• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12557.56
    • RUB159.44
    • EUR14809.13
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +36°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    O‘zbekiston

    O‘zbekistonliklarning tarvuzning narxini eshitganda tarvuzi qo‘ltig‘idan tushmoqda

    O‘zbekistonda ayni pishiqchilik mavsumi bo‘lishiga qaramay, poliz mahsulotlarining bahosi arzonlashmayapti. Bu haqda “Xalq so‘zi” xabar bermoqda.

    Foto: “Xalq so‘zi”

    Foto: “Xalq so‘zi”

    Buni Markaziy bank tomonidan iyul oyida ayrim iste’mol tovarlari va xizmatlar narxi yuzasidan o‘tkazilgan monitoring natijalari ham tasdiqlaydi. Unda keltirilishicha, o‘tgan yillardagiga qiyoslanganda tarvuz va qovun narxlari yuqoriligicha qolmoqda. Hozirgi paytda tarvuzning bir kilogrammi o‘rtacha 800-1800 so‘m, qovunniki esa 1800-3200 so‘m atrofida.

    Sodda qilib aytganda, o‘rtacha kattalikdagi tarvuzni 10 ming so‘mdan kamiga ololmaysiz. Boz ustiga, paykal boshida tarvuz-qovunni tekin yeb, donabay xarid qilishga odatlangan xalqimizga bu ne’matni kilolab sotishayotgani erish tuyulayotgani ham bor gap.

    Xo‘sh, poliz mahsulotlari nega qimmat? Ularning yoz faslidayoq taqchil bo‘lib qolishining sababi nimada? Monitoringda bu tabiiy omillar va ekin maydonlari qisqargani bilan izohlanmoqda. Aslida ham shundaymi?

    Yashirishning hojati yo‘q, shu paytga qadar polizchilikka e’tibor juda past edi. Tarvuz, qovun, qovoq oraliq va takroriy ekin sifatida ekilgan, xolos. Ayrim ishbilarmon fermerlargina paxta hamda g‘alla maydonlari uvatlarida bo‘sh qolgan bir parcha yerda poliz mahsulotlari yetishtirishning uddasidan chiqishgan. Shular orqali ichki va tashqi bozorda birdek talab katta bo‘lgan bunday noz-ne’matlarga nisbatan ehtiyojni qondirish imkonsiz ekanligini anglash uchun kishi olim yoki iqtisodchi bo‘lishi shart emas.

    Shu ma’noda, oxirgi yillarda ushbu masalaga davlat miqyosida ahamiyat berila boshlangani dehqonlarning umidini uchqunlantirgandek bo‘ldi. Gap shundaki, qisqartirilgan past rentabelli paxta maydonlari o‘rniga asosiy ekin sifatida poliz joylashtirila boshlandi. Qishloq xo‘jaligi vazirligidan olingan ma’lumotlarga qaraganda, joriy yilda 14,4 ming gektar ana shunday yerda poliz ekinlari ekildi.

    — Bundan tashqari, g‘alladan bo‘shagan maydonlarning qariyb 50 ming gektarida poliz ekinlari parvarishlanishi ko‘zda tutilgan, — deydi vazirlikning Sabzavotchilik, kartoshkachilik va poliz ekinlari boshqarmasi boshlig‘i Zafar Ortiqov. — Shuning hisobiga 2,2 million tonna hosil olinishi rejalashtirilgan. Bu o‘tgan yildagiga nisbatan 130 ming tonna ko‘p degani.

    Demak, ekin maydonlari qisqartirilmagan. Aksincha, ko‘paygan. Axir ilk bor joriy yilda poliz mahsulotlari asosiy ekinlar qatoriga kiritilganini hisobga olsak, mantiqan to‘g‘ri-da. Biroq mustaqil kuzatuvchilarning fikri boshqacharoq. Ular poliz maydonlari kamaygan, degan qat’iy pozitsiyada. Buni shu paytgacha ushbu turdagi noz-ne’matlar dehqon xo‘jaliklari va tomorqachilar tomonidan yetishtirilgani, o‘tgan yili tarvuzning bahosi hozirgidan ikki baravardan ham past bo‘lgani, oqibatda yaxshi foyda ko‘rmagan aksariyat oilalar bu mavsumda polizdan voz kechib, uning o‘rniga piyoz, sarimsoqpiyoz kabi ekinlar ekkani bilan isbotlashga harakat qilmoqda.

    Ehtimol shundaydir. Lekin ko‘klamda salkam 14,4 ming gektarga poliz urug‘i qadalgani rost.Taqdim etilgan ma’lumotlarni ko‘zdan kechiramiz. Unda bayon etilishicha, masalan, paxtadan bo‘shatilgan maydonlarning poliz uchun ajratilgan qismi barcha hududda maqsadli taqsimlangan. Qoraqalpog‘iston Respublikasi va Navoiy viloyatini hisobga olmaganda, albatta.

    Eng katta maydon tarmoqda dovrug‘ qozongan Sirdaryo (8279 gektar), Surxondaryo (1376 gektar), Jizzax (1332 gektar) viloyatlari ulushiga to‘g‘ri keladi. Haqli savol tug‘iladi: unda muammo nimada? Yo mo‘ljaldagi hosil olinmadimi? Dehqonlarning fikri bilan qiziqqanimizda, asosiy sabab sifatida bu yilgi noqulay ob-havo sharoitini ko‘rsatmoqda.

    — Dehqonchilik barori tabiat bilan-da, — deydi Oq oltin tumanilik usta dehqon Safar Mamadaliyev. — Ayniqsa, polizchilikda yerdagi nam va harorat maromida bo‘lishi kerak. Shunda urug‘ tez unadi, ildiz otib, palak yoyadi. E’tibor qilgan bo‘lsangiz, bu yil may oyi salqin kelib, iyunning boshlarigacha saqlanib turdi. Bu hol ekin rivojini susaytirdi. Ayni saratondagi anomal issiq havo hodisasi, garmsel oqibatida erta va o‘rtapishar tarvuzlar gul va hosil tugunchalarining katta qismini to‘kib yubordi. Bu esa hosil salmog‘iga putur yetkazmay qolmadi.

    Tarvuz — issiqsevar, yoruqsevar, shuningdek, qurg‘oqchilikka chidamli o‘simlik. Shu bois Markaziy Osiyoda u ekiladigan maydoni jihatidan poliz ekinlari orasida qovundan keyin ikkinchi o‘rinda turadi. Hosildorligi yuqori. Nav xususiyati, tuproq unumdorligi, agrotexnika tadbirlariga qarab, gektariga 20 — 60 tonnani tashkil etadi.

    — Bu yilgi sharoitda bunday yuqori hosil olish qiyin, — deydi chiroqchilik Nurbek Normuhammadiyev. — Chunki suv taqchil. Tomorqamning 20 sotixiga ertagi, yana shunchasiga kechki tarvuz ekkandim. Ayni guldan chiqib, hosili vazn yig‘adigan payt suv uzilib qoldi. Bu paytda jo‘yaklarga suv jildiratib qo‘yilsa, quchog‘ingizga sig‘maydigan tarvuz bitadi. Ekinni chanqatib qo‘yganimiz tufayli birinchi terimdagi tarvuzlar “tars-tars” yorilib qoldi. Shukr, ikkinchi terim yaxshi bo‘ldi. Xarajatlarim qoplandi. Endi umidim kechkisidan.

    Tan olish kerak, bugun meva-sabzavotchilikda bo‘y ko‘rsatayotgan muammolarning o‘q ildizi urug‘chilikka borib taqaladi. Sababi, xorijning usti yaltiroq matohlariga lol bo‘lib, bebaho boylik bo‘lgan asl navlarni yo‘qotib qo‘ydik. Bozorlarni aylanib, “Marmar tarvuz”, “Manzur”, “Olmos”, “Dilnoz”ni topolmaysiz. Ko‘klamgacha sarxil saqlanadigan xalq seleksiyasi mahsullari bo‘lgan tarvuzlar anqoning urug‘iga aylaganiga ancha bo‘ldi. Kunimiz po‘sti qalin, mag‘zi esa rezinkaday cho‘ziladigan, atigi bir marta hosil beradigan Gollandiyaning duragaylariga qoldi.

    Modomiki, polizchilikdagi vaziyatni o‘nglamoqchi ekanmiz, ishni, eng avvalo, seleksiyadan boshlashimiz darkor. Asl navlar tiklanmas ekan, tuproq-iqlim sharoitiga mos, hosildor navlar yaratilmasa, barcha sa’y-harakatlar bekor.

    Tabiiy omillarga qaramasdan, aytish mumkinki, tarvuz hosilining cho‘g‘i kam emas. Paykallarda har kuni ming-ming tonnalab hosil uzilib, transportlarga joylanyapti. Lekin ulgurji dehqon bozorlarida ham har yilgi manzara — uyum-uyum tarvuz, qovunlarni ko‘rmaysiz. O‘yga tolasan, odamlar orasida yurgan gap-so‘zlar rostmikan: poliz mahsulotlari chetga chiqib ketayotgani uchun narxi pasaymayapti.

    Masalaga oydinlik kiritish maqsadida “O‘zagroeksport” aksiyadorlik jamiyatiga murojaat qildik. Jamiyat mutaxassislarining aytishicha, 2018- yilning 7 oyida 1221 tonna tarvuz, 5244 tonna qovun eksport qilingan. Taqqoslash uchun aytganda, o‘tgan yilning shu davrida 423 tonna tarvuz, 3487 tonna qovun chet ellik buyurtmachilarga yetkazib berilgan edi.

    Ko‘rinib turibdiki, tarvuz eksporti salkam uch barobar oshgan. Geografiyasi ham kengaygan. Tabiiyki, buni ijobiy holat sifatida baholamoq lozim. Mahalliy qovun-tarvuzlar yaqin va olis davlatlarda ham tobora xaridorgir bo‘lib borayotganidan faqat quvonishimiz kerak. Lekin eksport hajmining o‘sishi ichki bozorga salbiy ta’sir ko‘rsatmasligi, iste’molchilarning e’tiroziga sabab bo‘lmasligi zarur. Buning uchun bozor talabini chuqur o‘rganish lozim. Yo‘qsa, muvozanatni saqlash o‘ta mushkul.

    Iqtisodchilarning fikricha, bozor iqtisodiyoti sharoitida marketing asosiy o‘rinni egallaydi. Mamlakat qishloq xo‘jaligida ayni shu jihat oqsayotgani tufayli ayrim mahsulotlar o‘ta arzon, boshqalari esa qimmat. Bu yilgi mavsum misolida tahlil qiladigan bo‘lsak, piyoz, sarimsoqpiyoz, no‘xat, kartoshka narxi tushib ketgan, olma, shaftoli, uzum, gilosning bahosi barqarorligi ta’minlangan bo‘lsa, tarvuz va qovun qimmatlashgan. Balki kechpishar tarvuzlar taroziga tushgach, vaziyat yaxshilanar.

    Agar ekinlarni joylashtirishda, ichki va tashqi bozorning real ehtiyojlari inobatga olinmasa, puxta marketing asosida ish tutilmasa, bunday holat u yoki bu ko‘rinishda takrorlanaveradi.

    Amaliyotga resurs tejamkor, innovatsion agrotexnikalarni tatbiq qilish, bozor mexanizmlarini izchil qo‘llash lozim. Toki, dehqonda hadik emas, balki mehnatiga yarasha daromad olishga ishonch paydo bo‘lsin. Ana shunda tarvuz bozoriga tushgan odamlarning qo‘ltig‘idan tarvuzi tushmay, og‘rinmasdan xarid qiladi.

    06.08.2018, 14:37   Izoh (0)   86665
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Darya Masalskaya: “MDH go‘zali”ga yana qaytaman, ammo boshqacha rolda

    06.08.2018, 11:49

    Nukus pedagogika instituti yangi binoga ega bo‘ladi

    06.08.2018, 11:43

    Yagona portalda Davlat bojxona qo‘mitasi tomonidan ko‘rsatiladigan ayrim xizmatlar o‘chirildi

    06.08.2018, 11:15

    Sankt-Peterburgda o‘zbekistonlik qiz uchinchi qavat derazasidan tushib ketdi

    06.08.2018, 11:09

    O‘zbekistonda ko‘cha chiroqlari va yo‘l belgilari energiyaning muqobil manbalariga o‘tkaziladi

    06.08.2018, 10:57

    Janubiy Koreyalik investorlar Farg‘onada to‘rt yulduzli mehmonxona va ko‘p qavatli uylar quradi

    06.08.2018, 10:56
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Hududiy elektr tarmoqlari” AJ Fitch Ratings agentligining xalqaro kredit reytingini “BB, barqaror” darajasiga oshirdi


    NRG Uzbekistan 60 gektar maydonda "shahar ichida shahar" keng ko‘lamli turar-joy loyihasini ishga tushirmoqda


    NRG Uzbekistan zamonaviy va keng majmua — Maftun Makon turar joy mavzesini qurish bo‘yicha ulkan loyihani amalga oshirmoqda


    Farg‘ona viloyatida mo‘l hosil: fermerlar 95 sentnerdan ortiq g‘alla yetishtirdi 


    SonetUzStyle – ijodiy kontent uchun Kia Sonet sovg‘a qilamiz


    Toshkentda navbatdagi SAG XL gilam do'koni o'z ishini boshladi


    Fitch Kapitalbankning reytingini "Ijobiy" prognoz bilan tasdiqladi


    Imzodan Engelberg premium romlari hashamatlikning timsolidir


    HONOR ilhomlantiruvchi AI texnologiyalarga ega HONOR 400 seriyasini taqdim etdi


    Burger va lavashdan tortib kabob hamda flat-white’gacha — barchasi bir joyda!  


    Smart Business va UZCARD Farg‘ona tadbirkorlari uchun yangi imkoniyatlar eshigini ochmoqda 


    Fitch Ratings “Biznesni rivojlantirish banki” ATB kredit reytingini oshirdi 


    “AloqaBank” yoshlar bilan ishlashga oid dasturlarni kengaytirmoqda


    “O‘zbekgidroenergo” AJning xalqaro kredit reytingi BB (barqaror) darajasiga ko‘tarildi


    Inflyatsiya va jamg‘armalar: Nega pul o‘z qiymatini yo‘qotadi?

     

    Tavsiya etamiz

    SSSRning qo‘shni davlatga bosqini tarixi: Afg‘onistonda yodgorlik o‘rnatilgan yagona sovet askari kim edi?

    5 iyul, 15:22

    “Erishib bo‘lmaydigan ball belgilangani yo‘q” — “El-yurt umidi” jamg‘armasi ijrochi direktori

    4 iyul, 22:11

    “AQSH o‘yindan chiqmoqchi”. Ukraina Qo‘shma Shtatlar yordamisiz qayergacha bora oladi?

    4 iyul, 19:55

    Isroil AQSHga hujum qilgan kun: o‘nlab amerikaliklarni o‘ldirish bu anglashilmovchilik edimi yoki fitna?

    2 iyul, 19:45
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Ali Xomanaiy Isroil bilan urush boshlanganidan buyon ilk bor omma oldida ko‘rinish berdi

    Dunyo | 6 iyul, 13:55

    Shavkat Mirziyoyev Nursulton Nazarboyevni tug‘ilgan kuni bilan tabrikladi

    O‘zbekiston | 6 iyul, 13:54

    O‘zbekistonda banklarning avtokredit va mikroqarzlar bo‘yicha o‘rtacha stavkalari ochiqlandi

    O‘zbekiston | 6 iyul, 13:40

    HAMAS AQSH taklif etgan sulh rejasiga ijobiy javob berdi

    Dunyo | 6 iyul, 12:15

    Toshkentda tez-tez kuzatilayotgan elektr uzilishlari bo‘yicha izoh berildi

    O‘zbekiston | 6 iyul, 11:05

    “Real” “PSJ”ga qarshi — Klublar o‘rtasidagi JCHning yarim final juftliklari ma’lum bo‘ldi

    Sport | 6 iyul, 10:30

    O‘zbekistonda portlovchi va zaharli moddalar aylanmasiga talablar kuchaytirildi

    O‘zbekiston | 6 iyul, 10:20
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.