Xitoy osmonida porlab, hamyonini “qappaytirish”ni ko‘zlagan dunyoning 10 nafar futbol yulduzi haqida

So‘nggi yillarda Xitoy mamlakati dunyo futboli yulduzlari uchun jannatmonand makonga aylangani bor gap. Bu yerga hech bir futbolchi obro‘-e’tibor uchun kelmasligi ham ayni haqiqat. Ular uchun eng asosiysi — pul. AQShda ham shunga o‘xshash holat. Faoliyati cho‘qqisidan tusha boshlagan dunyo futboli vakillari sekingina MLS’ga yoki Xitoyga yo‘l olmoqda. Biroq MLS’dagi bo‘lgani kabi, Xitoyda futbolchilar maoshiga hech qanday taqiq yo‘q. Shu boisdan so‘nggi yillarda Xitoyda nafaqat yoshi o‘tib borayotgan yulduzlar, balki endi faoliyati cho‘qqisiga yaqinlashayotganlar ham to‘p surmoqda. Quyida biz ularning 10 nafari haqida so‘z yuritamiz.

Aleshandre Pato “Tyanszin Syuanszyan”

O‘z vaqtida dunyo futbolida yorqin iz qoldira oladigan futbolchilardan biri bo‘lishi kutilgan Patoni hozirda ko‘pchilik Chempionlar Ligasida “Milan” safida “Barselona” darvozasiga 1-daqiqada urgan golidan boshqa narsasini eslamasa ham kerak. U “Milan”da porlagandek bo‘ldi, biroq jamoasi kabi tezda so‘ndi-qoldi. Orada Pato Angliyada “Chelsi”, Ispaniyada esa “Vilyarreal” libosini ham kiyib ko‘rdi. Biroq hech narsa avvalgidek chiqmadi. Keyin esa balki faoliyatidagi eng to‘g‘ri qarorlardan biri — Xitoyga ketishni ma’qul topdi. Uning keyingi manzili — “Tyanszin Syuanszyan” klubi bo‘ldi. Pato hozir xitoylik muxlislarni xursand qilish bilan ovora. U “Tyanszin” tarkibida 23 ta o‘yinda 15 ta gol urib, qo‘shimchasiga 3 ta golli uzatma ham berib ulgurdi. Yomon emas-a. Balki, qadrdon Yevropaga qaytishning vaqti yetgandir!? Axir bunday sermahsullik bilan Yevropaning kuchsiz klubida ham eng yaxshilardan biri bo‘lish ehtimoli yuqori-ku dersiz. Ammo Pato hech qayerga shoshayotgani yo‘q. Har holda xitoyliklar uning uchun 18 million yevro to‘lagan. Kamiga esa yiliga 6,5 million yevro maosh olmoqda. Ha, uning shoshishiga hech qanday sabab yo‘q. Qaddingni ur, Aleshandre!

Renato Augusto (“Beyjin Goan”)

Faoliyatini “Flamengo”da boshlagan Renato Augusto hozir Chin mamlakatida o‘zini ajoyib his qilmoqda. Rio-de-Janeyroda tug‘ilgan futbolchi Yevropada “Bayer Leverkuzen”dagi faoliyati (2008—2012-yillar) bilan ko‘pchilikning yodida qolgan. “Beyjin Goan”ga esa u 2016-yilda “Korintians”dan o‘tdi. Qizig‘i shuki, Renato Xitoyga o‘tishdan oldin yana Germaniyada, aniqrog‘i “Shalke-04”da paydo bo‘lishi mumkin edi. Ammo braziliyalik gilzenkirxenliklardan yiliga 8 million yevro maosh so‘rab yubordi. Tabiiyki, “Shalke-04” rahbariyati Renatoga buncha pul beradigan “ahmoq”ni boshqa joyda izlashni topshirib qo‘yishni afzal bildi. Futbolchi uzoq kutmadi va atigi “6,5 million yevro” beradigan Xitoyning “ahmoq” klubini tanladi. Hozirgi  klubida esa u haqiqiy maestro! Augusto Yevropada ko‘p narsa ko‘rsatishi mumkin edi, biroq kim ham unga Xitoydagidek pul taklif qilardi!?

Mussa Dembele (“Guanjou Fuli”)

“Tottenhem” muxlislari jamoani yulduzlar tark etishiga ko‘nikib qolgan, ular bundan hech ajablanmaydi ham. Biroq Dembelening Xitoyga ketishi klub muxlislarini karaxt avholga solib qo‘ygani ham rost. Ha, uning yoshi 31 da, biroq Dembele “shporlar” maydon markazining haqiqiy tayanchi edi. Uning shartnomasi yakunlanayotgan pallada London klubi rahbariyati Mussani olib qolishga qattiq ishondi. Ammo orada “Guanjou Fuli” paydo bo‘ldi va uni ilib ketdi.

Hozir Dembele klubning asosiy yulduzi. Jamoa esa u bilan chempionat oltin medaliga ega chiqishga umid bog‘lagan.

Aleks Teysheyra (“Szyansu Sunin”)

Oh, bu futbolchining “Shaxtyor”dan ketishining o‘zi katta shov-shuvlarga sabab bo‘lgandi. Hamma uni “Chelsi” yoki “Liverpul”dan qay birini tanlar ekan deb turgan bir vaqtda, Aleks hammani lol-u hayron qoldirib, Chin o‘lkasiga otlandi. Xitoyliklar esa futbolchi uchun “Shaxtyor”ga yetarlicha mablag‘ to‘ladi. Braziliyalik futbolchi esa Xitoyga keliboq, “Szyansu Sunin”ning asosiy tarkibidan joy oldi. 28 o‘yinda 13 ta gol va 4 ta golli uzatma. Statistika uning klubga moslashish jarayoni a’lo bo‘lganiga isbot. Teysheyra vaqtida APLga o‘tganida ham yo‘qolib qolmasdi, balki hozir ham borsa bo‘lar. Ammo vaqt… U hozir 29 yoshni urib qo‘ydi.

Halk (“Shanxay SIPG”)

Chin o‘lkasida to‘p surayotgan eng asosiy figuralardan biri bu — so‘zsiz Halk. “Portu”da tanilib, “Zenit”ni gullatgan braziliyalik futbolchi uchun Xitoy klubi peterburgliklarga 50 million funt to‘lagan edi. Halkning “Shanxay SIPG”dagi ishlari yomon emas: joriy mavsumda 13 ta gol va 12 ta golli uzatma. U “qizil burgutlar”ning asosiy hujumchisi. Halkning hech narsadan noliydigan joyi yo‘q. Yetarlicha katta maosh va ajoyib sharoitlar kimga ham yoqmaydi. Katta ehtimol bilan Halk faoliyatini Xitoyda yakunlanishi mumkin.

Yannik Karrasko (“Dalyan Ifan”)

Yannik “Atletiko Madrid”da ajoyib o‘yin ko‘rsatar, hamma uni Yevropaning eng kuchli jamoalaridan biriga o‘tishini kutayotgan pallada, hammani hayron qoldirib, ertaroq “nafaqa”ga chiqish uchun Xitoy tomon otlandi. “Matraschilar” belgiyalik futbolchi uchun “Dalyan Ifan” klubidan 27 million funtni qurtdek sanab oldi. Xitoyliklar esa Karraskoning o‘ziga Ispaniyada “Barselona” va “Real”dagi eng yaxshi o‘yinchilar ham ololmaydigan “fazoviy maosh” to‘lashni va’da qildi. Balki, Karrasko Xitoy uchun juda ham “kuchli”lik qilar deb o‘ylagandirsiz?! Ammo hozircha u 25 ta o‘yinda 7 ta gol urdi va 5 ta golli uzatma berdi. Ro‘yxatimizdagi boshqa o‘yinchilar undan yaxshiroq statistikaga ham ega. Ammo belgiyalikning ist’edodini inkor qilib bo‘lmaydi. “Atletiko Madrid” muxlislari esa uning yozda klubga qaytishiga hamon umid qilmoqda.

Sedrik Bakambu (“Beyjin Goan”)

Pul to‘la qoplar uchun Ispaniyadagi barqaror faoliyatini Xitoyda davom ettirishga rozi bo‘lgan elit toifali futbolchilardan biri Sedrik Bakambudir. Turkiyaning “Bursaspor”idagi faoliyatidan so‘ng Ispaniyaga yo‘l olgan futbolchi, u yerda o‘z iqtidorini namoyish etdi. “Vilyarreal”da 3 yil to‘p surgan futbolchi 75 ta o‘yinda 32 ta gol urishning uddasidan chiqib, Yevropaning ko‘plab klublari oromini o‘g‘irlab qo‘ygandi. 2018-yil yanvarida esa shon-shuhratni bir chetga surib, Xitoydan tushgan taklifga “labbay” deb javob berdi. U “Beyjin Goan”da javlon urishda davom etmoqda. 23 ta o‘yinda 19 ta gol. Ajoyib statistika! Hozirga qadar uni “Everton” va “Vest Hem” klublari APLga o‘tishga chorlab ko‘rdi. Ammo 27 yoshli Bakambu hozircha Xitoyda qolishni ma’qul ko‘rmoqda.

Taliska (“Guanjou Evergrand”)

24 yoshli Taliska “Beshiktosh”da tanildi. Uning iqtidorini butun Yevropa ko‘rib turgandi. Hattoki, “Chelsi” va “Manchester Yunayted” kabi grandlar u bilan shartnoma imzolashni xohlab turgan vaqtda hammasi teskari aylanib ketdi. U Xitoyga — “Guanjou Evergrand”ni tanlashni afzal ko‘rdi.

Taliska ham Bakambu singari Chin o‘lkasida gollar urishdan to‘xtaganicha yo‘q. Braziliyalik 18 ta o‘yinda 16 ta gol urishga ulgurdi. Hujumchi bo‘lmagan Taliska uchun bu juda ham yaxshi ko‘rsatkich.

Oskar (“Shanxay SIPG”)

Oskarni haligacha ko‘pchilik “Chelsi”dagi o‘yinlari bilan yaxshi eslaydi. Yaxshigina texnika va sermahsullikka ega Oskar 2017-yil yanvarida Xitoyga ketishni ma’qul ko‘rdi. “Shanxay SIPG” o‘shanda “Chelsi”ga rozi bo‘lmaslikning iloji yo‘q mablag‘ni — 54 million funt taklif qildi. Oskarning o‘ziga ham kattagina maosh va’da qilindi. Oskar jamoasi bilan Xitoy Superligasi oltin medaliga ega chiqib ulgurdi. U endigina 27 yoshda va jahon futboliga qaytish uchun yetarlchi vaqt hamda salohiyatga ega.

Paulinyo (“Guanjou Evergrand”)

Paulinyoning karyerasi g‘aroyib. U 2015-yil “Guanjou Evergrand” safiga “Tottenhem” klubida kelib qo‘shiladi. Oradan 2 yil o‘tib esa 36 million yevro evaziga (Xitoydan ketmoqda, Xitoydan!) “Barselona”ga o‘tdi. Yarim mavsumdan so‘ng esa ijara asosida yana Xitoyga qaytib keldi. 2019-yil yanvarida esa xitoyliklar Paulinyoni “Barselona”dan 37 million yevroga sotib olganini ma’lum qildi.

Nega qaytdi deysizmi? Qarashlar turlicha. Ulardan biri fitness. U Xitoydagi mashg‘ulotlarga ko‘nikib bo‘lgan. Ispaniya La Ligasida esa hammasi o‘zgacha. Futbolchining 30 yoshni urib qo‘yganini ham sedan chiqarib bo‘lmaydi. Xitoyda esa yulduz, uning tengi yo‘q. Ammo uning Xitoydaligi hozircha Braziliya terma jamoasida to‘p surishga xalaqit berayotganicha yo‘q.