InsiderPro nashri o‘z iqtidorini o‘zi uchun manfaatli sotishga erishib, hayotini ajoyib tarzda yo‘lga qo‘ygan millionerlar haqida hikoya qiladi.
Yozning quyoshli tonglaridan birida Facebook’da ishlaydigan muhandislardan biri ishga borish uchun uyg‘ondi, biroq kutilmaganda o‘zini yomon his qildi va ko‘ngli aynidi. “Kasal bo‘lib qoldim deb o‘yladim”, — deya xotirlaydi u.
Biroq bu virus yoki ovqatdan zaharlanish emasdi. U shunchaki ishga borish fikridan o‘zini yomon his qila boshladi.
Bu muhandis asosan aksiyalar hisobiga yiliga 1 million dollar daromad qilar va 35 kishiga yaqin jamoani boshqarardi. Facebook’dagi bir necha yillik faoliyatidan so‘ng u tinkasi quriydigan darajaga keldi. U shug‘ullanadigan loyiha siyosat bilan bog‘liq edi, shuning uchun u bunga katta kuch sarflashga majbur edi.
Bizning qahramonimiz juda holdan toygan bo‘lsa-da, hammasini tashlab, ishdan bo‘shay olmasdi. Uning aksiyalari daromad keltirar va buning uchun soliqlar to‘lash kerak edi.
Biroq ko‘ngli aynigandan so‘ng muhandis uyda qolishga qaror qildi. Kuni bo‘yi. Butunlay. Va u uni ishdan bo‘shatmasliklarini bilar edi.
Chunki ishga bormaslik g‘oyasi umuman olganda uning boshlig‘iga tegishli edi.
Bir kun avval muhandis rahbariyatiga olti oydan so‘ng ishdan ketmoqchi ekanligini ma’lum qildi. U yilning qolgan qismini joriy loyihalarni tugatishga sarflash, yangilarini olmaslik, yil oxirida aksiyalar opsionidan foydalanib, soliqlarni to‘lash uchun pul ishlashni rejalashtirdi.
“Biz rahbarimiz bilan bu mavzuda ko‘p suhbatlashdik. Ko‘pincha ketishga yaqin vaziyatda edim. Biroq bu safar hammasi jiddiy edi. Loyihani mantiqiy yakuniga yetkazib, ketmoqchi edim. Shunday qilsam to‘g‘ridek tuyuldi. Shunda u (rahbar) menga uyda qolishim mumkinligini aytdi”, — deb eslaydi muhandis.
Muhandis rahbari uni shu zahoti ishdan bo‘shatdi degan o‘yda, vahimaga tushdi, biroq rahbari uni tinchlantirdi.
“Shunchaki ishga kelma, — deya taklif qildi u muhandisga. — Sen holdan toygansan, dam olishing kerak. Asosiysi, hech kimga hech narsani aytma. Shunda hamma seni boshqa jamoada ishlayapti deb o‘ylaydi”.
Dastlab bu g‘oya qahramonimizga ma’qul kelmadi. “Hech qachon bunga rozi bo‘lmasdim. Haqiqatan ham boshqa jamoaga o‘tishga tayyor edim. Biroq ko‘nglim aynigan o‘sha tong fikrimni o‘zgartirdi”, — deydi u.
Shunday qilib, halol va mehnatsevar inson Kremniy vodiysining maxfiy (biroq hammaga ma’lum) “Motsion va opsion” klubiga kirdi.
Barchaga ma’lum Kremniy vodiysining maxfiy klubi
“Motsion va opsion” — bu kompaniya xodimi, odatda muhandis, yengil (yoki umuman hech qanday) ish bilan shug‘ullanadi, to‘liq mukofotlar va kompaniya aksiyalari opsionini olgan holda kompaniya xodimi hisoblanishda davom etadi. Katta stajga ega muhandisga bunday opsionlar maoshdan ko‘proq daromad keltiradi.
Muhandis “motsion va opsion” rejimiga o‘tgandan so‘ng u ish vaqtini texnologik konferensiyalar bo‘yicha safarlar bilan to‘ldiradi, ko‘ngil ochish uchun dasturlashtiradi, ijtimoiy tarmoqlarda do‘stlari bilan muloqot qiladi va keyingi karyerasini o‘ylab chiqadi.
Hikoyamiz qahramoni vaqt o‘tishi bilan uning rahbari jimlikni saqlashi evaziga: u loyihasi bilan bog‘liq muammolarni tarqatmasligi, balki pul haqida o‘ylamasdan, kelajagi bilan shug‘ullanishi evaziga unga “motsion va opsion”ni taklif qilganligini tushunib yetdi.
Business Insider bu qanday rejim ekanligidan xabardor bir necha kishi bilan suhbat uyushtirdi. Ulardan ba’zilari bu klubning a’zolari edi. Boshqalari bunday kishilarni faol ishga qaytarishga uringan kadrlar bo‘yicha menejerlar edi. Ularning ko‘pchiligi “motsion va opsion” e’lon qilinmasa-da, ularning kompaniyalari uchun odatiy amaliyot ekanligini tan olgan. O‘zlarining doirasida bunday odamlar “bekorchilar” deb ataladi.
Ularning hayot tarzi yuqori texnologiya sohasida ishlovchi va ishda tungacha qolib ketuvchi ko‘pchilik kishilarnikiga tamoman qarama-qarshi.
Muhandis turli sabablarga ko‘ra bekorchiga aylanib qolishi mumkin.
Outreach startapining Sietldagi rahbari Menni Medina barrikadaning har ikkala tomonida bo‘lib ko‘rgan. U bir muncha vaqt bekorchi bo‘lgan bo‘lsa, keyinroq Microsoft’da ishlab, bu texnologik gigant bunday xodimlarni qanday ishlatishining guvohi bo‘ldi. Bundan tashqari, uning o‘zi ham o‘z startapiga dam olishdagi bunday muhandislarning ba’zilarini jalb etishga uringan.
Medinaning so‘zlariga qaraganda, u karyerasining boshidayoq, magistraturada tahsil olgan va dasturiy ta’minot ishlab chiqargan paytda ana shunday yuqori haq to‘lanuvchi bekorchi holatida bo‘lgan. U loyihasini kelishilgan muddatdan bir necha oy oldin yakunlagan va kompaniyani o‘qishni tugatgandan keyin tark etishi haqida rahbariyatni ogohlantirgan.
“Ish kunim 11 da boshlanar edi va uning katta qismini oshxonada o‘tkazar edim. Ular menga yangi ishlanmalar bilan shug‘ullanishimga ruxsat bermas, chunki men yaratishim mumkin bo‘lgan har qanday narsadan boshqa odamlar foydalanishi mumkin edi. Biroq yangi xodimlarni ish jarayoni bilan tanishtirishim uchun doim yaqin atrofda bo‘lishim kerak edi”, — deb eslaydi u.
“Siz iqtidorli muhandisga o‘z sohasida ishlash imkonini berasiz, shu bilan birga raqobatchilarga uni sizdan tortib olish imkonini bermaysiz, — deydi u. — Bu juda to‘g‘ri yondashuv, o‘ziga xos himoya chorasi”.
Boshqa kompaniyalarda gap ehtiyot chorasi haqida emas, balki o‘rnini hech kim bosa olmaydigan odamga aylanish haqida boradi.
Masalan, Facebook’da “diskretsion aksiyalar” deb ataluvchi maxfiy bonus dasturi mavjud. Bu haqda kompaniyaning ana shunday to‘lovini olgan sobiq xodimlaridan biri hikoya qilgan.
Dasturning ma’nosi shundaki, kompaniya muhandisga qiymati yuz minglab dollarni tashkil etuvchi cheklovli aksiyalarni taqdim etadi. Bu yaxshi ish bajarilganligi uchun xayrlashuv sovg‘asidir. Bu, shuningdek, u kompaniyani tark etmasligini ta’minlaydi.
“Ular juda aqlli kishilar, — hikoya qiladi manba, — va ular ishni tark etmaydi. Ular 40 yoshga ham kirmagan va yiliga millionlab dollar daromad qiladi. Ular qolgan muhandislar kabi ko‘p mehnat qilishga majbur emas. Biz ularni odatiy bekorchi deb hisoblaymiz”.
O‘n karralik muhandis
Bekorchilikning boshqa ko‘rinishi Vodiyda “o‘n karralik muhandis” nomi bilan mashhur. Bunday muhandis oddiy odam uchun o‘n soat talab qilinuvchi ishni bir soatda bajara olishi haqida mish-mishlar tarqalgan. Ulardan ba’zilari haqiqiy dohiy. Boshqalari unchalik aqlli bo‘lmasligi mumkin, biroq tizim qanday barpo etilganligini batafsil biladi.
“Kishilar u yoki bu sohada uzoq vaqt ishlaganda birinchi qarashdan anglash qiyin bo‘lgan qimmatli ko‘nikmalarga ega bo‘lishi mumkin, — deydi Facebook sobiq bekorchi-muhandisi. — Ularni loyihani sozlash uchun oxirgi daqiqada chaqirish mumkin”.
Google hamda motion va opsion haqidagi hazil
Bekorchilikning yana bir ko‘rinishi kompaniyalarning katta stajga ega bo‘lgan xodimlaridir. Ular o‘z pozitsiyasini saqlab qolish uchun avvalgidek kuch berib ishlashi shart emas.
Barcha manbalar bekorchilarning bunday shakli Google’da keng tarqalganligini bir ovozdan tasdiqlaydi.
“Google’dagi ko‘pchilik do‘stlarim kuniga 4 soat ishlaydi, — deya hikoya qiladi bir muhandis. — Ular katta muhandislar va ko‘p ishlashga majbur emas. Ular tizimni juda yaxshi tushunadi va qachon ishga bor kuchi bilan kirishish kerakligini biladi. Ular muhandis va o‘z ishlash siklini eng yaxshi tarzda tashkil etishga erishgan”.
“Hayot ajoyib, ta’tilda zo‘r hordiq chiqardim, ishga qachon xohlasam qaytaman”
Google X — istiqbolli texnologiyalar ishlab chiqarish bilan shug‘ullanuvchi, Alphabet xoldingi tarkibidagi kompaniya, Kremniy vodiysida bekorchilar qo‘riqxonasi nomiga ega.
“Google X’da byudjet masalasi bizni umuman tashvishlantirmaydi. Muhandislar 250 dan 600 ming dollargacha oladi, biroq hech kim ularga bosim o‘tkazmaydi. Bu startapga o‘xshaydi, biroq butunlay emas. Bu nihoyasiz moliyalashtiriladigan startapdir”, — deydi kompaniya muhandislaridan biri.
“Ma’lum bir vaqtdan boshlab Google sizga shunchalik ko‘p to‘lay boshlaydiki, bu darajaga yetganingizdan so‘ng ter to‘kib ishlashda davom etishning ma’nosi yo‘q. Hayot ajoyib, ta’tilda zo‘r hordiq chiqardim, ishga qachon xohlasam qaytaman”, — deydi Google X muhandislaridan biri.
Ishga har kuni keling va o‘ynang
Muhandis “motsion va opsion” rejimida uzoq muddat yoki qisqa muddat bo‘lishi mumkin, biroq, qoida tariqasida u har kuni ofisda bo‘lishi lozim.
“Siz jismoniy jihatdan ishda bo‘lishingiz kerak, — deya hikoya qiladi Google sobiq menejeri. — Biroq Google’da turli ko‘ngilochar mashg‘ulotlar shunchalik ko‘pki, ishga kelish faqat huzur-halovat bag‘ishlaydi. Siz soatlab turli o‘yinlar o‘ynashingiz, shinam kafega lanchga borish istagi paydo bo‘lishi, kechki oltida trenajyor zalida paydo bo‘lishingiz yoki boshqa kampusga borib, Slice Cafe’da sharbat ichishingiz mumkin. Yakunida bor-yo‘g‘i olti soat ishlagan bo‘lasiz”.
Google xodimlariga turli ko‘ngilochar mashg‘ulotlarni taklif qiluvchi yagona yuqori texnologik kompaniya emas. Facebook’da ma’ruzalar o‘qiladi, bundan tashqari, u yerda duradgorlik ustaxonasi va videoo‘yinlar uchun zal bor. Oracle’da plyaj voleyboli uchun maydoncha va basseyn mavjud. Microsoft’da — futbol maydoni va kriket uchun maydoncha, Xbox o‘yin pristavkalari va spa-kompleks. Shunday bo‘lgach bekorchi muhandislar hamma joyda yetarli.
Izoh (0)