“Xushnudbek.uz” saytida keyingi o‘quv yilidan O‘zbekistonda yuridik yo‘nalishdagi oliy ta’limda ro‘y beradigan o‘zgarishlar haqida ma’lumot keltirildi.
2-iyun kuni Vazirlar Mahkamasining “Toshkent davlat yuridik universitetida kadrlar tayyorlash tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori qabul qilindi.
Ushbu qaror bilan Toshkent davlat yuridik universiteti bakalavriatiga xorijiy fuqarolarni qabul qilish tartibi to‘g‘risida nizom tasdiqlandi hamda hukumatning ayrim qarorlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish belgilandi.
1-o‘zgarish: Toshkent davlat yuridik universitetiga xorijiy fuqarolarni qabul qilishda, boshqa OTMlardan farqli o‘laroq, test sinovlaridan voz kechilib, shunchaki suhbat o‘tkaziladigan bo‘ldi.
O‘zgarishga ko‘ra, endilikda Mustaqil Davlatlar Hamdo‘stligi mamlakatlaridan kelgan xorijiy fuqarolar nafaqat TDYuU, balki barcha OTMlar bakalavriatiga suhbat natijasida qabul qilinadigan bo‘ldi. MDHdan boshqa mamlakat fuqarolari uchun esa OTMlarda test sinovi saqlanib qolgan. TDYuUda barcha xorijliklar suhbat asosida qabul qilinadi.
2-o‘zgarish: Xorijiy fuqarolarni qabul qilishda abituriyentlar o‘z hujjatlarini internet orqali yuborishi yo‘lga qo‘yildi. Faqat abituriyentlardan suhbatga kelganda o‘zlari bilan hujjatlarning originallarini olib kelish va tasdiqlash talab etiladi, xolos.
Aslida bunday tizim deyarli barcha xorijiy OTMlarida mavjud. Tegishli hujjatlarning oddiy skaner varianti birlamchi hujjat topshirish uchun yetarli hisoblanadi. Chunki keyinchalik ularning haqqoniyligini tekshirish va agar kimdir aldagan bo‘lsa, unga rad javobini berish imkoni har doim bo‘ladi.
Hozirda faqat Toshkent axborot texnologiyalari universitetidagina bakalavriat uchun hujjatlarni onlayn qabul qilish yo‘lga qo‘yilgan, xolos.
3-o‘zgarish: Bir semestrda nazariy bilimlarni egallashga ajratilgan 18 haftalik o‘quv jarayonlari 14 haftaga qisqartirildi. Ortib qolgan to‘rt haftalik muddat talabalarning mustaqil izlanishlari va nazorat ishlari uchun ajratiladi.
Shuningdek, auditoriya darslari hajmining haftalik maksimumi 36 soatdan 30 soatga qisqartirildi. Bu TDYuUda haftasiga besh kun o‘qish bo‘ladi degani.
Barcha xorijiy OTMlardan farqli ravishda, O‘zbekistonda 2-sentabrdan yanvar oyining o‘rtasiga qadar o‘quv mashg‘ulotlari davom etadi. Natijada o‘qish samaradorligiga bu omil salbiy ta’sir ko‘rsatadi. O‘qituvchi charchaydi, talaba charchaydi, chunki vaqtining aksariyat qismini auditoriyada o‘tkazadi, amaliy ko‘nikma hosil qilmaydi. TDYuUda esa 18 haftalik muddat 14 haftaga qisqartirildi.
Bundan tashqari, TDYuUda barcha fanlar kesimida haftasiga bitta leksiya va bitta seminar o‘tiladigan bo‘ladi. Bu o‘z navbatida o‘qituvchilarning o‘quv yuklamasini sezilarli darajada kamaytiradi va ularga qulaylik yaratadi, o‘qitish samarasini oshirishga olib keladi.
4-o‘zgarish: TDYuU davlat ta’lim standartlarida belgilangan o‘quv bloklariga o‘zgartirish kiritish huquqiga ega bo‘ldi.
5-o‘zgarish: TDYuUda O‘zbekistondagi OTMlar orasida birinchi bo‘lib o‘qitishning kredit tizimiga o‘tiladi. Kredit tizimi talabalar o‘quv yuklamalari hajmini aniqlashning shartli belgisi bo‘lib, xorijiy ta’lim muassasalarida eng keng tarqalgan tizim hisoblanadi.
6-o‘zgarish: Toshkent davlat yuridik universitetiga pedagog xodimlar adliya organlari va muassasalari uchun belgilanadigan tartibda o‘tkaziladigan tanlov asosida qabul qilinadi.
7-o‘zgarish: TDYuUga bakalavr darajasiga ega bo‘lgan shaxslar ham o‘qituvchi sifatida ishga olinishi mumkin.
Vazirlar Mahkamasining 2006-yil 10-fevraldagi “Oliy ta’lim muassasalariga pedagog xodimlarni tanlov asosida ishga qabul qilish tartibi to‘g‘risidagi nizomni tasdiqlash haqida”gi qaroriga ko‘ra, O‘zbekistonda oliy ta’lim o‘qituvchisi lavozimini egallash uchun albatta magistrlik darajasi bo‘lishi lozim.
Mazkur o‘zgarishga ko‘ra, TDYUUga o‘qituvchi sifatida ishga kirishi mumkin bo‘lgan shaxslar doirasi kengayadi va quruq magistrlik diplomiga emas, balki olinayotgan shaxsning tajribasiga qaraladi.
8-o‘zgarish: TDYuUda o‘qituvchilarning yillik shaxsiy ish rejasi faqat o‘quv tusdagi tadbirlarni o‘z ichiga oladigan bo‘ldi. Shuningdek, o‘qituvchilardan 1540 soatlik “nagruzka” ham olib tashlandi.
Bugungi kunda oliy ta’lim tizimida o‘qituvchilarning yillik shaxsiy ish rejasi:
o‘quv;
ilmiy-metodik;
ilmiy-tadqiqot;
tashkiliy-metodik;
ma’naviy-axloqiy;
tarbiyaviy tusdagi asosiy tadbirlar ro‘yxatini, tadbirlardan har biri bo‘yicha soatlar miqdorini ko‘rsatgan holda, o‘z ichiga oladi.
O‘qituvchi o‘zining asosiy vazifasi, ya’ni dars berishdan tashqari, yana ko‘plab jamoatchilik ishlariga jalb qilinadi, har bir o‘tkazgan tadbirini isbotlash uchun tonnalab qog‘ozbozliklarga mahkum etiladi. Yil oxirida soati chiqmayotgan o‘qituvchi qo‘shib yozish uchun nimalarnidir o‘ylab topishga majbur bo‘ladi. Umuman o‘qituvchining asosiy fikru xayoli 1540 soatlik “nagruzka”ni bajarishda bo‘ladi.
TDYuUda endilikda o‘qituvchining yillik shaxsiy ish rejasi faqat o‘quv tusdagi tadbirlarni o‘z ichiga oladi. Ammo bu degani o‘qituvchilar qolgan yo‘nalishdagi tadbirlarni bajarmaydi degani emas. Qo‘shimcha tadbirlarni bajargani uchun o‘qituvchilarni ish haqi fondining 85%i miqdorida alohida rag‘batlantirish tizimi joriy etiladi.
9-o‘zgarish: TDYuUda tahsil olayotgan talabalar ikkinchi kursdan boshlab o‘qishning bir o‘quv yiligacha bo‘lgan muddatni xorijiy OTMning yurisprudensiya yo‘nalishida o‘qish huquqiga ega. Talabaning xorijiy OTMda o‘qigan davri va o‘zlashtirgan fanlari ma’lumotnoma asosida universitet kengashi tomonidan universitet o‘quv rejasi va dasturlarining tegishli qismlarini o‘zlashtirganligi sifatida qabul qilinishi va talabaga o‘qishini tegishli o‘quv semestridan davom ettirish huquqi berilishi mumkin.
TDYuUdagi o‘zgarishga binoan, endilikda 1 yilgacha muddatga o‘qishga ketgan talaba, qaytib kelgach, kelgan joyidan o‘qishini davom ettiraveradi, behuda vaqt yo‘qotmaydi.
10-o‘zgarish: TDYuU talabalari endilikda akademik o‘zlashtira olmaganligi (qarzdorligi) uchun talabalar safidan chiqarilmaydi. Akademik qarzdor talabalar o‘zlashtira olmagan fanlarni takroran o‘qitish uchun tegishli kursda qoldiriladi.
Endilikda TDYUUda fanni o‘zlashtira olmagan talaba talabalar safidan chetlatilmaydi, shunchaki kursdan kursga qoldiriladi. Kelgusi o‘quv yilida esa xuddi o‘sha o‘zi o‘zlashtira olmagan fanni o‘qiydi. O‘zlashtirgan fanlarini qayta o‘qishi shart bo‘lmaydi.
11-o‘zgarish: TDYuU huzuridagi pedagog kadrlarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish fakulteti negizida Pedagog kadrlarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish tarmoq markazi tashkil etiladi.
12-o‘zgarish: Endilikda TDYuU bakalavriat ta’lim yo‘nalishlari va magistratura mutaxassisliklari bo‘yicha malaka talablari, o‘quv rejalari va o‘quv dasturlarini Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligidan mustaqil ishlab chiqadi va tasdiqlaydi.
Izoh (0)