Dunyodagi eng g‘aroyib bekatlar (foto)
O‘zAda jurnalist Sharofiddin To‘laganovning Buyuk Britaniyadagi g‘aroyib ko‘rinishga ega bekatlar haqidagi maqolasi chop etildi. Quyida maqola to‘lig‘icha e’tiboringizga havola etiladi.
Xalqimizda “Yaxshilik qil daryoga tashla” degan maqol bor. Bu maqolni boshqa xalqlar “Yaxshilik qil-u, ko‘rinma” deya talqin qilishadi.
Buyuk Britaniyaning chekka bir qishlog‘ida noma’lum shaxs mana shu maqolga amal qildi. U qishloq aholisining og‘irini yengil qilish maqsadida noodatiy avtobus bekati qurdi. Bu kabi savob ishdan qishloqliklarning boshi osmonga yetdi. Chunki bekat ko‘p yillar mobaynida tashlandiq holda edi. Endilikda Angliya janubiy- g‘arbida joylashgan Devon grafligidagi Uelxempton qishlog‘i aholisi haqli ravishda faxrlanmoqda. Devon bir qator anana va urf-odatlarning vatani hisoblanadi. Artur Konan Doylning Sherlok Xolmsga bag‘ishlangan asarlari turkumiga kiruvchi “Baskervillar iti” asaridagi voqealar Devon grafligida bo‘lib o‘tadi.
Endilikda aynan mana shu bekat orqali qishloqning nomi dunyoga mashhur bo‘ldi. Toshdan qurilgan mo‘jazgina avtobus bekati xuddi turar joy binosidagi xonalarni eslatadi. Bekat xuddi qadimgi Angliyadagi uylarni yodga soladi. Bu yerda kreslo, tuvaklarga ekilgan gullar bor. Xonadagi o‘rindiqlarga yostiqlar qo‘yilgan. Devorga esa kartinalar osib qo‘yilgan. Avtobuslarning bekatga qachon kelishi haqidagi ma’lumot qadimiy usulda ishlangan yog‘och ramkaga joylashtirilgan.
Muxbirlarning aytishicha, shu tariqa jahondagi eng shinam avtobus bekati paydo bo‘ldi. Hozircha bu noyob bekat kim tomonidan qurilgani aniq emas. Qishloq ahli noma’lum dizaynerni “mahalliy Benksi” deb atamoqda va o‘zlariga cheksiz yaxshi kayfiyat sovg‘a qilgani uchun unga minnatdorchilik bildirishmoqda. Bu haqda The Daily Mail gazetasi ma’lum qildi.
Ma’lumki, dunyo shaharlaridagi avtobus bekatlari ko‘rinishi turlicha bo‘lgani bilan deyarli bir xil vazifani bajaradi. Bekatlar yo‘lovchilarga xizmat ko‘rsatadi.
AQShning Baltimor shahrida maktab avtobusidan haykaltarosh Kristofer Fennell g‘aroyib bekat yaratdi. Bekat o‘rindiqlari ham avtobusnikidir. Londonning Ridjent strit tumanida LEGO o‘yinchog‘iga o‘xshash bekat qurilgan. Buning uchun 100 mingta detal ishlatildi.
Yaponiyaning Konagai shahridagi avtobus bekatlari jahonda tengsiz ekani tan olinadi. Bu shaharda bekatlar meva va sabzavotlar ko‘rinishida qurilgan. Bekatlar avvaliga sayyohlarni jalb qilish maqsadida 1990-yilda o‘tkazilgan Trevel Ekspo (Garden and Greenery Exposition) ko‘rgazmasi uchun qurilgan edi. Oradan ko‘p o‘tmay bu bekatlar shaharning diqqatga sazovor maskanlari qatoridan o‘rin oldi. “Mevali bekatlar” nomi esa dunyoga doston bo‘ldi. Trevel Ekspo ko‘rgazmasi boshlanishidan olti oy muqaddam Osaka shahriga 23 milliondan ortiq kishi tashrif buyurdi. Shu sababli Yaponiya bo‘ylab shu kabi yarmarkalar o‘tkazishga qaror qilindi. Konagai shahridagi ko‘rgazma “Nagasakiga sayohat” deb nomlandi va 16 ta mevaga o‘xshash bekat qurildi. “Mevali bekat”lar 2005-yilda Osaka to‘rtta shahar bilan qo‘shilganidan so‘ng yanada mashhur bo‘ldi.
Ko‘rgazma yakunlanganiga qaramay mahalliy aholi bekatlarni asl holicha qoldirishga qaror qildi. Chunki meva va sabzavotlarga aholi o‘rganib qoldi. Tanishingiz sizning qayerdaligingizni bilmoqchi bo‘lsa, “Tarvuz yoki Qovun bekatidaman” deya javob berish shaharliklarga yoqib tushgan edi. Ikkinchidan sayyohlar ham bekatlarga qiziqib qolishdi. Do‘konlarda bekatlar tasviri tushirilgan yoki bekatlar ko‘rinishdagi suvenirlar paydo bo‘ldi.
Toshkentimiz yildan yilga go‘zallashib bormoqda. So‘nggi vaqtlarda nafaqat jamoat transportidan foydalanuvchilar, balki xususiy avtomobil egalari ham poytaxtimizdagi avtobus bekatlariga e’tibor qaratishmoqda. Bunga bekatlarga konditsionerlar o‘rnatilayotgani, avtobuslarning qachon kelishi va qachon ketishini bildiruvchi televizorlar bilan jihozlanayotgani, shahrimizning me’moriy ko‘rinishi go‘zallashayotgani sabab bo‘lmoqda. Bir so‘z bilan aytganda, yo‘lovchilarning og‘irini yengil qilish maqsadida barcha choralar ko‘rilmoqda.
