsa, bugun tadbirkor o‘zining joniga qasd qilmoqda. Kishi tan azobini pisand qilmay ustidan yonilg‘i quyib, qo‘liga gugurt olishga undovchi sabab ruh azobidir.
Surxondaryolik tadbirkor yigit kreditga olgan puliga qurilgan kafeni hokimiyat buzib tashlaganiga norozilik sifatida hokimiyat binosi oldida o‘zini yondirganini o‘qib yuqoridagi xayolga bordim. Biz qaysidir uzoq mamlakatda va tarixda jabr ko‘rganlarni o‘qib achinamiz, larzaga tushamiz. Holbuki, yonimizda bir odam hokimlikka gapi yetmagani uchun o‘ziga o‘t qo‘ymoqda. Norozilikning eng qo‘rqinchli, og‘riqli yo‘lini tanlamoqda. Chunki unda boshqa yo‘l qolmadi. “...ochilgan keng yo‘l” uni kanistr va gugurtga olib keldi.
Uning ham rejalari, orzusi bo‘lgan, albatta. Kafesining daromadidan uy qurishni mo‘ljallagandir, to‘y qilishni istagandir. Ehtimol, oilasi betobdir. Ammo hokimiyatning buldozeri uning rejalarini majaqlab o‘tib ketdi. Va… uning o‘zi hammasiga sababchi bo‘lib chiqdi.
“...Tuman hokimligida B.E.ning yer ajratish haqidagi murojaatlari mavjudligi fakti o‘rganilganda, u ushbu voqeaga qadar tuman hokimligiga yer ajratish haqida rasman murojaat qilmaganligi aniqlangan...”
“...Biroq, O.J. tumandagi “Uchqizil” mahallasida 2018-yil boshlaridan 50 kvadrat metr yer maydonida o‘zboshimchalik bilan noqonuniy ravishda ayvon (naves) qurib olib, undan umumiy ovqatlanish shoxobchasi sifatida foydalanib, aholiga ‘pirojki’ pishirib sotish bilan shug‘ullangan...”
“...Biroq B.E. qonuniy qurilmani o‘z ixtiyori bilan buzib olganligi bois, hujjat rasmiylashtirilmagan...”
“...B.E. hozirda hech kimga da’vosi yo‘qligini, qilgan ishidan pushaymonligini ma’lum qilgan...”
Shunaqa gaplar. O‘zing sababchisan, chunki qo‘lingga gugurt olding, demagan xolos.
Darvoqe, fojia olis Surxondaryoda yuz bergan. Vyetnam yoki Tunisda bo‘lganda barchasi boshqacha kechishi mumkin edi.
Sarvar usta
Muallif fikri tahririyat nuqtai nazaridan farq qilishi mumkin.
Izoh (0)