Muslim.uz nashri “Qarz va unga bog‘liq masalalar” kitobi asosida qarz olib keyin undan tongan insonlarning ajr-u savobi haqida so‘z yuritilgan maqolani chop etdi. Maqolada muhtoj vaqtda qarz olib keyin uni inkor qilishning gunohi haqida rivoyatlar asosida namunalar keltirilgan.
Alloh taolo Niso surasida marhamat qiladi:
“Ey iymon keltirganlar! Bir-birlaringizning mollaringizni botil yo‘l bilan yemang” (29-oyat).
Birovning molini botil yo‘l bilan yeyishga ribo, qimor, poraxo‘rlik, aldamchilik, narxni sun’iy ravishda ko‘tarish, o‘g‘rilik, qimorbozlik, tovlamachilik, qarzni inkor qilish kabi ishlar kiradi.
Bir-birining molini botil yo‘l bilan yeyish odati bor jamiyatlar o‘zini o‘zi halokatga olib borganini va borayotganini hamma ko‘rib-bilib turibdi. Umuman, Allohning aytganidan chiqish, Unga ma’siyat qilish halokatga eltishi aniq ekaniga shubha yo‘q. Jumladan, botil yo‘l bilan mol yeyish ham katta ma’siyat sifatida halokatga sabab bo‘ladi. Shuning uchun bunday jamiyatlarning a’zolari ham qarz egasi tarafida bo‘lishlari, qarzni inkor qilayotgan nobakorga qarshi turishlari, qarz egasiga o‘zining halol mulkini qaytarib olishida yordamchi bo‘lishlari lozim.
Shu bilan birga, qarzdan tonayotgan taraf bilib qo‘ysinki, oxiratdagi ashaddiy azoblarning ustiga boshqa narsalar ham mavjud.
Muoviyaning mavlosi Qosimdan rivoyat qilinadi:
«Rasululloh sollallohu alayhi vasallam dedilar:
«Kim ado qilish niyati bilan qarz olsa, uni ado qilishga qat’iyatli bo‘lib turib, qarzni ado qilmasidan oldin o‘lsa, albatta, Alloh taolo uning talabgorini O‘z huzuridagi istagan narsa bilan rozi qilishga qodirdir. Vafot etganni ham mag‘firat qiladi.
Kim ado qilmaslik niyati bilan qarz olsa va o‘sha holida, qarzini ado qilmay o‘lib qolsa, unga “Sen falonchining haqini sendan to‘liq olib bermasligimizni gumon qilganmiding?” deyiladi. Uning yaxshiliklaridan olinib, qarz egasining yaxshiliklariga ziyoda o‘laroq qo‘shiladi. Agar uning yaxshiliklari bo‘lmasa, qarz egasining yomonliklaridan olinadi va qarzdorning yomonliklariga qo‘shiladi».
Bayhaqiy rivoyat qilgan.
Niyati buzuqning holi shu bo‘lsa, qarzdan tonib o‘tib ketganning holi qanday bo‘lishini har kim o‘zi bilib olaversin.
Avvalo qarz olishgacha borib qolmaslik chorasini ko‘rish kerak. Mabodo qarz olishga ehtiyoj tushganda ham, yaxshi niyat bilan “Alloh taoloning yordamida albatta qarzimni uzaman”, degan niyatni qilib, uni amalga oshirish uchun g‘ayrat qilish lozim. Ana o‘shanda Alloh taolo O‘zi yordamchi bo‘ladi, ishlar yaxshilikka buriladi. Yaxshi niyat yor bo‘ladi. Ammo kishi ishni yomon niyat bilan boshlasa, yomon niyati o‘zining boshiga yetadi. Qarzini uzmay o‘tib ketganidan keyin ham qutula olmaydi. U dunyoda Alloh taoloning O‘zi uning jazosini beradi.
Izoh (0)