“Shoh soxta ekan”: Tehronda Babayanning ovozi chiqmay qoldi

To‘g‘ri, maydonda futbolchi harakat qiladi. Lekin hamma narsani ham uning o‘zi hal qilavermaydi. Masalan, Portugaliya terma jamoasini olaylik. Ronaldu jamoadoshlari nimaning evaziga Yevropa chempioni bo‘ldi? Albatta, murabbiyning mahorati evaziga.

Aziz Haydarov, O‘zbekiston termasi a’zosi

Bu Haydarovning Eron bilan o‘yingacha aytgan fikrlari edi. “Jonli ijroga tayyormisiz, janob Babayan” maqolasida murabbiy taktikasi ish bergan 4 ta o‘yin eslab o‘tildi.

Tehronda Samvel Vyacheslavovichni ham shu qatori sinov kutib turgandi. Ko‘rindiki, Babayan bunday katta o‘yinlarga tayyor emas.

Aleksandr Lobanov

Milliy terma jamoaning asosiy posboni Ignatiy Nesterov bo‘lishi kerakligi ko‘p gapirildi. Babayan esa Aleksandr Lobanov variantida qat’iy turib oldi.

Darvozabon 2016-yil Eronning “Persepolis” klubida to‘p surib, yarim yildayoq ortga qaytarib yuborilgandi. Agar forslar uni saviyali deb hisoblasa, katta ehtimol bilan olib qolardi. Babayan esa darvozasiga berilgan 4 ta zarbaning hammasi gol bo‘lgani fors diyorida hangoma qilingan darvozabonni Eron milliy terma jamoasiga qarshi asosiy tarkibda tushirdi. Besh yil oldin aynan “Ozodi” stadionida qahramon bo‘lgan Nesterovni emas, shu stadiondan quvilgan Lobanovni asosiy deb bildi. Oqibati quyidagi rasmda aks etgan.

Chap qanot

Eronning o‘ng qanoti ancha faol bo‘lishi O‘zbekiston milliy terma jamoasi tarkibi chiqqanidayoq ma’lum edi. Chunki Babayanning chap qanotidan Igor Sergeyev va Stanislav Andreyev joy oldi. Birinchidan, Andreyevga nafaqat muxlislarning, balki mutaxassislarning ham savollari ko‘p. Ikkinchidan, Igor Sergeyev qanot futbolchisi emas, chapda u qanday karomat ko‘rsatishi kerak edi?

Siz bu futbolchi butun o‘yin davomida umuman yo‘qolib qolganiga ajablanasizmi? Men esa yo‘q. Hozir formasi ancha yaxshi bo‘lgan Sardor Rashidov va Jaloliddin Masharipov zaxirada qolib, “Paxtakor”da aravasini arang tortayotgan Igor Sergeyev chapda o‘ynaganidan keyin boshqacha bo‘lishi mumkin emasdi.

Andreyevning jarohati alohida bir mavzu. Bunda na bir to‘qnashuv bo‘ldi va na bir noqulay qulash. Hatto o‘sha yiqilish ham futbolchining saviyasini ko‘rsatib beradi. O‘yinoldi tiklanish mashg‘ulotlariga jiddiy e‘tibor beradigan futbolchi bunday kulguli tarzda jarohat olmaydi. To‘g‘ri, futbolda jarohatlardan hech kim kafolatlanmagan. Ammo gap Babayan yoqtiradigan Andreyev haqida borayotgan ekabn, mavzu alohida deyish mumkin.

Mana endi Andreyevning o‘rniga kim tushganiga qarang — Davron Hoshimov. Yana o‘sha savol: nega? Suriyaga qarshi mag‘lubiyat bilan yakuniga yetgan uchrashuvda hujum Hoshimovning qanotidan o‘tib ketganini eslaysizmi? O‘zbekiston kubogidan joy olgan “Nasaf”ga qarshi o‘yinda himoyachi hech narsa qila olmay, alamidan raqibiga jarohat yetkazmoqchi bo‘lgan vaziyatni-chi?

Babayan na Akmal Shorahmedovni va na Farrux Sayfiyevni yig‘inlarga chaqirib turdi. Kerakli paytda esa baribir Akmalga suyandi. Uning “Nasaf”dagi sherigi Farrux Sayfiyev Eronga nega olib ketildi, agar chap qanot himoyachining jarohati o‘rnini baribir o‘ng qanotdagi Davron Hoshimov to‘ldirsa?

Babayan nega Hoshimovni emas, Akmalni chapga o‘tkazdi? Xato qilishi uchunmi yoki tajribasidan kelib chiqib? Akmal tajribaliroq bo‘lsa, nega u termaga chaqirilmasdi. Antaliya va Dubay yig‘inlarida Babayan bilan mashg‘ulot olib borgan, termaning asosiy o‘yinlarida esa umuman ko‘rinmaydigan futbolchilar qani? Terma zaxirasini aynan ular to‘ldirilmaydimi? Axir yig‘inlar uchun katta pul sarf etiladi. Xo‘sh, Babayan kimni tayyorladi bu vaqtda?

Babayanda prinsip shunday, Krimetsga joy topish uchun To‘xtaxo‘jayevni o‘zi suymaydigan qanotga o‘tkazadi, Hoshimovga joy berish uchun Shorahmedovni qarama-qarshi qanotga oladi. Davron esa eronlik yigitlarni to‘nkarish bilan vaqt o‘tkazdi. O‘yin yakunida mag‘lubiyatga chiday olmaslik funksiyasini yoqib, fors futbolchilarni tepkilashga o‘tdi.

Bundan nima kelib chiqadi, Babayan tarkib tanlashda xato qilgan. Na Andreyev ishonchni oqladi va na tap-tayyor chap qanot himoyachisi o‘yinga qo‘yildi.

Legionerlar

Bunda Eron chempionati haqida yaxshi tasavvurga ega bo‘lgan yigitlarga e’tibor beramiz. Igor Sergeyev nega asosiy tarkibda maydonga tushdi degan savolni yana berib ko‘ring. Nega tushmasligi kerak deb qarama-qarshi savol berilsa, ortda qolgan o‘yinlari statistikasini ko‘rsating. Agar uning o‘rnida Rashidov yoki Masharipovdan biri harakat qilganida, faoliyatini Eron chempionatida o‘tkazayotgan Server Jeparovga hech bo‘lmaganda 20 daqiqa imkoniyat berishning imkoni bo‘lardi. Fors chempionatida harakat qilayotganining o‘ziyoq unga nisbatan umidni paydo qilardi.

Endi esa Fozil Musayevni eslang. Qosimov Tehrondan tarixiy g‘alaba bilan qaytgan o‘yinda Musayev asosiy tarkibdan joy olgan. 2016-yil Eron chempionatida o‘ynagani, hozir esa Yaponiya Jey ligasida muntazam o‘yin amaliyotiga ega bo‘layotgani inobatga olinib, Musayevni maydonga tushirish mumkin emasmidi? Haydarovning o‘zi intervyusida o‘rnini yoshlarga bo‘shatishga tayyor ekani haqida aytib turibdi. Shundan keyin ham tajribasini inobatga olib, Haydarovni tushiraverish tavakkalchilikdan qo‘rqishdan boshqa narsa emas. Vaholanki, Musayev ham katta o‘yinlarda sinalgan futbolchi edi. Bunda Haydarovga e’tiroz yo‘q. To‘g‘riso‘zligi va mehnatlari uchun rahmat. O‘zi aytib o‘tganidek, hamma narsa futbolchilarning o‘zigagina bog‘liq emas, murabbiy ham bunga nimadir qo‘shishi shart.

Va nihoyat Aziz Ibragimovni eslab o‘taman. Babayan shunday futbolchi bor yoki yo‘qligini biladimi menga qorong‘u. Ibragimov o‘tgan mavsum “Buxoro” safida eng ko‘p gol urgan, keyin esa Eronning “Traktorsozi” klubiga yo‘l olgan. O‘yin amaliyoti yetarli. Garchi jamoasi autsayder bo‘lsa ham, Eron chempionati havosidan xabardor. Mana shunday pallada Ibragimov termaning o‘ng qanotini Hoshimovdan yaxshiroq qo‘riqlardi deb ishonaman. Shunchaki murabbiy degani “Paxtakor” futbolchilaridan ortib, tashqarini ham ko‘ra olishi kerak. Murod Xolmuhamedov Tehronga nega borgani-yu, matbuot anjumanida nima qilib adashib yurgani men uchun jumboqligicha qolib ketsa kerak.

Odil Ahmedov

Ahmedov terma safida eng ko‘p ter to‘kadigan futbolchi. U Babayan jamoasini bir necha bor qiyin vaziyatlardan olib chiqib ketdi. Qatarga qarshi o‘yinda Ahmedov faqatgina darvozada turmadi xolos, qolgan barcha ishni qildi. Zamonaviy futbol esa hamma ish faqatgina bitta futbolchining gardanida bo‘lishini oqlamaydi. Ayniqsa raqib Eron kabi qit’a giganti bo‘lsa.

Ahmedov Qatar yoki Xitoyga qarshi Toshkentdagi o‘yinlarda barcha mas’uliyatni o‘z zimmasiga olishi mumkindir. Biroq mundial yoqasida turgan Eronga qarshi safar o‘yinida ham xuddi shunday o‘ynay olmaydi. 2014-yilgi Jahon chempionatida Argentinaning yulduz futbolchilarinida qiynab qo‘ygan forslar Odilning imkoniyatlarini yaxshi bilardi. Uni qurolsizlantirish, butun boshli O‘zbekiston o‘yinini ishdan chiqarish bilan barobar ekanini Keyrush ham, futbolchilar ham tushunib turgandi. Babayan tarkibida esa Ahmedov ko‘p tarmoqli bo‘lishda katta qiyinchilikka duch keldi.

Bu Samvel Babayanning taktika borasidagi qarashlariga chizgilar edi. Uning saviyasi qanday degan savolga esa Eronga qarshi ikki o‘yin javob beradi. 180 daqiqa davomida o‘zbekistonlik futbolchilar raqib darvozasiga 1 ta ham aniq zarba bera olishmadi.

Eronga qarshi Vadim Abramov ham, Mirjalol Qosimov ham o‘ynab ko‘rgan. O‘sha o‘yinlar bilan Babayanning ikki uchrashuvini solishtirib ko‘ring va o‘zingiz xulosa chiqaring. Bizda progressmi yoki regress?

Suriya va Xitoy termalari Eron bilan durang o‘ynay oldi. O‘zbekiston esa yo‘q. Qatar va Xitoy koreyaliklarga 2 tadan gol urdi, Suriya durang o‘ynadi, O‘zbekiston esa yo‘q. Sizningcha, Samvel Babayan tuzgan jamoa Jahon chempionatiga munosibmi?

Ikki savol

O‘yindagi voqealar o‘z yo‘liga. Meni ikkita savol qiynadi:

• Milliy termaning mundialga chiqishi muhim jihat ekan, nega termaning hal qiluvchi o‘yinga birorta rahbar kelmadi? Sardor Rahmatullayev yoki Asqar Tolibjonov Tehronga borishi mumkinmidi? Bu holat bosh jamoaga bo‘lgan e’tibordan darakmi?
• O‘zbekiston olimpiya terma jamoasi bugun Xitoy bilan o‘rtoqlik o‘yini o‘tkazadi. Madomiki shunday ekan, jamoa bosh murabbiyi Ravshan Haydarov Tehronda nima qilib yuribdi? Futbolchilar Xitoyga kim bilan ketdi? Haydarovning ishi shunchalik ko‘p ekan, O‘zbekistonda undan boshqa murabbiy qurib qolganmidi?

Samvel Babayan O‘zbekiston termasining eng kuchli avlodi shu ekani haqida aytishdan charchamagandi. Maqolani Haydarov bilan boshlab, Jeparov bilan yakunlab qo‘yamiz. Server Babayandek o‘ylamaydi.

So‘nggi 8 yil davomida, ayniqsa, bundan avvalgi saralash bosqichida kuchli tarkib bilan harakat qildik. Bu men o‘ynagan eng kuchli avlod edi. Biz yaxshi o‘ynagandik. JCh—2014 ga chiqish uchun esa bitta gol kamlik qilgandi.

Server Jeparov, O‘zbekiston termasi a’zosi