• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12917.1
    • RUB160.14
    • EUR14460.69
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +30°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    O‘zbekiston

    “Aql oqimi”ni orqaga burish. Ketganlarni qanday qaytarish mumkin?

    “Kommersant.uz” nashrida “‘Aql oqimi’ni orqaga burish. Ketganlarni qanday qaytarish mumkin?” sarlavhasi ostida maqola chop etildi. Uni o‘z holicha e’tiboringizga havola qilamiz.

    Foto: “Kommersant.uz”

    Foto: “Kommersant.uz”

    Nyu-Yorkda, BMT Bosh Assambleyasining 72-sessiyasidagi ishtiroki davomida Prezident Shavkat Mirziyoyev AQShda yashayotgan bir guruh vatandoshlarimiz bilan uchrashdi va Vatanga qaytishga qaror qilganlarni qo‘llab-quvvatlashga tayyor ekanligini bildirdi.

    Xorijga chiqib ketganlarni qaytarish konsepsiyasi – yangilik emas. Mutaxassislar bu yo‘lni tanlagan mamlakatlarni bir necha toifaga bo‘ladilar.

    Chunonchi, birinchi guruhga kiruvchi davlatlar uchun sobiq fuqarolarni ortga qaytarish – pirovard maqsad, u nafaqat rasmiy siyosat, balki milliy o‘zlikni anglashning tamal toshi bo‘lib xizmat qiladi. Ko‘pincha bu ezgu maqsad ortida geosiyosiy sabablar ham yotadi: o‘zga yurtlardagi vatandoshlarni himoya qilish bahonasida jahon afkor ommasi nazdida tushunarsiz ko‘rinadigan ko‘pgina ishlarga qo‘l uriladi.

    Ikkinchi toifa mamlakatlar demografik muammolar sababli emigrantlar kuchiga umid bog‘lashadi: tug‘ilishning kamayib ketishi va parallel ravishda pensionerlar sonining ortishi barqaror taraqqiyot uchun jiddiy muammolarni yuzaga keltiradi. Bu holatda vatandoshlar – til va madaniy moslashuvni, shunga yarasha qo‘shimcha xarajatlarni talab qilmaydigan ishchi kuchidir.

    Uchinchi guruh (O‘zbekiston ham shular jumlasidan) uchun ortga qaytish – bu mamlakat iqtisodiy o‘sishini jonlantirish uchun investitsiyaviy-moliyaviy va ilmiy-texnologik resurslarni to‘plash usulidir. Bunda yangi mamlakatda o‘z o‘rnini topa bilgan, o‘qimishli va yuqori malakali, tarixiy Vataniga foyda keltirishga qodir kadrlar diqqat markazida turadi.

    Globallashuv vatandoshlar aqli, daromadlari va aloqalari uchun raqobatni kuchaytirdi. Ko‘plab davlatlar minglab, millionlab insonlarni qamrab oluvchi (ular orasida O‘zbekiston fuqarolari ham bor) repatriatsiya dasturlarini amalga oshirmoqda. Bu esa, respublika ishchi kuchi, intellektual resurslari va, eng muhimi, o‘zining ko‘p millatli xalqini boy berayotganligini anglatadi.

    Yaqinimizda joylashgan Rossiyani olaylik: bu yerda 2006-yildan buyon Vatandoshlarni qaytarish dasturi amal qilib kelmoqda. 2005-yildan 2015-yilga qadar ushbu hujjat doirasida RFga 367 ming nafardan ziyod kishi ko‘chib o‘tdi, ularning 22,1 foizi – o‘zbekistonliklar (RF hukumati rasmiy  veb-saytidan).

    Qo‘shni Qozog‘istonda 2016-yilda “oralman” (qozoqchasiga – “qaytuvchi”) statusiga 33 754 kishi ega bo‘ldi. Ularning 65,5 foizi O‘zbekistondan kelgan, deya ma’lumot beradi QR Mehnat va aholini ijtimoiy himoya qilish vazirligi. 1991-yildan to 2017-yil 1-aprelgacha jami 1 million odam Qozog‘istonga qaytgan.

    Vatandoshlarni qanday qaytarish mumkinligi va lozimligiga yorqin misol – Isroil. SSSR parchalanganidan keyin bu mamlakatga 1,2 milliondan ziyod repatriantlar ko‘chib kelgan, ular mamlakat aholisining 15 foizini tashkil qiladi. Turli ma’lumotlarga ko‘ra, Isroilda o‘zbek zaminida tug‘ilgan 120 mingdan 160 minggacha inson istiqomat qiladi.

    Shu nuqati nazardan, Shavkat Mirziyoyevning O‘zbekistondan chiqib ketganlarni respublika taraqqiyotiga o‘z hissalarini qo‘shishga chaqirig‘i dolzarb ahamiyatga ega. Ichki va tashqi siyosatda keyingi yilda ro‘y berayotgan katta o‘zgarishlar jahonda O‘zbekistonga bo‘lgan qiziqishni oshirdi. Mamlakatni tark etgan vatandoshlar ham jonlanib qolishdi. Ular ijtimoiy-siyosiy soha modernizatsiyasi, korrupsiyaga qarshi kurash, valyuta siyosatining liberalizatsiyasi borasidagi chora-tadbirlarni qiziqish bilan kuzatib bormoqdalar. Eng yuqori darajada e’lon qilingan siyosiy iroda ham mavjud.

    Iqtidorlarning xorijdan qaytishlari uchun qulay palla yuzaga keldi. Bu vaziyatdan oqilona foydalanilsa, O‘zbekistonda “aqllar oqimi”ning tashqariga emas, balki ichkariga qarab “oqishi”ga erishish mumkin. Jahon tajribasi ko‘rsatishicha, bu boradagi sa’y-harakatlar uchta yo‘nalishni qamrab olishi kerak: siyosat, huquq va institutsional soha.

    Siyosat sohasida O‘zbekistonga vatandoshlarni qaytarish bo‘yicha maxsus dastur ishlab chiqish va qabul qilish zarurati yuzaga kelmoqda. Unda imtiyozlar va preferensiyalar, ishga joylashtirish uchun ustuvor sohalar va mintaqalar, aniq muddatlar, mas’ul vazirliklar va idoralar ko‘rsatilishi lozim. Yangi kadrlar faqat poytaxtda emas, balki viloyatlarda ishlashlari, mahalliy boshqaruv tizimiga yangi ruh olib kirishlari muhim. Bu dasturni, muddatlar va rejalashtiriladigan choralar borasida, respublikada amal qilayotgan 2017–2021-yillardagi Harakatlar strategiyasiga bog‘lash maqsadga muvofiqdir.

    Huquqiy jihatdan vatandosh-immigrantlar uchun fuqarolik olinishini yengillatish kerak. Buning uchun qonunchilikka o‘zgartishlar, qo‘shimchalar kiritish talab etiladi. XXR, Rossiya va boshqa davlatlar tajribalari ko‘rsatadiki, hukumat uchun eng katta qiziqishga ega bo‘lganlar – doktorlik darajasiga va shtat lavozimiga ega dongdor olimlarni qaytarish eng murakkab ish bo‘ladi. Ularning aksariyati, ko‘pi bilan, o‘rindoshlikka va “borib-kelib ishlash”ga rozi bo‘ladi. Buning uchun esa, o‘z navbatida, kirish-chiqish tartibi va kerakli hujjatlarni hozirlashni soddalashtirish lozim.

    Institutsiyaviy munosabatlar borasida hukumat tuzilmasida chetdan iqtidorlarni jalb qilish va ularni ish bilan ta’minlashga mas’ul muassasani tashkil etish zarur. Navbatdagi byurokratik tuzilmani ta’sis etishdan chetlanish uchun, mamlakatimiz sharoitida O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Davlat boshqaruvi akademiyasiga shunday vakolat berish maqsadga muvofiq – bu muassasa boshqaruv kadrlarini tayyorlash bo‘yicha salmoqli texnik va intellektual bazaga ega.

    Yolg‘iz otning changi chiqmasligini bilamiz. Davlat idoralarida, xususiy kompaniyalarda yoki jamoat tashkilotlarida yuqori lavozimlarni egallagan qaytuvchilar bir lahzada O‘zbekistonni ikkinchi Amerikaga aylantirib yuborishlarini kutish xomxayollikdir. Zotan ular rahbarlik lavozimlarini egallashlari, ularning topshiriqlarini o‘sha-o‘sha ofis xodimlari bajarishi ko‘zda tutilmoqda. Ijrochilarning tafakkurini o‘zgartirmay turib, yuksak natijalarga erishish qiyin bo‘ladi.

    Anvar Arabov

    17.10.2017, 11:41   Izoh (0)   12829
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    “Zarafshon Buildings” tomonidan Yunusobod tumanida qurilayotgan ko‘p qavatli turar-joy binolari uzoq muddatga naqd pulsiz, pul ko‘chirish yo‘li bilan sotilmoqda

    17.10.2017, 11:02

    Abdulaziz Komilov boshchiligidagi delegatsiya Eronga jo‘nab ketdi

    17.10.2017, 10:39

    Toshkent kelajakka intiladi

    17.10.2017, 10:27

    Toshkentdagi Inha universiteti professori muhandislik ta’limi sohasida xalqaro mukofotni qo‘lga kiritdi

    17.10.2017, 10:19

    Ramzan Qodirov Shavkat Mirziyoyevga Chechenistonga tashrif buyurishni taklif etdi

    17.10.2017, 09:03

    Moskvada o‘ldirilgan sartarosh Doston Odilxonov 17-oktabr kuni Farg‘onada dafn etiladi

    17.10.2017, 08:57
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    “Trastbank”dan kichik biznes egalari uchun 500 mln so‘mgacha kredit!


    TENET: Sodiq Azimov ko‘chasidagi Stellar Residence premium rezidensiyalari galereyasi


    Uzbekistan Airways Islomobodga parvozlarni yo‘lga qo‘ymoqda


    Biznesni rivojlantirish banki Londonda kelishuvlarga erishdi


    Central Asian University ta’lim va tibbiyot yangi ekotizimiga 350 million dollarlik sarmoya kiritmoqda


    Hyundai Uzbekistan sizni Before Service tadbiriga taklif etadi


    Ucell: Ustyurt platosining asosiy yo‘l bo‘linmalarida mobil aloqa


    M-Clinic’da UZD bo‘yicha yetakchi mutaxassislar ishtirokida birinchi telemeditsina maslahati o‘tkazildi 


    Nega aynan bugun farzandingizga sarmoya kiritish muhim ahamiyatga ega?


    TezQR InfinBANK orqali Amirsoydagi shalelarga eshiklarni ochadi


    “A.M. Best Company” xalqaro reyting agentligi “O‘zbekinvest” kompaniyasi reytinglarini “Barqaror” prognoz bilan “b”/“bb” darajasida tasdiqladi


    APEX BANK Markaziy savdo ofisi va Bosh ofisini ochishga tayyorgarlik ko‘rmoqda: yangi ko‘lam, yangi imkoniyatlar


    Silk Avia kattalarsiz sayohat qilayotgan bolalarga hamrohlik qilish xizmatini taklif etadi 


    “O‘zbekinvest” Italiya va Ispaniya sug‘urta kompaniyalari bilan hamkorlik bitimlarini imzoladi


    Jahon banki O‘zbekistonda elektr taʼminotini yaxshilash uchun 100 mln dollar ajratdi

     

    Tavsiya etamiz

    “Lend-Liz” yordami sovg‘a bo‘lmagan — Britaniya ikkinchi jahon urushida berilgan yordamni qanday qaytargan edi?

    19 may, 15:00

    “Yovuzlik imperiyasi zaminimizga hech qachon qaytmasligi uchun” — jamoatchilik o‘roq-bolg‘ali qizil bayroq va qora-olovrang lentani taqiqlashni so‘ramoqda

    13 may, 22:22

    Ular doim dunyoda eng yaxshilaridan bo‘lgan — pokistonlik harbiy uchuvchilar haqida

    12 may, 21:30

    Si va Putin tandemi: Rossiya va Xitoyning “chegarasiz do‘stligi” Markaziy Osiyodagi muvozanatga qanday ta’sir qiladi?

    12 may, 19:00
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Janubiy afrikalik rassomning kartinasi 13,6 mln dollarga sotildi va dunyodagi eng qimmat asarga aylandi

    Layfstayl | 19 may, 16:02

    Rossiya Finlyandiya chegarasida harbiy faollikni kuchaytirdi — NYT

    Dunyo | 19 may, 15:54

    Shavkat Mirziyoyev qurilish materiallari sifatini nazorat qilishni topshirdi

    O‘zbekiston | 19 may, 15:43

    Penaltilar, mezbonlar mag‘lubiyati va mustahkamlangan mavqe: “Bunyodkor” va “Navbahor” o‘yinidan fotogalereya

    Sport | 19 may, 15:41

    O‘zbekistonda umra xizmatini litsenziyasiz reklama qilgan yana 4 ta turoperator jarimaga tortildi

    O‘zbekiston | 19 may, 15:31

    “Lend-Liz” yordami sovg‘a bo‘lmagan — Britaniya ikkinchi jahon urushida berilgan yordamni qanday qaytargan edi?

    Dunyo | 19 may, 15:00

    “Zamon talabi shu”. Aktrisa Nozanin G‘afforova professional aktyorlarning blogerlik bilan shug‘ullanayotgani haqida

    Shou-biznes | 19 may, 14:53

    Qozog‘iston va O‘zbekiston chegarasidagi o‘tkazish punkti yana 4 oyga yopildi

    O‘zbekiston | 19 may, 14:41
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.