Xitoyda bir necha o‘n yildan buyon Buyuk Xitoy devori qayta tiklanmoqda. Yodgorlikni qayta tiklash bo‘yicha ishlar turli omillar hisobiga murakkablashadi. “Kommersant” nashri devorni qayta tiklash jarayoni aks etgan fotojamlanmani taqdim etdi.
Buyuk Xitoy devori — dunyo arxitekturasining yirik yodgorligi. Mudofaa inshootining qurilishi miloddan avvalgi III asrda boshlangan. Devor uzunligi 20 ming kilometrdan oshadi.
Xitoy hukumati 30 yil avval mamlakat bo‘ylab devorni qayta tiklash bo‘yicha keng qamrovli loyihani boshladi. Biroq hozircha devorning atigi 10 foizi qayta ta’mirlangan.
Pekin shimolidagi Szyankou uchastkasida ishlar 2005-yildan buyon davom etmoqda. Devorga olib boruvchi ilonizi yo‘llar sababli g‘ishtlar xachirlarda olib chiqiladi.
Devor noqulay ob-havo vaqtida o‘zidan qulagan g‘ishtlar yordamida qayta tiklanmoqda. Haqiqiy g‘ishtlarni topishning iloji bo‘lmagan joylarda ko‘p asrlik standartlar asosida tayyorlangan yangi g‘ishtlardan foydalaniladi.
“Biz devorning haqiqiyligini, uning madaniy va tarixiy ahamiyatini saqlab qolish uchun eski material va texnologiyalardan foydalanishimiz kerak”, — deydi Szyankou uchastkasidagi ta’mirlash ishlarining bosh muhandisi Chen Yonmao.
Chen Yonmaoning ma’lum qilishicha, ekologiyani yaxshilash maqsadida mamlakatdagi ko‘plab g‘isht zavodlari yopilgan. Bu ta’mirlash ishlarini anchagina murakkablashtirmoqda.
Ta’mirlash vaqtida loyiha atrofida bir nechta janjallar yuzaga kelgan. Lyonin provinsiyasida ishchilar devor bo‘laklarini qum va sement bilan mustahkamlagan. Bu esa jamoatchilikning salbiy reaksiyasiga sabab bo‘lgan. Hozirgi vaqtda ta’mirlash ishlarini nafaqat mahalliy mutasaddilar, balki Madaniy meros bo‘yicha davlat qo‘mitasi nazorat qilmoqda.
Quruvchilar o‘z ishida zamonaviy uskunalardan foydalana olmaydi. Ular kirka, zubilo va bolg‘adan foydalanish bilan chegaralinishiga to‘g‘ri keladi. Bu nafaqat devor tashqi ko‘rinishining aslligini saqlab qolishga imkon beradi, balki devorning butun qismlarini buzilishdan asraydi.
Ishchilar tanaffus vaqtida dam olmoqda
“Avval devor faqat sayyohlik hududlarida qayta tiklangan. Hozir esa siyosat o‘zgardi, biz bu yodgorlikni kelajak avlodlar uchun saqlab qolishni xohlaymiz”, — deydi Chen Yonmao.
Izoh (0)