O‘zA milliy axborot agentligi “Toshkent markaziy universal magazini” (sobiq “SUM” do‘koni) yonidagi xiyobon haqida tanqidiy maqola chop etdi. Uni to‘lig‘icha keltirib o‘tamiz.
Poytaxtimiz qoq markazida e’tiborsiz qolayotgan shunday nomsiz xiyobon bor. Bu joyni ko‘pchilik yaxshi bilishadi. Biroq negadir ushbu maskan mutasaddilar nazaridan chetda qolayotgandek nazarimizda.
Shaharning qoq markazida joylashgan, kattagina hududni egallagan xiyobonni aylansangiz, gap nimada ekanini anglaysiz. Biz, “Toshkent markaziy universal magazini” (sobiq “SUM” do‘koni) yonidagi xiyobonni nazarda tutyapmiz. Qariyb besh-olti gektar maydonni egallagan ushbu maskan quyuq daraxtlar bilan qoplangan bahavo va sokin go‘sha. Lekin afsuski, Sho‘rolar davrida barpo etilgan ushbu saylgoh, tan olish kerak, istiqlol yillarida e’tibordan chetda qoldi. So‘lim xiyobonni kezsangiz, bu yerdagi manzaralar dilingizni xufton qilishi turgan gap.
Bir paytlar yo‘laklarga didsizlik bilan yotqizilgan shapaloqdek beton plitalar allaqachon dizayn nuqtai nazaridan eskirgan, yo‘lkalarni o‘t bosib ketgan. Yo‘laklar chetiga o‘rnatilgan yog‘och o‘rindiqlar esa shunchalik xarobki, hatto o‘tirishga kishining ko‘ngli tortmaydi.
Xiyobon markazidagi hojatxona yuzga chiqqan chipqonni eslatadi. Bu yerda na tozalik, na sanitariya-gigiyena qoidalari xususida gap-so‘z bo‘lishi mumkin emas. Shu holiga ham kirishni falon so‘m, deb belgilab o‘tirgan qorovulni ko‘rib, kulgingiz qistaydi. Uning tashqi ko‘rinishiga qarab, ichkaridagi holatni tasavvur etish qiyin emas.
Yog‘och o‘rindiqlar atrofi, daraxtlar quyuqroq joylar esa ichimliklardan bo‘shagan idishlar, turli paket va qog‘ozlar bilan to‘lib-toshgan.
Shu bois bo‘lsa kerak, bu yerda hordiq olishga keladiganlar soni barmoq bilan sanarli. Kunduz kuni xilvat joyni xush ko‘radigan to‘rt-besh juft yigit-qiz va zerikkan bitta-yarimta bekorchidan boshqa kimsani uchratmaysiz. Kechqurun esa xiyobon xiyla gavjumlashadi. “Sevishganlar” va bekorchilar safiga shu yaqin-atrofdagi do‘konlardan spirtli ichimlik xarid qilib, yog‘och o‘rindiqlarda qo‘r to‘kkan ulfatlar ham qo‘shiladi.
Aslida bu maskan bir paytlar juda mashhur go‘sha bo‘lgan. Xiyobon hududida joylashgan “Moviy gumbazlar” (“Golubiye kupola”) kafesi shahardagi eng nomdor tamaddixonalardan biri hisoblanar edi.
Toshkent shahar hokimligiga taklifimiz
Rasmiy manbalardan qidirib bu xiyobonning qanday nomlanishini aniqlay olmadik. Shu holatda unga biror bir nom yopishmasligi ham aniq.
Prezidentimizning talabi va tashabbusi bilan mamlakatimizda kitobxonlikni ommalashtirishga alohida e’tibor qaratilmoqda. Bu borada bir nechta hujjatlar ham qabul qilindi. Ushbu xiyobonda esa uzoq yillardan beri kitob va jurnallar bilan savdo qiladigan qator rastalar mavjud. Kimgadir noyobroq kitob yoki qiziqarliroq jurnal kerak bo‘lsa, shu yerdan topiladi. Ko‘pchilik xiyobonni kitob bilan bog‘lab tilga oladi, shunday ekan, uni “Kitobxonlar xiyoboni” deb nomlab, shunga mos ravishda qayta ta’mirlasak, o‘z holicha savdo qilayotgan kitob rastalarini zamonaviy dizayn asosida tartibga keltirsak, kitob o‘qish uchun qulay o‘rindiqlar qo‘yilsa, ma’naviy-ma’rifiy tadbirlar, G‘afur G‘ulom nomidagi istirohat bog‘ida o‘tkaziladigan an’anaviy kitobxonlar festivallari shu yerda o‘tkazilsa, ayni muddao bo‘lur edi.