Bugun, 26-aprel O‘zbekiston xalq shoiri, marhum Muhammad Yusuf tavallud topgan kun. O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan jurnalist, “Daryo” muxbiri Muhammadjon Obidov ushbu sana munosabati bilan o‘zbek xalqining sevimli shoiri haqidagi xotiralari bilan bo‘lishadi.
She’riyat ilohiy kuch, ruh bilan bog‘liq. Insonparvar g‘oyaga yo‘g‘rilgan, yuksak badiiyat darajasidagi she’riyat esa bashar mulki, ma’naviy suyanchga aylanadi. Muhammad Yusuf ijodi ham shu maqomga yetgan. Undagi inson ichki kechinmalari, hayot haqiqati abadiyat qonunlariga hamohang, badiiy jihatdan oddiy ibora, sodda so‘z, samimiy ifoda uyg‘unligidagi o‘lmas san’at asari maqomiga yetgan.
Men muxlisman va Muhammad Yusufdek yorqin yulduz ijodini talqin qilolmasman. Ammo zamondosh sifatida aytmoqchimanki, u nafaqat shoir edi…
Ishonchim komil, Muhammadjon nainki men, balki unga o‘z qalbini ochib murojaat qilgan o‘nlab do‘stlari, oddiy odamlarga ruhiy tayanch, hamdard bo‘la olgan ulug‘ inson edi.
O‘tgan asrning saksoninchi yillari oxirlab borardi. Toshkentning mashhur Navoiy ko‘chasi 30-uy qarshisida (bu binoda bir necha nashriyotlar joylashgandi) uchrashib qoldik. quchoqlashib ko‘rishdik. Muhammad Yusuf menga otam vafoti bilan hamdardlik bildirdi. Ishlari bilan bo‘lib Marg‘ilonga borolmaganiga uzr aytdi. O‘lim ota meros, taqdiri azal ekani haqida gapirib, ko‘nglimni ko‘tardi. Birga tushlik qildik. Talabalik yillarini esladi. Yana gap aylanib dadamga to‘xtaldi:
– Marg‘ilonda, uyingizda mehmon bo‘lganim hech yodimdan chiqmaydi, – dedi u. – Xudo rahmat qilsin, Dolimjon tog‘a xo‘p ma’rifatli, san’atsevar inson edilar…
Ko‘zimga duv etib yosh keldi. Xotiralarim uyg‘ondi.
...Talaba edik. Ta’til chog‘ida Muhammad Yusuf bilan Marg‘ilonga kelsak, uyimiz to‘la mehmon ekan. Dadam hofiz Tavakkal Qodirov bilan yaqin do‘st edilar. Uning har bir qo‘shig‘ini yod bilar, ba’zida o‘zlaricha hirgoyi ham qilib qo‘yardilar. O‘sha kuni uyimizda dadam ulfatlariga “gap” berayotgan, Tavakkal aka esa jo‘shib kuylayotgan edi…
– Dadamning vafoti men uchun nafaqat musibat, balki qalbimga umrbod tarqalmas armon toshini osib ketdi. U kishi qazo qilganlarida Marg‘ilonda emasdim, oxirgi yo‘lga kuzatish menga nasib qilmadi.
Men o‘zimni tuta olmay Muhammad Yusufning yelkasiga bosh qo‘yib yig‘lardim. U meni bag‘riga bosib, yelkamga ohista qoqib qo‘ydi-yu, stol ustidagi salfetkadan bir dona olib hech to‘xtamay, biron so‘zni tahrir qilmay turib yozdi va:
– Taqdir ekan, adash, bardam bo‘ling, – dedi-da, haligi qog‘oz parchasini ko‘krak cho‘ntagimga solib qo‘ydi. So‘ng xayrlashdik.
Uyga kelgach, qog‘ozdagi satrlarni o‘qidim:
Har kimning ham sochlariga oq tushsin,
To‘ylar ko‘rib, yelkasidan tog‘ tushsin
Va jismiga so‘nggi safar chog‘ida
O‘z bolasi qo‘lidan tuproq tushsin.
Aftidan, qalbimdagi alamli armon shoir ruhiga ko‘chgan edi. Unga o‘sha tuyg‘ular tinchlik bermagan. Oradan hech qancha vaqt o‘tmay, uning mana bu she’ri e’lon qilindi:
Har kimning ham sochlariga oq tushsin,
Ajin tushgan yuzlariga dog‘ tushsin.
Har kimning ham quvvat ketib belidan
Qo‘llariga aso – bir tayoq tushsin.
Iymoni sof, yuzga kirib yorug‘ yuz,
To‘ylar ko‘rib, yelkasidan tog‘ tushsin.
Va jismiga so‘nggi safar oldidan,
O‘z bolasin qo‘lidan tuproq tushsin…
Har gal Marg‘ilondagi “Xo‘ja Porso” qabristoniga, dadamning abadiy oromgohlariga borib, tilovat qilgach, Yaratgandan Muhammad Yusufga ham jannatli maqom tilayman. Chunki uning o‘sha yozib bergan to‘rt satr she’ri shu yerga o‘rnatilgan qabr toshiga o‘yib yozib qo‘yilgan:
Har kimning ham sochlariga oq tushsin,
To‘ylar ko‘rib, yelkasidan tog‘ tushsin
Va jismiga so‘nggi safar chog‘ida
O‘z bolasi qo‘lidan tuproq tushsin...
Izoh (0)