• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12694.97
    • RUB161.6
    • EUR14878.5
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +33°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Ilm-fan

    Surunkali yallig‘lanish odamning fikrlashiga salbiy ta’sir ko‘rsatishi aniqlandi

    Yangi tadqiqot natijalariga ko‘ra, surunkali yallig‘llanishi bor insonlarda o‘rta yoshda fikrlash bilan, qariganda esa xotira bilan bog‘liq muammolar paydo bo‘ladi.

    Foto: Google Photos

    Foto: Google Photos

    Yallig‘lanish o‘tkir va surunkali turlarga bo‘linadi. O‘tkir yallig‘lanish organizm infeksiya yoki travmalar bilan kurashish uchun immun javob qaytarganda paydo bo‘ladi. O‘tkir yallig‘lanish mahalliy bo‘lib, immun tizimining sog‘lom ekanini bildiradi. Surunkali yallig‘lanish holatida esa uni sog‘lom deb bo‘lmaydi. Bu oylar yoki yillarga cho‘zilgan kuchsiz ifodalangan yallig‘lanish hisoblanadi. Revmatoid artrit, tizimli qizil bo‘richa, tarqoq skleroz singari autoimmun kasalliklar va jismoniy stress uning sababi bo‘lishi mumkin. Surunkali yallig‘lanishning keng tarqalgan simptomlariga bo‘g‘imlardagi og‘riqlar, hazm qilish bilan bog‘liq muammolar va charchoq kiradi. Surunkali yallig‘lanishni kuchsizlatirishning yo‘llariga muntazam jismoniy mashqlar, yurak uchun yallig‘lanishga qarshi parhez va to‘yib uxlash tavsiya qilinadi.

    “Surunkali yallig‘lanish butun tanaga, ayniqsa bo‘g‘imlar, ichki a’zolar, to‘qima va hujayralarga zarar keltiradi, — deydi tadqiqot muallifi  Kinan Uoker. — Bundan tashqari, u yurak-qon tomir tizimi kasalliklari, insult va o‘sma kasalliklariga olib kelishi mumkin. Bunga o‘xshash tekshiruvlarda surunkali yallig‘lanish va uning keksa yoshlilarning miyasiga ta’siri o‘rganilgan bo‘lsa, biz surunkali yallig‘lanishni o‘rta yoshlilarda kengroq o‘rganishga qaror qildik va u bir necha o‘n yillardan so‘ng ham qarilarda miyaning kognitiv funksiyalariga ta’sir qilishi mumkinligini ko‘rsatib berdik”.

    Bu muammoni o‘rganish turli hamjamiyatlardagi (Atherosclerosis Risk in Communities, ARIC) ateroskleroz xavfini o‘rganish tadqiqoting bir qismi hisoblanadi. Olimlar o‘rtacha yoshi 57 da bo‘lgan 12336 insonni 20 yil davomida kuzatdi. Tadqiqotchilar tekshiruvlar avvalida qatnashchilardan qon namunasini olib, to‘rtta yallig‘lanish biomarkerlari: fibrinogen, qondagi leykotsitlar miqdori, fon Villebrand faktori va qon ivish faktorlarining miqdorini o‘lchadi. Bu to‘rt biomarker shkalalarining ma’lumotlar majmuasi yaratildi. 3 yildan so‘ng esa tekshiruvchilar C-reaktiv oqsil va yana bir qon yallig‘lanish biomarkerini o‘lchadi. Yallig‘lanish biomarkerlarining ma’lumotlar to‘plami va C-reaktiv oqsil miqdoriga ko‘ra qatnashchilar to‘rt guruhga bo‘lindi.

    Xotira va fikrlash qobiliyatlari tadqiqot boshida tekshirildi, keyin esa oltinchi va to‘qqizinchi yillar orasida, tadqiqot oxirida tekshirildi. Yallig‘lanish biomarkerlaring darajasi kam bo‘lgan qatnashchilardan ko‘ra xotira va fikrlash qobiliyati 8 foizga yomonlashgan insonlarda ularning miqdori keskin balandligi aniqlandi. C-reaktiv oqsil miqdori eng baland bo‘lganlarda esa bu qobiliyatlarning tushib ketish darajasi 12 foizga teng bo‘lgan. Natijalarda fikrlash va xotiraga ta’sir qiladigan boshqa faktorlar — ta’lim darajasi, yurak yetishmovchiligi, yuqori qon bosimi ham hisobga olingan.

    “Shunday qilib, surunkali yallig‘lanish bilan bog‘liq bo‘lgan xotira va fikrlash qobiliyatlaring susayishi avval aytib o‘tilgan o‘rta yoshdagi qon bosimidan ko‘ra xavfliroq bo‘lib chiqdi. Yuqoridagi kognitiv funksiyalarning buzilish jarayonlari o‘rta yoshda yuz beradi va aynan o‘rta yoshda ularni to‘xtatish mumkin. Natijalarga ko‘ra surunkali yallig‘lanish kognitiv o‘zgarishlarga olib keladigan miyaning neyrodegenerativ kasalliklaring sababi emas — biomarkeri, hattoki ularga nisbatan reaksiya ham bo‘lishi mumkin”, — deydi Kinan Uoker.

    Ayrim kuchli surunkali yallig‘lanish bilan og‘rigan bemorlar tadqiqot boshida uni tark etgani yoki tadqiqot yakunigacha vafot etgani tufayli tadqiqot natijalari cheklanib qolgan. Shuning uchun qatnashchilarning yashovchalik darajasini barcha aholiga nisbatan qo‘llab bo‘lmasligi mumkin.

    25.02.2019, 18:54   Izoh (0)   32878
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Indoneziyada yo‘qolib ketgan deb hisoblanadigan dunyodagi eng ulkan ari topildi (video)

    22.02.2019, 21:54

    Rossiyada yumronqoziq Oltin O‘rda xazinasini topishda yordam berdi

    10.02.2019, 21:28

    Olimlar qarg‘alarning idroki yetti yoshli bola darajasida ekanligini aniqladi

    09.02.2019, 17:32

    O‘zbekistonlik olim salkam 80 yoshida fan doktori bo‘ldi

    01.02.2019, 21:56

    Afrika qo‘riqxonasida yo‘qolgan shahar topildi

    01.02.2019, 14:28

    Olimlar oshqozonosti bezi saratonini til orqali aniqlash mumkinligini ma’lum qildi

    30.01.2019, 06:12
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Savdo, fintex va “yashil” loyihalar: Octobank Xitoy bilan hamkorlikni qanday yo‘lga qo‘ymoqda


    Qashqadaryoning Chimyoni – Miraki haqida siz bilmagan faktlar


    Toshkentda Sting brendi homiyligida "Formula-1" filmining premyerasi bo‘lib o‘tdi


    Yoz osmonning o‘zidayoq boshlanadi: Silk Avia Toshkentdan Issiqko‘lga kunlik aviaqatnovlarni yo‘lga qo‘ymoqda


    “Kia Go!”: Kia Sonet egalarining uchrashuvi – yil davomida birga


     Navoiy innovatsiyalar universiteti: zamonaviy bilim sari ishonchli qadam 


    Qashqadaryo va Buxoroda amalga oshirilgan quyosh energiyasi loyihalariga 1 yil to‘lishi munosabati bilan rasmiy tadbir bo‘lib o‘tdi


    “AloqaBank” yoshlar bilan ishlashga oid dasturlarni kengaytirmoqda


    BI Group va Asakabank O‘zbekistonda tijorat ko‘chmas mulki uchun biznes ipotekasini ishga tushirdi


    Market Yandex Go Samarqandda ishga tushdi


    Kapitalbank investitsiyalari – O‘zbekiston yoshlari kelajagiga sarmoya


    “Kia Go!”: Kia Sonet egalarining uchrashuvi – yil davomida birga


    Toshkent va Bangkok o‘rtasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri aviaqatnov: Centrum Air yangi xalqaro yo‘nalishni ishga tushiradi 


    Faqat tekshirilgan foydalanuvchilar: nima uchun to‘lov ilovalari  shaxsni tasdiqlashni so‘raydi


    Qayerga investitsiya kiritish mumkin? Qanday aktiv turlari mavjud? 

     

    Tavsiya etamiz

    NATO tarixi – dunyodagi eng qudratli harbiy tashkilotning obro‘si pasaymoqdami?

    26 iyun, 20:31
    Audio Icon

    Joy hammaga yetardi: Jeyms Kemeronga ko‘ra, “Titanik” yo‘lovchilarining omon qolish imkoniyati bo‘lgan

    25 iyun, 23:50

    “Trampning Titanigi to‘xtaydi” — Eron elchisi

    25 iyun, 13:39

    AQSHning Yaqin Sharqdagi harbiy bazalari soni nechta va qayerda joylashgan?

    24 iyun, 19:05
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Namanganda qalbaki valyuta sotuvchilar qamoqqa olindi

    O‘zbekiston | 1 iyul, 09:33

    Klublar o‘rtasidagi JCH. “Fluminense” “Inter”ni musobaqadan chiqarib yubordi (video)

    Sport | 1 iyul, 09:29

    “Kalmar o‘yini” muallifi serialning finali va davom etish ehtimoli haqida o‘z fikrini bildirdi

    Kino | 1 iyul, 09:28

    Klublar o‘rtasidagi JCh. “Manchester Siti” “Al-Hilol”ga mag‘lub bo‘lib, musobaqani tark etdi (video)

    Sport | 1 iyul, 09:04

    Isroil G‘azodagi kafega aviazarba berdi. Qurbonlar bor (video)

    Dunyo | 1 iyul, 08:58

    Qozog‘istonda jamoat joylarida yuzni yopish taqiqlandi

    Qozog‘iston | 1 iyul, 08:33

    “Daryo” videoreportaji: Ozodbek Nazarbekov Namanganda katta sahnaga qaytdi

    O‘zbekiston | 1 iyul, 00:10

    Tailandda budda rohibi o‘z hamkasbini otib o‘ldirdi

    Dunyo | 30 iyun, 23:55
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.