• Profilga Kirish
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12653.48
    • RUB159.75
    • EUR14871.64
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +35°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Ilm-fan

    Surunkali yallig‘lanish odamning fikrlashiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi aniqlandi

    Yangi tadqiqot natijalariga ko‘ra, surunkali yallig‘llanishi bor insonlarda o‘rta yoshda fikrlash bilan, qariganda esa xotira bilan bog‘liq muammolar paydo bo‘ladi.

    Foto: Google Photos

    Foto: Google Photos

    Yallig‘lanish o‘tkir va surunkali turlarga bo‘linadi. O‘tkir yallig‘lanish organizm infeksiya yoki travmalar bilan kurashish uchun immun javob qaytarganda paydo bo‘ladi. O‘tkir yallig‘lanish mahalliy bo‘lib, immun tizimining sog‘lom ekanini bildiradi. Surunkali yallig‘lanish holatida esa uni sog‘lom deb bo‘lmaydi. Bu oylar yoki yillarga cho‘zilgan kuchsiz ifodalangan yallig‘lanish hisoblanadi. Revmatoid artrit, tizimli qizil bo‘richa, tarqoq skleroz singari autoimmun kasalliklar va jismoniy stress uning sababi bo‘lishi mumkin. Surunkali yallig‘lanishning keng tarqalgan simptomlariga bo‘g‘imlardagi og‘riqlar, hazm qilish bilan bog‘liq muammolar va charchoq kiradi. Surunkali yallig‘lanishni kuchsizlatirishning yo‘llariga muntazam jismoniy mashqlar, yurak uchun yallig‘lanishga qarshi parhez va to‘yib uxlash tavsiya qilinadi.

    “Surunkali yallig‘lanish butun tanaga, ayniqsa bo‘g‘imlar, ichki a’zolar, to‘qima va hujayralarga zarar keltiradi, — deydi tadqiqot muallifi  Kinan Uoker. — Bundan tashqari, u yurak-qon tomir tizimi kasalliklari, insult va o‘sma kasalliklariga olib kelishi mumkin. Bunga o‘xshash tekshiruvlarda surunkali yallig‘lanish va uning keksa yoshlilarning miyasiga ta’siri o‘rganilgan bo‘lsa, biz surunkali yallig‘lanishni o‘rta yoshlilarda kengroq o‘rganishga qaror qildik va u bir necha o‘n yillardan so‘ng ham qarilarda miyaning kognitiv funksiyalariga ta’sir qilishi mumkinligini ko‘rsatib berdik”.

    Bu muammoni o‘rganish turli hamjamiyatlardagi (Atherosclerosis Risk in Communities, ARIC) ateroskleroz xavfini o‘rganish tadqiqoting bir qismi hisoblanadi. Olimlar o‘rtacha yoshi 57 da bo‘lgan 12336 insonni 20 yil davomida kuzatdi. Tadqiqotchilar tekshiruvlar avvalida qatnashchilardan qon namunasini olib, to‘rtta yallig‘lanish biomarkerlari: fibrinogen, qondagi leykotsitlar miqdori, fon Villebrand faktori va qon ivish faktorlarining miqdorini o‘lchadi. Bu to‘rt biomarker shkalalarining ma’lumotlar majmuasi yaratildi. 3 yildan so‘ng esa tekshiruvchilar C-reaktiv oqsil va yana bir qon yallig‘lanish biomarkerini o‘lchadi. Yallig‘lanish biomarkerlarining ma’lumotlar to‘plami va C-reaktiv oqsil miqdoriga ko‘ra qatnashchilar to‘rt guruhga bo‘lindi.

    Xotira va fikrlash qobiliyatlari tadqiqot boshida tekshirildi, keyin esa oltinchi va to‘qqizinchi yillar orasida, tadqiqot oxirida tekshirildi. Yallig‘lanish biomarkerlaring darajasi kam bo‘lgan qatnashchilardan ko‘ra xotira va fikrlash qobiliyati 8 foizga yomonlashgan insonlarda ularning miqdori keskin balandligi aniqlandi. C-reaktiv oqsil miqdori eng baland bo‘lganlarda esa bu qobiliyatlarning tushib ketish darajasi 12 foizga teng bo‘lgan. Natijalarda fikrlash va xotiraga ta’sir qiladigan boshqa faktorlar — ta’lim darajasi, yurak yetishmovchiligi, yuqori qon bosimi ham hisobga olingan.

    “Shunday qilib, surunkali yallig‘lanish bilan bog‘liq bo‘lgan xotira va fikrlash qobiliyatlaring susayishi avval aytib o‘tilgan o‘rta yoshdagi qon bosimidan ko‘ra xavfliroq bo‘lib chiqdi. Yuqoridagi kognitiv funksiyalarning buzilish jarayonlari o‘rta yoshda yuz beradi va aynan o‘rta yoshda ularni to‘xtatish mumkin. Natijalarga ko‘ra surunkali yallig‘lanish kognitiv o‘zgarishlarga olib keladigan miyaning neyrodegenerativ kasalliklaring sababi emas — biomarkeri, hattoki ularga nisbatan reaksiya ham bo‘lishi mumkin”, — deydi Kinan Uoker.

    Ayrim kuchli surunkali yallig‘lanish bilan og‘rigan bemorlar tadqiqot boshida uni tark etgani yoki tadqiqot yakunigacha vafot etgani tufayli tadqiqot natijalari cheklanib qolgan. Shuning uchun qatnashchilarning yashovchalik darajasini barcha aholiga nisbatan qo‘llab bo‘lmasligi mumkin.

    25.02.2019, 18:54   Izoh (0)   33011
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Indoneziyada yo‘qolib ketgan deb hisoblanadigan dunyodagi eng ulkan ari topildi (video)

    22.02.2019, 21:54

    Rossiyada yumronqoziq Oltin O‘rda xazinasini topishda yordam berdi

    10.02.2019, 21:28

    Olimlar qarg‘alarning idroki yetti yoshli bola darajasida ekanligini aniqladi

    09.02.2019, 17:32

    O‘zbekistonlik olim salkam 80 yoshida fan doktori bo‘ldi

    01.02.2019, 21:56

    Afrika qo‘riqxonasida yo‘qolgan shahar topildi

    01.02.2019, 14:28

    Olimlar oshqozonosti bezi saratonini til orqali aniqlash mumkinligini ma’lum qildi

    30.01.2019, 06:12
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Sug‘urta sohasidagi uzoq kutilgan islohotlar: manfaatlar qonun himoyasida 


    “Biznesni rivojlantirish banki” 2025 yilda 138 mingdan ortiq fuqaro bandligini ta’minladi


    Mobiuz — 8 milliondan ortiq abonentlar tanlovi 


    OKMKda yangi sulfat kislota sexi qurilmoqda


    Vaqt sinovidan o‘tgan tarmoq: 33-yillik faoliyat, 12 million foydalanuvchi tanlovi va mobil aloqaning yangi arxitekturasi


    Kia Sonet va ADM Global: O‘zbekiston avtomobil klasterini mahalliylashtirilishiga qariyb 260 mln AQSH dollari miqdorida sarmoya


    Visa Kapitalbank bilan Xitoyga: WeChat Pay va Alipay orqali naqd pulsiz to‘lovlar – erkin, oson va xavfsiz


    “O‘zbekinvest” sug‘urta kompaniyasi 2025-yilning I yarim yilligi yakunlarini eʼlon qildi


    O‘zbekistonda tibbiy sug‘urta nima uchun zarur: shifokor qarashi va Neo Insurance tajribasi


    Navoiy innovatsiyalar universiteti 2 milliard so‘mlik grant dasturini e’lon qildi 


    Mirzo Ulug‘bek tumanida joylashgan yirik ko‘chmas mulk auksionga qo‘yildi


    Biznes va tadbirkorlik oliy maktabi magistratura dasturlariga qabul jarayonlari davom etayotganini ma’lum qiladi


    “Euromoney” talqinida “O‘zsanoatqurilishbank” O‘zbekistonning eng yaxshi banki deb e’tirof etildi


    Yandex Music’da jazirama kayfiyat uchun maxsus “Chilla” bo‘limi paydo bo‘ldi


    “Biznesni rivojlantirish banki” BMT Taraqqiyot Dasturi bilan hamkorlik qiladi

     

    Tavsiya etamiz

    Bir kechada oddiy ofitsiantdan millionerga aylangan ayol: lotereyadan yutilgan 10 mln dollar mashmashasi

    27 iyul, 09:25
    Audio Icon

    Andijoncha hotamtoylik: “Dunyo sadolari”ga sarflanayotgan milliardlar va shubhali shartnomalar

    24 iyul, 21:25

    “Rossiya allaqachon katta og‘alik maqomini yo‘qotib bo‘ldi”. Ukraina urushi postsovet hududida nimalarni o‘zgartirdi?

    24 iyul, 15:15

    Nildan Frot daryosigacha: maxfiylikdan tobora reallikka aylanib borayotgan “Katta Isroil” konsepsiyasi

    22 iyul, 12:22
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    UFC on ABC 9. Bogdan Guskov Nikita Krilov ustidan ishonchli g‘alabaga erishdi (video)

    Sport | 27 iyul, 12:30

    “Trampning sabr kosasi to‘lmoqda” — AQSH davlat kotibi

    Dunyo | 27 iyul, 11:53

    Mo‘ynoqdagi kondan ham gaz sizib chiqdi (video)

    O‘zbekiston | 27 iyul, 11:38

    O‘zbekistonning ayrim joylarida hafta boshida yomg‘ir yog‘ishi mumkin

    O‘zbekiston | 27 iyul, 11:25

    Toshkentdagi 59 ta obyektda qurilish ishlari butunlay to‘xtatilib, elektr ta’minotidan uzildi

    O‘zbekiston | 27 iyul, 10:50

    Ichki ishlardan pensiyaga chiqqanlar pul evaziga huquqbuzarliklar profilaktikasiga jalb etiladi

    O‘zbekiston | 27 iyul, 10:05
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.