• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12886.9
    • RUB160.87
    • EUR14625.34
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +20°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Dunyo

    Ijtimoiy tarmoqlarning 6 ta ilmiy asoslantirilgan xavfli jihati

    Sog‘liqni saqlash sohasidagi mutaxassislar o‘tirish — bu yangi chekish ekanligini ta’kidlamoqda. Uzoq vaqt davomida o‘tirish odati keltirib chiqaradigan xastaliklar, ular oqibatida har yili qancha odam vafot etishini hisobga olsa o‘tirish sog‘lig‘imiz uchun jiddiy tahdidlardan biri hisoblanadi.

    Biroq hozirgi vaqtda ko‘p sonli odamlarni zombiga aylantirgan (ijtimoiy tarmoqlardan uzoqlasha olmaslik) ruhiy xastalik yanada ko‘proq zarar keltiradi. Ijtimoiy tarmoqlarga bog‘lanib qolish yaxshilikka olib kelmasligi haqida Insider Pro nashri hikoya qiladi.

    Foto: Insider Pro

    Foto: Insider Pro

    Amerika pediatrlar akademiyasi ijtimoiy tarmoqlardan foydalanish bolalar va o‘smirlar sog‘lig‘ida internetdagi tahdidlar va Facebook-depressiya kabi salbiy oqibatlarga olib kelishi haqida ogohlantiradi. Biroq barcha yoshdagi katta kishilar uchun ham aynan shunday xavf mavjud. Quyida ijtimoiy tarmoqlar ruhiy salomatlik uchun zararli ekanligini ko‘rsatuvchi tadqiqotlar bilan tanishishingiz mumkin.

    Ijtimoiy tarmoqlar ko‘nikishni yuzaga keltiradi

    Ekspertlar internetga ko‘nikib qolish yoki ijtimoiy tarmoqlarga ko‘nikib qolish sindromi mavjud-mavjud emasligi haqida yagona fikrga ega emas, biroq har ikkala holatda ham javob tasdiq shaklida bo‘lishiga barcha asoslar bor.

    Nottingem Trent universiteti olimlari kishi ruhiy xarakteristikasi, shaxs tipi va ijtimoiy tarmoqlardan foydalanish o‘rtasidagi aloqalar haqidagi ilmiy adabiyotlarni o‘rganib chiqdi. Tadqiqot mualliflari quyidagi xulosaga keldi:

    “Facebook’ga bog‘lanib qolish sindromi haqida gapirish uchun barcha asoslar mavjud. Chunki ijtimoiy tarmoqlarda juda ko‘p vaqt o‘tkazuvchi bir qator kishilarda shaxsiy hayotdan qochish, butun e’tiborni Facebook’ga qaratish, haqiqatdan uzoqlashish, kayfiyatning keskin tushishi, real hayotdan uzoqlashish istagini yashirish kabi qaramlikning barcha belgilari kuzatiladi”.

    Shuningdek, tadqiqotlar xuruj sindromi ham mavjudligini ko‘rsatdi. Bir necha yil avval Suonsidagi universitet olimlari internetdan foydalanishni to‘xtatgan kishilar ruhiy xurujdan aziyat chekishini aniqladi.

    Yaqinda ular ushbu mavzuda yangi tadqiqot o‘tkazdi va internetdan voz kechish nafaqat ruhiy shikast yetkazishi, balki jismoniy sog‘liqqa ham zarar yetkazishini aniqladi. Tadqiqot mualliflaridan biri Fil Rid bu holatni quyidagicha ta’riflaydi:

    “Internetda juda ko‘p vaqt sarflovchi kishilar mobil qurilmadan foydalanishni to‘xtatganda, tashvishli holatga tushib qolishi bizga ancha ilgaridan ma’lum edi. Biroq hozir ruhiy holatdagi o‘zgarishlar real jismoniy o‘zgarishlar bilan birga kechishini aniqladik”.

    Ijtimoiy tarmoqlar insonni baxtsiz qiladi

    Bir necha yil avval o‘tkazilgan tadqiqot Facebook’dan ko‘p foydalanagan odam o‘zini baxtli lahzalardan mahrum qilishi va hayotdan kamroq bahra olishini ko‘rsatdi.

    “Sirtdan qaraganda Facebook kishilar o‘rtasida o‘ziga xos muloqot vositasi bo‘lib xizmat qiladi. Biroq odamlar bilan jonli muloqot kishi kayfiyatiga yaxshi ta’sir ko‘rsatgani holda, Facebook’da muloqot qilish yoshlarga aks ta’sir ko‘rsatib, ularni baxtsiz qiladi”, — deya ta’kidlaydi tadqiqot mualliflari.

    Yana bir tadqiqot esa ijtimoiy tarmoqlardan foydalanish ijtimoiy yakkalanish hissini yuzaga keltirishini ko‘rsatdi. Olimlar kishilarning Facebook, Twitter, Google+, YouTube, LinkedIn, Instagram, Pinterest, Tumblr, Vine, Snapchat va Reddit kabi 11 ta ijtimoiy tarmoqda o‘tkazgan vaqti ularning o‘zini qanchalik ijtimoiy yakkalangan his qilishiga bog‘liq ekanligini o‘rganib chiqdi.

    Ular o‘rtasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri bog‘liqlik mavjudligi aniqlandi. Ijtimoiy yakkalanish hissi insonning ruhiy va jismoniy salomatligiga ulkan zarar yetkazishi mumkin.

    O‘z hayotini boshqalarniki bilan taqqoslash ruhiy shikastlanishga olib keladi

    Facebook kishilarda ijtimoy yakkalanish hissini yuzaga keltirishi sabablaridan biri taqqoslashdir. Frendlentani ko‘zdan kechira turib, istab yoki istamagan holda o‘zimizni boshqa odamlar bilan taqqoslaymiz.

    Ijtimoiy tarmoqlardagi do‘stlarimiz bilan taqqoslay turib o‘zimizga yaxshi yoki yomon baho berishimiz o‘rganilgan tadqiqot o‘tkazildi. Har ikkala holatda ham taqqoslash kishilarda tushkunlik holatini yuzaga keltirishi aniqlandi. Shunisi hayratlanarliki, real hayotda zararimizga bo‘lgan taqqoslash bizni xafa qiladi. Biroq ijtimoiy tarmoqlar dunyosida istalgan taqqoslash tushkunlikka olib keladigan ko‘rinadi.

    Ijtimoiy tarmoqlar hasad tuyg‘usini uyg‘otadi

    Ijtimoiy tarmoqlarda taqqoslash hasad uyg‘otishi sir emas. Do‘stimizning tropik plyajlardagi suratlarini ko‘rib yoki boshqalarning farzandlari qanchalik ideal ekanligi haqida o‘qiy turib, qay birimiz yuqoridagi tuyg‘uni his qilmaganmiz?

    Ilmiy tadqiqotlar ijtimoiy tarmoqlardan foydalanish ko‘rolmaslik hissini yuzaga keltirishini bir ovozdan tasdiqladi. Ana shunday tadqiqotlardan birining mualliflari quyidagi xulosaga keldi:

    “Birgina Facebook shunchalik ko‘p hasad hissini yuzaga keltiradiki, uni salbiy hissiyotlar o‘chog‘i sifatida qabul qilish mumkin”.

    Yana bir tadqiqotda hasad qilish tuyg‘usi va Facebook-depressiya o‘rtasidagi bog‘liqlik o‘rganildi va tushkunlik aynan hasad tufayli yuzaga kelishi aniqlandi. Ya’ni kishi o‘z hasadini nazorat qila olsa, Facebook tushkunlikka olib kelmaydi. Bu Facebook-depressiyaning sababi aynan hasad ekanligini anglatadi.

    Ijtimoiy tarmoqlardan foydalanish o‘zimizni yaxshiroq his qilishimizga sabab bo‘ladi degan illyuziyani boshdan kechiramiz

    Ijtimoiy tarmoqlardan foydalanish bilan bog‘liq muammolardan biri — ular o‘zimizni yomon his qilishimizga olib kelsa-da, yana va yana ularga qaytamiz.

    Biz yangi dozadan so‘ng o‘zini yaxshi his qila boshlashi haqida o‘ylaydigan, aslida esa o‘zini o‘ldiradigan narkomanlarga o‘xshab qolamiz.

    Kishilar Facebook’dan foydalangandan so‘ng o‘z holatiga qanday baho berishi va haqiqatda o‘zlarini qanday his qilishiga bag‘ishlangan tadqiqot mavjud. Facebook’dan keyingi holat boshqa yumush bilan shug‘ullangan kishilarning holatidan har doim yomonroq. Biroq qo‘shimcha tajribalar odamlar ijtimoiy tarmoqlardan foydalangandan so‘ng o‘zlarini yaxshiroq his qilishi haqidagi fikrga borishini ko‘rsatdi.

    Ijtimoiy tarmoqlarda do‘stlaringizning ko‘pligi, faol ijtimoiy hayot olib borayotganingizni anglatmaydi

    Bir necha yil oldin o‘tkazilgan tadqiqot ijtimoiy tarmoqlardagi ko‘p sonli do‘stlar kishi faol ijtimoiy hayot olib borayotganligini anglatmasligini ko‘rsatdi. Shunday xulosa chiqarish mumkin: miya o‘zida qancha do‘stlik aloqalarini sig‘dira olishi borasida allaqanday cheklov mavjud va do‘stlikni saqlash uchun kishilar bilan virtual emas, real hayotda muloqot qilish zarur. Shuning uchun Facebook’dan foydalanish jonli muloqot o‘rnini bosmaydi.

    Yolg‘izlik hissi ko‘plab ruhiy va jismoniy muammolarni keltirib chiqarishini hisobga olsak, jonli muloqot inson salomatligi uchun muhim zarurat hisoblanadi. Virtual do‘stlar bilan o‘tkazilgan vaqt jonli muloqot kabi davo samarasini ko‘rsatmaydi.

    Xulosa

    Yuqorida keltirilgan ma’lumotlar ijtimoiy tarmoqlardan hech qanday naf yo‘qligini ko‘rsatadi. To‘g‘ri, ular uzoq masofada aloqalarni saqlab turish yoki anchadan buyon aloqani yo‘qotgan do‘stlaringizni topishga yordam beradi. Biroq ijtimoiy tarmoqlardan shunchaki vaqtni o‘tkazish yoki undan ham yomoni kayfiyatni ko‘tarish uchun foydalanish — juda yomon g‘oya.

    Tadqiqotlar Facebook’dan foydalanishdagi tanaffus kishining ruhiy holatini yaxshilashini ko‘rsatdi. Agar bunga jur’at qila olsangiz, kichikroq tanaffus olishga urinib ko‘ring va natijasiga guvoh bo‘ling. Agar ijtimoiy tarmoqlardan bir muddatga bo‘lsa-da voz kechishga tayyor bo‘lmasangiz, hech bo‘lmaganda chegarani biling.

    06.07.2017, 14:45   Izoh (0)   368720
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Ijtimoiy tarmoqlarga qancha vaqt sarflaysiz? — “Daryo”da kichik so‘rovnoma

    07.07.2022, 16:55

    O‘zbekistonda milliy ijtimoiy tarmoq va messenjer yaratish bo‘yicha tanlov e’lon qilindi

    05.08.2022, 21:21

    Butun dunyoda besh milliardga yaqin odam ijtimoiy tarmoqlardan foydalanishi ma’lum qilindi

    21.07.2023, 17:28

    O‘zbekistonda ijtimoiy tarmoqlardan foydalanuvchilar soni maʼlum qilindi

    28.10.2023, 22:42

    Telegram qaysi davlatlarda va nima sababdan taqiqlangan? 

    29.08.2024, 17:21

    Xitoyda inson uchun xavfli yangi virus aniqlandi

    09.09.2024, 11:40
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    ANORBANK Xususiy sektorni rivojlantirish bo‘yicha Islom korporatsiyasi bilan 10 million AQSH dollariga teng kelishuv imzoladi


    Ilg‘or qurilish texnologiyalari asosida qad rostlayotgan Quyi Chotqol GES


    Tarmoqda bolalar xavfsizligi : Octobankdan maslahatlar


    Jamg‘armalar bilan qanday ishlash zarur: bank omonatlari, aksiyalar yoki investitsion paketlar? (davomi)


    InfinBANK Visa Direct orqali xalqaro pul o‘tkazmalariga qo‘yilgan limitlarni oshirdi 


    Oqtepa Lavashdan “Kulgili narxlar”: sevimli taomlar — har bir pozitsiya 10 mingdan 20 ming so‘mgacha bo‘lgan maxsus narxlarda


    Ipoteka Bank OTP Group o‘zini o‘zi band qilganlarga yangi ipoteka dasturini ishga tushirdi: hujjatlarsiz, asabbuzarliksiz, samarali natijalar bilan


    “Akkermann sement” xalqaro forumi: qurilish materiallari sohasidagi muammolar keng tahlil qilindi


    Centrum Air Istanbul va O‘zbekistonning uch shahri o‘rtasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri reyslarni yo‘lga qo‘ymoqda


    Acıbadem shifoxonalar tarmog‘ida qon kasalliklarini zamonaviy davolash usullari: leykoz va boshqa kasalliklar


    APEX BANK Toshkentda Bosh ofis va Markaziy sotuv ofisini ochdi


    Eng chuqur g‘or, eng baland ko‘prik va eng sirli maskan – Namanganga boramiz


    ZTE korxonasi GSMA M360 Yevrosiyo forumida suniy intellekt raqamli iqtisodiyot rivojiga qo'shayotgan hissasi haqida ma’lumot berdi


    UZTELECOM 10 Gbit/s tezlikdagi uy internetini foydalanuvchilarga taqdim etdi


    Kapitalbank xodimlarining raqamli ko‘nikmalarini rivojlantirmoqda 

     

    Tavsiya etamiz

    Budapesht fasadlari: sanʼat ko‘chada yashaydi (foto)

    27 may, 10:00

    Gestapo va KGB xizmatida bo‘lgan buxorolik “Shtirlits”

    26 may, 19:00

    Ayol ovchilardan ilg‘or samolyotlarga qadar — Ukraina rus Shahed’larini qanday ovlaydi?

    19 may, 20:10

    “Lend-Liz” yordami sovg‘a bo‘lmagan — Britaniya ikkinchi jahon urushida berilgan yordamni qanday qaytargan edi?

    19 may, 15:00
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Saudiya olimlari suvsizlanishni aniqlovchi mobil texnologiya ishlab chiqdi

    Layfstayl | 27 may, 23:35

    O‘zbekistonda intellektual mulk sohasida faoliyat olib borayotgan mutaxassislar malakasi oshiriladi

    O‘zbekiston | 27 may, 23:20

    Namangan viloyati hokimiga yangi o‘rinbosar tayinlandi

    O‘zbekiston | 27 may, 23:05

    “Daryo” dayjesti: 27-mayning eng muhim xabarlari

    O‘zbekiston | 27 may, 22:50

    Janubiy Koreyaning eng mashhur va baxtiyor 10 nafar juftligi

    Kino | 27 may, 22:20

    Yil boshidan buyon chegaradan qariyb 40 kg zargarlik buyumlarining noqonuniy olib o‘tilishiga chek qo‘yildi – Bojxona qo‘mitasi

    O‘zbekiston | 27 may, 22:05

    Nazorat kuchaysa, mehr kamayadimi? Olimlar qattiqqo‘l onalar farzandiga qanday ta’sir qilishini aniqladi

    Ayollar sahifasi | 27 may, 21:40
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.