Tadqiqotchilar sichqonlarning amputatsiya qilingan barmoqlarining o‘sishini stimullovchi ikki xil oqsilni aniqladi. Bu kashfiyot bizni kuni kelib qo‘l va oyoqlarini yo‘qotgan insonlarda ularni tiklash sari yana bir yangi qadam hisoblanadi.
Bundan avvalroq olimlar suyak to‘qimasini o‘stirgan bo‘lsa, endilikda suyaklar va bo‘g‘imni ham o‘stirildi. Suyaklar va bo‘g‘imlar yo‘qotilgan tana qismlarini tiklashda birdek muhim ahamiyatga ega. Avvallari suyak regeneratsiyasi uchun BMP2 oqsili ishlatilgan bo‘lsa, yangi usulda unga boshqa BMP9 oqsili ham qo‘shildi. Ushbu oqsilarni barmoqlari amputatsiya qilingan sichqonlarda birgalikda qo‘llanilganda 60 foizdan ortiq kesilgan suyaklar uch kun ichida tog‘ay toqimasi bilan qoplandi. Oqsillarsiz bu suyaklar odatdagidek bitib ketardi.
Tog‘ay — suyaklarning kalit qismi, u kesilgan qismlarning regeneratsiyasi progressi haqida ma‘lumot beradi. Hattoki yo‘qotilgan qismlarini tabiiy yo‘l bilan qayta o‘stira oladigan hayvonlarda ham bo‘g‘imlar qayta tiklanmaydi.
"Tekshiruvlarimizda oqsillarning regeneratsiyalanmaydigan amputatsion jarohatlarda ham qo‘llash mumkinligi isbotlandi", - deyiladi maqolada.
Tadqiqot natijalariga ko‘ra, qayta tiklanish jarayoni avval BMP2 oqsili, bir haftadan so‘ng esa BMP9 oqsili qo‘shilganda eng yuqori effektivlikka ega bo‘lgan. Bu bo‘g‘imning tiklanishiga va uning suyaklar bilan bog‘lanishiga olib kelgan.
Olimlar hali butun qo‘l va oyoqlarni qayta tiklashdan ancha yiroq. Buning uchun tadqiqotlar davom ettirilishi kerak. Tekshiruv natijalari shuni ko‘rsatmoqdaki, sut emizuvchilar tana qismlarini qayta tiklashga qodir.
“Ular bunday qobiliyatga ega, shunchaki buni qilishmaydi, — deydi Muneoka. — Biz bu uchun ularga nima halaqit berayotganligini tushinib olishimiz kerak”.
Hujayralarni o‘zgartirish uchun yana ko‘plab ilmiy izlanishlar o‘tkazish zarur. Bu kelajakda osteoxondroz kabi degenerativ kasalliklarga yangi davo turlarni tadqiq qilishda ko‘makchi bo‘lishi mumkin. Shunda tog‘ay to‘qimasi ko‘chirib o‘tkazilmasdan, tabiiy yo‘l bilan tiklanishiga zamin yaratiladi.
Izoh (0)