• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12768.26
    • RUB162.63
    • EUR14400.04
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +27°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    O‘zbekiston

    Avtobuslar sotib olindi, biroq yurish sotib olinmadi

    Rossiyalik urbanist Arkadiy Gershman Toshkentda zamonaviy jamoat transportini qanday yo‘lga qo‘yish kerakligi haqidagi fikrlari bilan o‘rtoqlashdi. Uning “Gazeta.uz” nashrida toshkentlik Nikita Makarenko bilan birga e’lon qilgan maqolasi tarjimasi e’tiboringizga havola etiladi.

    Foto: “Gazeta.uz” illyustratsiyasi

    Foto: “Gazeta.uz” illyustratsiyasi

    Yaxshi rejalashtirilgan shaharda tirbandliklar bo‘lmasligi kerak. Shu bois XXI asr shaharlari rahbarlarining asosiy vazifasi — imkoni bor barcha vositalar bilan odamlarni poyezdlar, tramvaylar va avtobuslarga o‘tkazishdir. Muvaffaqiyatli shahar — har bir fuqarosida avtomobil bo‘lgan makon emas, balki millioner janob ham jamoat transportidan foydalanadigan joydir.

    Bunday vaziyatda yaxshi jamoat transporti yo‘lovchilarning ehtiyojlarini qondiradigan sifatlarga — tezlik, qulaylik va xavfsizlikka ega bo‘lishi lozim.

    To‘rtinchi jihat ham bor: jamoat transportining kelish vaqtini oldindan bilish mumkin bo‘lsin. Agar yo‘lovchi yo‘llardagi tirbandliklar va avtobusning kechikishi ehtimoli sabab o‘zining safarlarini aniq rejalay olmasa, demak jamoat transporti yomon ishlayapti. Yo‘lovchi birinchi imkoniyat tug‘ilishi bilan, avtobusdan o‘z mashinasi tomon qochib qoladi. Yo‘lovchi uchun kurashda jamoat transporti mag‘lubiyatga uchraydi.

    Lekin hammamiz Mersedes’da yuramiz

    Toshkentda jamoat transporti bilan bog‘liq bir necha jiddiy muammolar bor. Asosiy muammo — amaldorlar jamoat transporti nima uchun kerakligini tushunmasligi ochiq-oydin ko‘rinib turibdi.

    Yangi Mercedes-Benz avtobusi salonida ketayotganingda, uning kichik bir mikroavtobus bilan poyga o‘ynayotganini ko‘rib, xayolingga faqat bir fikr keladi: “Shunday yaxshi avtobus avtomobillar Xudosi oldida nima gunoh qilib qo‘ydi ekan? Nima uchun uning taqdiriga Toshkentda yashash bitilgan ekan?”.

    Foto: Arkadiy Gereshman

    Foto: Arkadiy Gereshman

    Bu vaziyat yangi avtobuslar boshqa shaharlarda ham shunday xaridlar amalga oshirilayotgani uchun sotib olingandek hissiyot uyg‘otadi. Shu kabi yondashuv sabab metropoliten ham yerosti tezkor transportiga emas, balki talabalar, kam ta’minlanganlar va pensionerlar uchun mo‘ljallangan ijtimoiy transportga aylanib qolgan. Bunday jamoat transporti — yomon shaharning belgilaridir.

    Toshkent jamoat transporti muammolarini shartli ravishda ikkiga — foydalanish muammolari va tizimli muammolarga ajratish mumkin.

    Foydalanish muammolari

    Oddiydan boshlaymiz: siz bekatni topdingiz va u yerdan ketishni istayapsiz — bundan-da soddaroq masalani o‘ylab topish mumkin emas. Bu yerdan qayerga ketishingiz mumkinligini va buning uchun nima qilishingiz lozimligini anglab olish zarur. Buning uchun bekatlarga yo‘nalish chizmalari, chiptalar haqidagi ma’lumot, ish vaqti va avtobusni bekorga kutib turmaslik uchun kerak bo‘ladigan biror shoshilinch axborot ilib qo‘yiladi.

    Foto: Arkadiy Gershman

    Foto: Arkadiy Gershman

    Bularning birortasi bekatlarda yo‘qligini aytish shartmikin? Ha, telefon uchun dastur bor, unda shaharga yangi kelgan odam uchun hech nimani anglatmaydigan yo‘nalishlar ro‘yxati ham bor. Hatto shu shaharda yashab yurganlar ham notanishga joyga borib qolganida, ikki shoh bekat bo‘yicha avtobus yo‘nalishini topolmaydi.

    Ikkinchi muammo: avtobusga chiqib olish va u qayerga ketayotgani, yo‘l haqini kimga to‘lash kerakligi va qachon tushish kerakligini bilish. Yosh va sog‘lom kishi Isuzu avtobusining uch zinasini oson bosib o‘tishi mumkin, lekin qolganlar uchun bu biroz qiyinroq vazifa.

    Avtobus ichida yo‘l haqiga doir oddiy e’lon yoki bekatlar haqidagi axborot uchramaydi — agar sen shaharda mehmon bo‘lsang (yoki ko‘pdan beri jamoat transportidan foydalanmagan bo‘lsang), kerakli joyga faqat tasodifan yetib olishing mumkin.

    Tizimli muammolar

    Toshkent jamoat transporti qandaydir tizimli qarorlar negizida emas, balki bir martalik xohish-istaklar asosida tashkil etilgan. Xohlab qolishdi — va yangi avtobuslarni sotib olishdi, so‘ng ularga kirakashlarning haydovchilik uslubi bilan ishlaydigan haydovchilar hamda jarchi va texnik yordamchi vazifalarini bir o‘zida jam qilgan konduktorlar bilan to‘ldirishgan.

    Xohlab qolishdi — va hech bir asossiz tramvayni o‘ldirishdi. Xohlab qolishdi — va noto‘g‘ri va qimmatbaho do‘kon-bekatlarni qurishdi. Bu boshi berk yo‘l — transport xarajatlari oshishda davom etadi, yo‘lovchilar esa o‘z mashinalariga yoki taksiga qochib qolishadi.

    Tizimli xatolardan biriga misol — chiptachilar va bir martalik chiptalar. Chiptachilar bir smenaning xarajatlarini ikki barobar oshiradi, shuningdek, korxonaning pullarini o‘g‘irlaydi. Shu sababli ham butun dunyoda uzoq muddatli yo‘l chiptalarini joriy etishga, bir martalik chiptalarni qimmatroq sotishga va nazoratchilarni yollashga e’tibor qaratilmoqda.

    Foto: Arkadiy Gershman

    Foto: Arkadiy Gershman

    Odamlarni, masalan, bir yillik chiptalarni sotib olishga majbur qilish kerak — bir martalik chiptalarni qimmat qilish va uzoq muddatli chiptalarni arzonlashtirish yo‘li bilan. Nazoratchilarning muntazam tekshiruvlari hamda uch oylik yo‘l chiptasi miqdorida jarima solish yo‘li bilan chiptasiz yo‘lovchilarning ommaviy uchrashi holatlari o‘zi-o‘zidan yo‘q bo‘ladi.

    Boshqa, qo‘polrq misol: Toshkentning yer usti jamoat transporti metrodan alohida yashaydi, vaholanki ular bir butunni tashkil etishi kerak. Qulay va qisqa o‘tish joylari, umumlashtirilgan chiptalar, yo‘nalish jadvallarining bir-biriga ulanishi va shu kabi. Shaharda 10 ballik yaxshi metro bo‘lishi mumkin, biroq yer usti transporti yomon — 2 ballga ishlayotgan bo‘lsa, shahar transporti bor imkoniyatining yarmida ishlashi mumkin, xolos. Shunda ham, eng yaxshi holatda.

    Ish modelini tubdan qayta ko‘rib chiqish va o‘tmish xatolarini to‘g‘rilash zarur. Tramvayni yo‘q qilib, uni yo‘lovchi sig‘imi kichik avtobuslar bilan almashtirish, metro yaqinidagi avtobus bekatlarni yo‘q qilish, bir eshikli noqulay do‘kon-bekatlarni qurish va boshqalar — bular tan olinishi shart bo‘lgan va tizimli ravishda to‘g‘rilanishi zarur hisoblangan xatolardir.

    Tramvay ketgani bilan, hech xayrlashmaydi

    Toshkentdek shaharga mos normal transport haqida tasavvur hosil qilish uchun, keling, yaqin-yaqingacha tramvayli ko‘cha hisoblangan Muqimiydagi koridorni ko‘rib chiqamiz. Bu ko‘cha bo‘ylab hozir mikroavtobuslar (istalgan joyida) va yon tomonida avtobuslar harakatlanmoqda. Ko‘chaning o‘zi shaharlararo trassaga o‘xshab qolgan va buni ko‘rib, qayergadir boshqa joylarga qochging keladi.

    Foto: Arkadiy Gershman

    Foto: Arkadiy Gershman

    Bunday sharoitlar bilan odamlarni jamoat transportiga jalb qilish qiyin. Jamoat transportini atrofdagi binolar, ko‘cha dizayni va piyodalardan ayri tasavvur qilib bo‘lmaydi — kompleks e’tibor qaratish lozim.

    Hozirda Muqimiy ko‘chasi inson uchun bir agressiv makonga aylanib qolgan, shu sababli ham bekatgacha bo‘lgan masofa haqiqiy stress va sinov yo‘lidir. Bu muammoni yaxshi shahar mebeli, ravon yo‘l qoplamasi va daraxtlar yordamida hal etish mumkin.

    Daraxtlar nafaqat ekologiya va harakatni sokinlashtirish uchun, balki quyosh va yomg‘irdan himoyalanish uchun ham kerak. Daraxtlari bor ko‘cha chiroyliroq ko‘rinadi va ongostida kayfiyatimizni ko‘taradi, ruhiy-ma’naviy holatimizga ijobiy ta’sir qiladi. Ko‘chaning qarama-qarshi tomoniga xavfsiz o‘tib olish uchun esa barcha piyodalar o‘tish joylari svetoforli, yerda qilinadi (ko‘priklar yoki yerostida emas!).

    Foto: “Gazeta.uz” illyustratsiyasi

    Foto: “Gazeta.uz” illyustratsiyasi

    Shaxsiy transportning yo‘li jamoat transportiniki bilan kesishmasligi hamda uning ishiga xalal bermasligi uchun, ularni ajratish kerak. Buning uchun alohida harakatlanish bo‘laklari (“polosalar”) ko‘zda tutilishi hamda ular biror predmet bilan chegaralanishi yoki lozim darajada nazorat qilish sharti bilan faqat yo‘l chizig‘i bilan ajratilishi lozim.

    Jamoat transporti uchun p“olosa”larni xuddi Amir Temur ko‘chasidagi kabi, shahar hokimligi va Oloy bozori oldida ro‘yobga chiqarishga urinishganidek qilish ham mumkin. Biroq bunda yo‘l chetidagi avtomobil to‘xtash joylarini yo‘q qilish kerak, bundan tashqari avtobus “polosasi” mahallalarga kirish va burilish joylari bilan muntazam kesishaveradi. Shu bois biz polosani ko‘cha o‘rtasidan o‘tkazamiz.

    Bekatga xavfsiz o‘tish va transportga xavfsiz chiqib-tushish uchun svetoforli va platformali piyodalar o‘tish joylari hozirlanadi. Davomiga, qay transport turidan foydalanish masalasida, ikkita variant bor: avtobus yoki tramvay.

    Ko‘cha o‘rtasi bo‘ylab avtobuslar qatnovini yo‘lga qo‘yish nisbatan tez va arzon bitadigan ish. Bor-yo‘g‘i kerak narsa — chiziqlar yoki bordyur, kameralar va bekatli platformalar. Shu yo‘l bilan biz tezkor avtobusga ega bo‘lamiz — agar svetoforlar yaxshi sozlansa va har 500—700 metrga bekatlar o‘rnatilsa, bunday transport metro tezligida harakatlana oladi. Bu xuddi metroga o‘xshash servis, biroq undan bir necha ming marta arzon. Bunday tizimning yagona minus tarafi — u bir soatda eng ko‘pi bilan faqat 11 ming yo‘lovchini tashiy oladi, xolos.

    Foto: “Gazeta.uz” illyustratsiyasi

    Foto: “Gazeta.uz” illyustratsiyasi

    Tramvay alohida infratuzilmalari sabab qimmatroqqa tushadi, biroq u ekologik jihatdan toza va avtobuslarga nisbatan tejamkorroq. Benzin bilan bog‘liq muammolari bor O‘zbekiston uchun yaxshi tanlov. Yana bir muhim jihati — tramvayning tashish quvvati avtobusnikidan bir necha karra yuqori. Vagonlarni poyezdlardagi kabi bir-biriga ulash imkoniyati sabab, haydovchilar sonini oshirmay, har bir vagonning samaradorligini bir necha barobar ko‘paytirish mumkin. Bu yo‘l haqi tannarxini qariyb oshirmay, yo‘lovchi sig‘imini sezilarli orttirishga imkon beradi.

    Hozir butun dunyo bo‘ylab, shaharlarni do‘stona muhitli va tozaroq qilish maqsadida ularning ko‘chalariga tramvaylar qaytarilmoqda. Bu shaharlar XX asrda avtomobillar uchun qo‘shimcha “polosa”lar berish yo‘lida relslarni olib tashlagan bo‘lsa, endi ko‘chalarga vagonlarni qaytarish uchun bir necha marta kattaroq xarajatga tushmoqda.

    Tramvay, tabiatni asrash va pullarni tejash ishtiyoqi ham hisobga olingani holda, shaharliklarni tez va qulay tashishning nisbatan muvaffaqiyatli yechimi bo‘lib chiqdi. Toshkent ham metro qurmay, tramvay yo‘llarini alohida tumanlarga qadar uzaytirish yo‘li bilan nisbatan tez yaxshi transport karkasini bunyod etishi mumkin edi.

    Agar, XXI asrda XX asrning 60-yillariga xos xatoni sodir etib, tramvayni yo‘q qilib yubormaganida. Endi uni qayta tiklash uchun kuchli siyosiy iroda va ko‘plab mablag‘ zarur bo‘ladi. Xatolarning mana shunday to‘lovi bor.

    Toshkentga tramvayning qaytishi muqarrar. Bu shahar jahonning boshqa shaharlari va ularning muammolaridan hech qanday farq qilmaydi. Toshkentning “takrorlanmas” ekanligi, uning aholisida avtomobillarga nisbatan muhabbat “genetik ildiz otgani”, shaharning “o‘ziga xos rivojlanish yo‘li” borligi haqida bahslashguncha, shunchaki boshqa shaharlarda sodir etilgan xatolarni takrorlamaslik kerak. Va ishlab turgan tayyor yechimlarni tatbiq etish lozim.

    10.02.2018, 15:24   Izoh (0)   50962
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Muslimbek Yo‘ldoshev qalamiga mansub “Suxandonlar” kitobining taqdimoti bo‘lib o‘tdi

    10.02.2018, 15:10

    Toshkent shahridagi Qur’on musobaqasida 490 ga yaqin ishtirokchi qatnashadi

    10.02.2018, 14:44

    “Lukoyl” Qandim gazni qayta ishlash zavodining ikkinchi navbatini 2018-yil aprelida foydalanishga topshiradi

    10.02.2018, 14:29

    Farg‘ona viloyati tibbiyot tizimidagi bir qator rahbarlar ishdan olindi

    10.02.2018, 13:31

    O‘zbekistonga bir yilda tashrif buyurgan yaponiyaliklar soni ilk bor salkam 10 ming kishiga yetdi

    10.02.2018, 11:51

    Toshkent viloyatida 20 kunlik chaqaloqni 10 ming dollarga pullamoqchi bo‘lgan uch nafar farg‘onalik ayol qo‘lga olindi

    10.02.2018, 11:09
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    So‘zlar ahamiyatga ega: TBC Bank 8-mart tabriklarini pullarga aylantirib, ayollar tadbirkorligini qo‘llab-quvvatladi


    Chery gazga o‘tmoqda: kafolat to'liq saqlanib qolinadi, o‘rnatish esa 31 maygacha bepul! 


    ANORBANK va BS/2 O‘zbekistonda banklarda o‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatish tarmog‘ini kengaytirmoqda


    “O‘zbekinvest” IUA aʼzosiga aylandi va Londonning global sug‘urta bozorida o‘z mavqeini mustahkamladi


    InfinBANK Visa Direct orqali xalqaro pul o‘tkazmalariga qo‘yilgan limitlarni oshirdi 


    Centrum Air yangi Airbus A320neo — aviaparkidagi to‘qqizinchi samolyotni qabul qilib oldi 


    Ipoteka Bank OTP Group o‘zini o‘zi band qilganlarga yangi ipoteka dasturini ishga tushirdi: hujjatlarsiz, asabbuzarliksiz, samarali natijalar bilan


    “Biznesni rivojlantirish banki” biznes uchun qulay innovatsion bank bo‘lishga intilmoqda


    UZTELECOM 10 Gbit/s tezlikdagi uy internetini foydalanuvchilarga taqdim etdi


    Sistit — bu uyat emas!


    2025-yilning 5 oyi davomida Mobiuz minglab tayanch stansiyalarini ishga tushirdi va texnik infratuzilmani zamonaviylashtirdi


    “Akkermann sement” xalqaro forumi: qurilish materiallari sohasidagi muammolar keng tahlil qilindi


    MKBANK xalqaro moliya bozorida: Qozog‘iston banklaridan 15 million dollar jalb qilindi


    Abadiy ishonchlilik va xavfsizlik: GWM sohaning yangi standartlarini joriy etmoqda


    Octobank bankomatlarni BS/2 bilan birga “aqlliroq” qiladi

     

    Tavsiya etamiz

    “Ikki xonali uy uchun 715 mln so‘mdan”. “Daryo”dagi maqoladan so‘ng poytaxt hokimligi uysiz qolgan aholiga xonadon sotib olish uchun mablag‘ ajratdi

    28 may, 21:15

    Budapesht fasadlari: sanʼat ko‘chada yashaydi (foto)

    27 may, 10:00

    Gestapo va KGB xizmatida bo‘lgan buxorolik “Shtirlits”

    26 may, 19:00

    Ayol ovchilardan ilg‘or samolyotlarga qadar — Ukraina rus Shahed’larini qanday ovlaydi?

    19 may, 20:10
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Qizil kitobga kiritilgan 15 ta ilonni O‘zbekistondan olib ketayotgan fuqaro qo‘lga tushdi

    O‘zbekiston | 31 may, 11:20

    Tramp Putin va Zelenskiyni juda qaysar deb atadi

    Dunyo | 31 may, 10:50

    TikTok tashxis qo‘ymoqda: ChatGPT va ijtimoiy tarmoqlardagi tibbiy maslahatlarga qanchalik ishonsa bo‘ladi?

    Maslahatlar | 31 may, 10:30

    Bishkekdagi bar egasi qanday qilib Pentagon bilan 7 mlrd dollarlik shartnoma tuzgani haqida

    Dunyo | 31 may, 10:15

    Farg‘onada sifati kafolatlanmagan 8 mlrd so‘mlik dorilar savdoga chiqarilishining oldi olindi

    O‘zbekiston | 31 may, 09:56

    4-iyundan boshlab AQSHdan po‘lat va alyuminiy importiga 50 foizlik bojlar kuchga kiradi

    Dunyo | 31 may, 09:23

    Rossiyada Putinni Gitlerga o‘xshatib mem qilganlar jazolanadi

    Dunyo | 30 may, 23:55

    Zarafshon daryosidan noqonuniy ravishda qum-shag‘al qazib olgan shaxsga chora ko‘rildi

    O‘zbekiston | 30 may, 23:40
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.