Shu yilning yozida Andijonda viloyat hokimi tashabbusi bilan jamoat joylari, tashkilot va korxonalar yonida, xiyobonlarda ixcham ko‘cha kutubxonalari tashkil etilgan edi. Jurnalist Mirolim Isajonov mazkur mo‘jaz ziyo javonlarining bugungi faoliyati va ularga nisbatan aholining fikr-mulohazalari qandayligiga qiziqdi.
Iyun oyining o‘rtalarida Andijon viloyati hokimi Shuhratbek Abdurahmonovning tashabbusi bilan viloyat “yuragi” – Andijon shahri va tuman markazlarida o‘nlab bepul kutubxonalar tashkil etilgani ijtimoiy tarmoqlar hamda internet nashrlarida ovoza bo‘lib, katta shov-shuvlarni keltirib chiqargandi. Hokim buvaning mazkur hayrli ishi mamlakatning boshqa hech bir hududida shu paytga qadar amalga oshirilmaganligi va ko‘chalardagi kitob javonlari yangilik sifatida ko‘pchilikda qiziqish uyg‘otganini alohida qayd etish joiz. Bu esa yurtimizda shaxsan davlatimiz rahbari boshchiligida kitob targ‘iboti va mutolaa madaniyatini yuksaltirish maqsadida izchil islohotlar olib borilayotgan bir paytda kitobxonlar safini kengaytirishning qulay va qiziqarli usulidir.
Xo‘sh bugun davlat va jamoat tashkilotlari binosi yonida, hiyobonlar va ko‘cha-ko‘ylarda tashkil etilgan mazkur kichik kutubxonalarga andijonliklarning munosabati qanday? Ular kitob javonlari faoliyatidan qoniqayaptimi? Kitob javonlarning bugungi hozirgi ahvoli qanday? Kuzatuvimiz davomida shu va boshqa savollarga javob topishga harakat qildik.
Viloyat sog‘liqni saqlash boshqarmasi binosi yonidagi kitob javonining tashqi ko‘rinishi har bir insonni beixtiyor o‘ziga jalb qiladi. Ammo uning ichidagi manzaraga ko‘z yugurtirgan kitobxonning hafsalasi pir bo‘lishi shubhasiz. Negaki, bu yerdagi deyarli barcha kitoblar rus tilida bo‘lib, ularning hammasi tibbiyot sohasiga oid manbalardir. Ochig‘i, bu bilan odamlarni kitobga jalb qilish juda qiyin. Bu yerda badiiy kitob o‘qish niyatidagi o‘quvchilarda ishtiyoq uyg‘otish, jalb qilish maqsadida o‘zbek va jahon adabiyoti vakillari asarlaridan ham namunalar joylashtirib qo‘yilsa, nur ustiga nur bo‘lardi.
Viloyat xalq ta’limi boshqarmasi mutasaddilari tomonidan tashkil etilgan javonda ham yuqoridagi holatni kuzatish mumkin. Ta’lim sohasiga taalluqli turli qo‘llanma va jurnallarning “savlat” to‘kib turganinin ko‘rib, hayron qolasan kishi. Bu javon ham go‘yo xo‘jako‘rsinga o‘rnatilgandek.
Viloyat Ichki ishlar boshqarmasi binosi yonidagi kitob javonining shinamligi, nodir kitoblarga boyligi bizni behad quvontirdi. Ammo uning qulf holatda turganligini ko‘rgach, shodligimiz uzoqqa cho‘zilmadi. Bu manzaradan ajablandik. Ushbu javon muzeylarda tomosha qilsa bo‘ladiyu, biroq qo‘l bilan ushlab bo‘lmaydigan eksponatlarni yodimizga soldi.
“Shahardagi 1-maktabda o‘qiyman. Har kuni shu kitob javoni oldidan o‘taman. Ko‘pincha berk bo‘ladi. Kitoblarga qarab-qarab qo‘yaman, ammo olib o‘qishning iloji yo‘q”, - deydi Aziz ismli bola.
Respublika shoshilinch tibbiy yordam ilmiy markazi Andijon filiali binosiga kiraverishda qad rostlab turgan javonning holatini ko‘rib, kulishni ham, kuyishni ham bilmay qoldik, ochig‘i. Boisi bu yerda tibbiyot sohasiga oid ma’lumotlar aks etgan qog‘ozlardan boshqa birorta ham kitob yo‘q. Nazarimizda, mazkur javonga fuqarolar bir yoqda tursin, hatto markaz rahbariyu xodimlarining ham rahmi kelib, ichi achishmaydi. Agarda ular sal e’tiborli bo‘lganida bugun ushbu javon yalang‘och ko‘rinishda emas, aksincha bag‘ri to‘la kitob holatda o‘quvchilarni shod etayotgan bo‘lardi.
Andijon viloyati kasaba uyushmalari tashkilotlari birlashmasi mutasaddilarining ham viloyat hokimining tashabbusini qo‘llab-quvvatlab, ikki dona javon tashkil etgani kitobxonlar sonini oshirishga xizmat qilayotganiga guvoh bo‘ldik. Ammo javonlarning birida 10 donacha kitobning borligi ushbu tashkilot xodimlari bu borada yanada faol bo‘lishlaridan darak berayotganini sezish qiyin emas.
Alisher Navoiy nomidagi viloyat madaniyat va istirohat bog‘iga kiraverishdagi javonning ochiq holatda turganini biror marta ko‘rgan emasmiz. Bu gal ham shu manzara ustidan chiqdik. Uning ichiga boqqan yoshu keksalar ham biz singari bir yutinib qo‘yishi aniq. Axir bunday bebaho asarlar qaysi kitobxon e’tiborini tortib, unda o‘qish istagini tug‘dirmaydi deysiz?
Soat kechki 16:30 bo‘lishiga qaramay, Bobur nomli viloyat drama teatri oldida joylashgan favvora yonidagi kutubxona o‘quvchilar bilan gavjum ekanligi kayfiyatimizni ko‘tarib yubordi.
“Har kuni bittadan xodimimiz ertalab 08:00 dan kechki 17:00 gacha shu yerda o‘tirib, kitoblarni nazorat qilib boradi. Yoz kunlarida tungi 21:00 gacha faoliyat ko‘rsatdik. Kuniga o‘rtacha 40 nafar yurtdoshiz kelib, mana bu o‘rindiqlarda o‘tirib, sevimli asarini mutolaa qilishadi yoki uylariga olib ketib, o‘qib bo‘lishgach, yana qaytarib berishadi. Yangi o‘quvchilar soni har kuni 10 nafarga ortmoqda. Maktab o‘quvchilaridan tashqari shu atrofdagi mahalla ahli, asosan, uy bekalari, nuroniylar ham a’zo bo‘lishyapti. Izboskan, Baliqchi, Bo‘z singari tumanlardan ham kitobga oshno insonlar tez-tez kelib turishadi. Hattoki ko‘pchilik uyidagi ortiqcha kitoblarini sovg‘a tariqasida tuhfa etishib, fondimizni boyitishda savobli ishlarga qo‘l urishmoqda”, - deydi Zahiriddin Muhammad Bobur nomidagi viloyat axborot resurs markazi xodimi Odinaxon Yo‘ldosheva.
“Hokimimizning bu g‘oyasidan juda xursandmiz. Avvallari kitoblarni do‘konlardan xarid qilardik. Bu loyiha ishga tushganidan keyin har hafta shu yerga kelib, 4-5 ta yaxshi asarlardan olib ketaman. Mendan tashqari oila a’zolarim, qo‘shnilarim ham mutolaa qilishgach, kelib yana boshqasiga alshamtiraman”, - deydi “Navro‘z” MFY fuqarosi Odinaxon Hamidova.
Hozir Habib Siddiqning “O‘raga sichqon tushdi” nomli kitobini oldim. Sinfdoshim Amirxon esa Andersenning hikoyalar to‘plamini tanladi. Boshqa o‘rtoqlarim bilan ham tez-tez kelib turamiz”, - deydi 30-umumta’lim maktabining 4-sinf o‘quvchisi Muhammadali Amanboyev.
Shahar markazidagi 1-, 24-umumta’lim maktablari jamoalari boshchiligida tashkil etilgan kitob javonlari ham bizda yaxshi taassurot qoldirdi.
Bugun “O‘zavtotrans” agentligi Andijon viloyati boshqarmasi rahbariyati tomonidan 10 kvadrat metr maydonda qurilgan kutubxona yuzlab kitobsevarlar e’tiborini qozongani ko‘pchilikka ma’lum. Mazkur haqiqiy ziyo maskani 24 soat davomida xizmat ko‘rsatishga mo‘ljallangan bo‘lib, kunning barcha vaqtida tashrif buyurish mumkin.
“Hokim tashabbusini amalga oshirishniyatida kutubxona qurdirayotgan paytimiz ‘Odamlar o‘zi bu yerga kelib, kitob olib, o‘qisharmikin?’, degan savol tug‘ilgani rost. Kutubxona bitib, ishga tushgach, o‘quvchilar soni kun sayin ortgani va ikkilanishlarimizning aksini ko‘rib, quvondik. Ayni paytda 2 mingta kitobimiz bor. Shu kunlarda yana 600 dona yangi kitob olib kelishni rejalashtiryapmiz. Bilasizmi, bunday hayrli ishlarni amalga oshirsa, ijobiy natijaga erishish mumkin ekan. Odamlar ham kitob o‘qishga qiziqarkan. Kun davomida 30 nafar atrofida kitobsevarlar kelib, xohlagan asarini tanlashadi va kitobxonlar ro‘yxati qayd etiladigan daftarga o‘zi haqida qisqa ma’lumotniyozib, olib ketishadi va uzog‘i 15 kunda mutolaa qilgach, qaytarib berishadi. Hozir bepul wi-fi tashkil etishni ham mo‘ljallayapmiz”, - deydi “O‘zavtotrans” agentligi Andijon viloyati boshqarmasi rahbari O‘tkirbek Mashrapov.
- Ushbu kutubxonada haftada ikki-uch marta kelaman, - deydi Andijon davlat universiteti talabasi Fayzullo Yahyoyev. – Ochilganidan buyon doimiy o‘quvchilar safidan joy oldim. “Yosh kitobxon” tanloviga tayyorgarlik ko‘rayotganim bois kitob do‘konlarida qimmat narxda sotilayotgan kitoblarni ham ayna shu yerdan topib, o‘qiyapman. Jahon adabiyoti, bolalar adabiyoti, diniy-ma’rifiy adabiyotlar, o‘zbek she’riyati, o‘zbek klassik va zamonaviy romanchiligi, turli ensiklopediyalar va texnik adabiyotlarning mavjudligidan mamnunmiz.
Ushbu kutubxona faoliyatiga chin ma’noda havas qilsa arziydi. Ayniqsa, kitob do‘konlarida sotilayotgan qimmat narxdagi adabiyotlarning borligi har qanday yoshdagi o‘quvchida mutolaaga ishtiyoq paydo qiladi. Mazkur tashkilot Andijon shahridagi boshqa ko‘cha kutubxonalariga ham ko‘plab kitoblar ulashgani, o‘quvchilar safi oshishida faollik ko‘rsatgani viloyat hokimi tomonidan munosib e’tirof etilib, Prezident sovag‘i - “Spark” avtomashinasi bilan taqdirlangani judayam quvonarlidir.
Yuqorida nomlari zikr etilib, hokim tashabbusini nomigagina bajarayotgan tashkilotlar ham “O‘zavtotrans” agentligi Andijon viloyati boshqarmasi jamoasidan ibrat olishsa, viloyatda kitobxonlar safi tobora ortishiga hissa qo‘shishgan bo‘lardi. Zero, bunday ko‘cha kutubxonalarini tashkil etishdan maqsad - aholini kitob o‘qishga qiziqtirish, qolaversa, o‘z o‘quvchisini kutib yotgan asarlardan boshqalarni ham bahramand qilib, ziyo ulashishdir.
Biz mavzuga yana qaytamiz...
Izoh (0)