2018-yilning 24-iyul kuni Samarqand shahridagi 4-tug‘uriq majmuasida urgutlik Saodat Xayrullayeva ikkinchi farzandini dunyoga keltirayotgan vaqtda vafot etdi, deya “Daryo” muxbiri Farhod Norbo‘tayev xabar bermoqda.
— 23-iyul kuni qizimning dardi boshlandi, — deydi Nurjahon Sodiqova. — Kech soat 23:00 atrofida Samarqand shahridagi tug‘uriqxonaga olib bordik. U yerda Bo‘riyev degan shifokor qizimni qabul qildi. Shu vaqtda qizimning qaynonasi birinchi farzandini qiyin tug‘ganligini aytib, e’tiborli bo‘lishni, iloji bo‘lsa “Kesarcha kesish” (“Kesarevo secheniye”) yo‘li bilan tug‘dirib olishni so‘ragan. Qizimni tekshiruvdan o‘tkazgan shifokor uning ahvoli yaxshi ekani, o‘z kuchi bilan tug‘ishini aytdi. Chaqaloq qorinning yuqori qismida joylashgani uchun shifokor qizimga ko‘proq yurishni buyurdi. Qizim tungi 23:30 atrofidan to sahar 04:00 gacha uchinchi qavatda yurib chiqdi. Oradan ozgina vaqt o‘tganidan so‘ng, qizimni qabul qilgan shifokor Bo‘riyev boshqa shifokordan maslahat so‘radi. Ikkinchi shifokor (Nurjahon Sodiqova shifokorning ismini Naim deb aytdi) qizimga chap tomonga yonboshlab yotishini aytgan. U tonggi soat 05:00 ga qadar chap tomonga yonboshlab yotgan. So‘ng shifokor Bo‘riyev bola pastga tushganini, tug‘dirib olishini aytgan. Qizim tug‘ishda qiynaldi. Shu bois ham o‘zi shifokorlardan operatsiya qilishni so‘radi. Qaynonasi ham operatsiya qilishni iltimos qildi. Shifokorlarning unisi keldi, bunisi keldi, ammo birortasi yordam ko‘rsata olmadi. Oxiri, o‘zim shifokorlarga qo‘lidan kelgan barcha imkoniyatlardan foydalanib qizimga qarashlarini, so‘ragan pullarini berishimni aytdim. To‘g‘risi, bu vaqtda qizimning o‘lishi xayolimda ham yo‘q edi. Men bolani asrab qolish ilinjida shu gaplarni aytdim. Shifokorlarga iltimos qilib, operatsiya yo‘li bilan bolani olishni so‘radim. Keyin Naim ismli shifokor kelib: “Opa, qancha berishga kuchingiz yetadi?” — deb so‘radi. “Aytganingni beraman”, — dedim. U kishi 200 dollar so‘radi. Hozir yonimda 150 ming so‘m pul borligini, hozircha shuni olib turishini, qolganini molimni sotib olib kelib berishimni aytdim. Bu gapni eshitgan shifokor indamasdan ketdi.
Nurjahon Sodiqovaning aytishicha, shifokorlar tug‘uriqqa kelgan Saodat Xayrullayevaga “Tug‘asan, seni o‘rningga men tug‘amanmi? Birinchisini tug‘gansan, buni ham tug‘asan”, — deya baqirgan.
— Qizim o‘g‘il farzandni dunyoga keltirib, ko‘p qon ketishi natijasida olamdan o‘tgan, — deydi Nurjahon Sodiqova. — Doktorlar ichki ishlar xodimlarini chaqirib voqeani o‘zlaricha hujjatlashtirgan. Biz esa bexabar bo‘lganmiz. Keyin bilsak, qizim allaqachon o‘lib bo‘lgan ekan. Shunchaki ular vaqtni o‘tkazish uchun bizni aldab turgan. Qizim vafot etganidan so‘ng, ekspertizaga topshirilgan. Buni ham biz keyin bilib qoldik. Doktorlarning bir dona ukol-dori qilganini ko‘rmadim. Qizim o‘layotgan vaqtda dori yozib berishdi, o‘zim borib olib keldim. Dorixonaga borib-kelguncha ancha vaqt o‘tadi. Yozganda ham xuddi odamni ustidan kulganday bitta-ikkita dori yozib beradi. Uni olib kelsangiz, yana bitta-ikkita dori yozib beradi. Shifoxonaning javonlarida esa dorilar shunday ko‘rinib turibdi. Shulardan ishlatsa o‘rniga bir emas, ikkita olib berardim. Alam qiladigani shuki, shifokorlar bir-biriga: “Kamroq ishlating, qolganini boshqa bemorga ishlatamiz”, — degan gapni ham aytdi. Paxtasigacha o‘zim olib kelib berdim. Dokasigacha olib berdim. Bola o‘lik tug‘ilgan bo‘lsa ham, qizimning joni bor edi. Faqat undan ko‘p qon ketayotgan edi. Qonni to‘xtatish mumkin edi. Ammo doktorlar e’tiborsizlik qildi. Bilimi yetmas ekan, yaxshi mutaxassisni chaqirib o‘z vaqtida harakat qilganida hech bo‘lmasa qizim tirik qolar edi.
Kelin bo‘lganiga atigi uch yil bo‘lgan Saodatning ortida endigina bir yarim yoshni qarshilagan o‘g‘li Umidjon qoldi.
Samarqand shahridagi 4-sonli tug‘uriqxonada ona va bolaga e’tiborsizlik holati birinchi bor kuzatilayotgani yo‘q. 23-may kuni tug‘uriqqa kelgan Go‘zal Hakimovaga shifokorlar qiz farzand ko‘rganini aytgan. Aynan o‘sha kuni chaqaloq vafot etgan va shifokorlar Go‘zal Hakimovaga o‘g‘il farzandni bergan. DNK tekshiruvi uchun pul to‘lashga imkoni bo‘lmagan oila o‘g‘il chaqaloqni olib dafn qilgan.
1991-yili tug‘ilgan Elmira Qayumova 19-iyul kuni Urgut tuman tug‘uriqxonasiga kelgan. Homilaning katta ekani, tug‘ish uchun kuchi yetmasligini bilib bemor shifokorlardan operatsiya yo‘li bilan chaqaloqni olishni so‘ragan. Biroq shifokorlar ayolga o‘zi tug‘ishini aytgan.
— 4 soatga yaqin qiynaldim, — deydi Elmira Qayumova. — Ahvolim og‘irligi, o‘zim tug‘olmasligimni aytsam ham, shifokorlar operatsiya qilishni istamadi. “O‘zing tug‘asan”, deb turib oldi. Oxiri tug‘olmasligimni bilganidan so‘ng operatsiyaga olishdi. Farzandim operatsiya jarayonida o‘lganmi yoki undan keyinmi — bilmayman. Dorilarning hammasiga o‘zimiz xarajat qildik. Shifoxonadan faqat arzon ukol-dorilarni qilishdi, xolos. Shifokorlar homilador ayollarga muomalasini yaxshi qilib, ularni qiynamasdan tug‘ishiga yordam bersin. Bir-birlari bilan maslahatlashsin. Ahvolimni ko‘rgan Bahodir Botirov degan shifokor tezda operatsiya qilish kerakligini aytgan edi. Ammo Dilnavoz Tolipova ismli shifokor bunga qarshilik qildi. Mana oxirida baribir operatsiya qilishdi. Ammo kech bo‘lgan edi. Ungacha chaqaloq qiynalib bo‘lgan edi.
Urgut tuman tibbiyot birlashmasi tug‘uriq bo‘limi mudiri Muhammadjon Shodiyevning aytishicha, chaqaloq tug‘ilayotganda uning yurak urishi sustlashgan. Elmira Qayumova o‘z kuchi bilan tug‘a olmasligi ma’lum bo‘lganidan so‘ng operatsiya qilingan.
— Biz bor imkoniyatimizni ishga solib harakat qildik. Biroq chaqaloq operatsiya jarayonida nobud bo‘ldi, — deydi Muhammadjon Shodiyev. — Ko‘pchilik homilador ayollar kelib operatsiya orqali tug‘ishini aytadi. Ammo tibbiyot tomonidan hech qanday ko‘rsatmasi bo‘lmasa, biz operatsiya qilolmaymiz. Agar operatsiya qilishga to‘g‘ri kelib qolsa, yaqinlaridan, turmush o‘rtog‘i, ota-onasidan rozilik olishimiz kerak.
Elmira Qayumovaning onasi Bibirahima Umarova 2 oy ichida ikkita nevarasidan ayrildi. Samarqand shahrida 4-sonli tug‘uriqxonada kelini Go‘zal Hakimovaning chaqalog‘i avvaliga qiz, o‘lganidan so‘ng o‘g‘ilga aylanib qolgan bo‘lsa, Urgut tumanidagi tug‘uriqxonada ikkinchi nevarasi ham nobud bo‘ldi.
— Qaysi shifoxonaga ishonishni bilmay qoldim. Odamlar: “Shahardagi tug‘uriqxona yaxshi”, — deydi. Shaharda shifokorlar tug‘ilgan chaqaloqni avvaliga qiz, o‘lganidan so‘ng o‘g‘il deb turibdi. To‘g‘risi tushunmay qoldim. Urgut tumanidagi tug‘uriqxonada esa ahvol bunday, — deydi Bibirahima Umarova.
Tuman tibbiyot birlashmasida homilador ayollar uchun hech qanday sharoit yaratilmaganining guvohi bo‘ldik. Xususan, skrining tekshiruviga kelgan homilador ayollarga kutish uchun o‘rindiqlar o‘rnatilmagan.
Ularning aytishicha, skrining tekshiruvdan o‘tish uchun 7000—10000 so‘mgacha to‘lov qilinayotgan ekan.
Ma’lumotlarga ko‘ra, 2018-yilning o‘tgan davri mobaynida Urgut tumanida 4082 ta homilador ayol qabul qilingan bo‘lib, 3622 ta tug‘uriq qayd etilgan. Shulardan 10 tasida o‘lik tug‘ilish qayd etilgan, 459 nafar ayol Kesarcha kesish yo‘li bilan tug‘gan.
2018-yilning o‘tgan davrida viloyatda 28255 nafar chaqaloq tug‘ilgan bo‘lib, 9 nafar onaning o‘limi qayd etilgan. Onalar o‘limi o‘tgan yilning shu davriga nisbatan 3 taga ko‘paygan. Viloyat bo‘yicha 6 oy davomida 233 nafar go‘dakning o‘limi qayd etilgan.
Avvalroq, Samarqanddagi xususiy tug‘uruqxonada chaqaloqlar savdosi yo‘lga qo‘yilgani, sotilmay qolganlari esa tibbiyot chiqindilarini yoqishga mo‘ljallangan mufel pechida yoqib yuborilgani xabar qilingan.
Izoh (0)