O‘zbekiston milliy terma jamoasining yetakchi futbolchilaridan biri Aziz Haydarov mart oyidan buyon Toshkentda bo‘lib turibdi. O‘zi 6 yil to‘p surgan “Ash-Shabab” klubini tark etgan Haydarov, kelasi mavsumni “Ajman” klubida o‘tkazadi.
Yarim himoyachi Tailand va Eronga qarshi bellashuvlar oldidan “Championat.asia” nashriga intervyu berdi. Bunda Aziz Haydarov o‘zbek futbolidagi og‘riqli mavzularga ham to‘xtaldi.
Eron bilan o‘yin haqida
Aziz Haydarov “Ozodi”da Eron taslim qilingan o‘yinda bor edi. Oradan 5 yil o‘tib futbolchi bu ishni ikkinchi marta amalga oshirishga urinib ko‘radi.Ha, “Ozodi”da o‘ziga yarasha salobat bosadi. Lekin bizni g‘alabadan o‘zga natija qoniqtirmaydi. Mundialga borishni istasak, 3 ochkoni qo‘lga kiritishimiz shart.Safarda Eronni mag‘lub etishning hecham iloji yo‘q, demoqchimasman. Bundan avvalgi saralashda Eron maydonida 3 ochko qo‘lga kiritganmiz. Bu ishni yana bir bor takrorlashimiz ham mumkin. Lekin ayni paytda Eron bizdan kuchliroq va omadliroq ko‘rinyapti. Hali o‘z darvozasidan gol ham o‘tkazib yubormadi. Karlush Keyrush 5-6 yildan beri ishlab kelayotgani uchun, futbolchilar bir-birini juda yaxshi tushunib harakat qiladi.
Agar Tehronda to‘g‘ri taktika tanlanib, o‘z o‘yinimizni ko‘rsata olsak, g‘alabaga erishishimiz mumkin. Eron o‘z maydonida o‘ynaydimi, mehmondami — himoyaviy futbol namoyish etadi. Raqib nisbatan kuchsizroq bo‘lsa ham himoyadan o‘ynaydi. O‘ylashimcha, biz ham shundan kelib chiqqan holda to‘g‘ri taktika tanlab, Eronni mag‘lub etishimiz shart.
Aziz Haydarov, “Ajman” klubi a’zosi
JChga tayyormizmi?
2002-yil Xitoy, 2006-yil Saudiya, 2010-yil KXDR termalari Jahon chempionatida ishtirok etdi. Biroq bu bilan mamlakat futboli katta o‘zgarishga duch kelmadi. Yaponiya, Janubiy Koreya, Avstraliya, Eron kabi mamlakatlar esa mundiallarda muntazam ishtirok etishga harakat qiladi. Biz kimning yo‘lidan yurganimiz yaxshiroqligi borasida Haydarov o‘z fikrini bildirdi.
Ochig‘i, men to‘g‘ri so‘z insonman, gaplarim qattiq botishi mumkin. Shunday bo‘lsa-da, men hamisha haqiqatni gapirishga intilaman. Bir narsani tan olishni xohlardim. Tasavvur qiling, biz Eronni mag‘lub etdik va JCh chiptasini qo‘lga kiritdik. Endi savol: biz mundialda o‘ynashga tayyormizmi?Juda ko‘plar JChga chiqdi. O‘z vaqtida KXDR, Saudiya kabilar mundialda ishtirok etdi. Lekin ular mundialda muntazam o‘ynamaydi-ku! Qandaydir omad tufayli yo‘llanmani qo‘lga kiritib oladi, keyin esa bir necha 10 yil ko‘rinmay ketadi. Bizga JCh-2014 ga borish uchun omad yetishmagandi. Qandaydir 2 ta gol bizni mundialdan mosuvo qilgan.
Bilasizmi, har safar bizda, muxlislarda orzumiz ro‘yobga chiqarmikan, degan savol bo‘lmasligi kerak. Terma kuchli va raqobatbardosh bo‘lsa, hammamizda ishonch bo‘ladi va o‘z-o‘zidan bunday savolga o‘rin qolmaydi. Shunchaki JChga borib, 5-10 ta gol o‘tkazib kelishdan foyda yo‘q. Terma jamoa stabil bo‘lishi kerak. Jahon chempionatiga tayyor bo‘lib, keyin borgan yaxshi, demoqchiman.
Muxlislar, yaqinlarim, hatto otam rahmatli ham “qachon JChga chiqasizlar” deb savol berardilar. Inson o‘zi shunday, oldiniga yo‘llanmani qo‘lga kirit deydi, keyin esa mundial o‘yinlarida g‘alaba qozonishingni talab qiladi. Men aytmoqchimanki, poydevor mustahkam bo‘lishi shart. Bizdan keyingi avlod ham JCh yo‘llanmasini qo‘lga kiritishiga amin bo‘lmog‘imiz lozim. Bir marta JChga borib, keyin bunday imkoniyatni yana 50 yil kutish — to‘g‘ri emas. Bu shaxsiy fikrim.
Oxirgi 10 yilni olsak, Janubiy Koreya, Yaponiya, Avstraliya, Eron deyarli muntazam ravishda mundialda ishtirok etadi. Nega? Chunki bu mamlakatlar futbolida barqarorlik bor. Terma poydevori mustahkam, ichki chempionat kuchli. Turli yoshdagi terma jamoalari ham muntazam kichik mundiallarda qatnashib kelyapti. Shu kunlarda Janubiy Koreyada davom etayotgan yoshlar o‘rtasidagi Jahon chempionatini oling. Koreya, Eron kabilar kuchli jamoalarni mag‘lub etishning uddasidan chiqdi. Ertaga shu yoshlar milliy terma jamoa safida ham munosib tarzda o‘ynay oladi.
Aziz Haydarov, “Ajman” klubi a’zosi
O‘zbekiston futbolidagi vaziyat haqida
Haydarov yuqorida Avstraliya, Yaponiya, Eron va Janubiy Koreya futboli haqida iliq fikrlar bildirdi. O‘zbekiston futbolini esa ular qatoriga qo‘shmadi.Achchiq bo‘lsa ham aytaman, bizda hozircha unday emas. Eron, Koreya, Yaponiya kabi qit’aning kuchli termalariga qarshi o‘yinlar oldidan gol urarmikanmiz, degan hayolda bo‘lamiz. Nima uchun shu sanab o‘tilgan jamoalarni bemalol yuta olmaymiz? Chunki bizda mustahkam poydevor yo‘q. Bundan 4-5 yil avval o‘smirlarimiz ham, yoshlarimiz ham kichik mundiallarning final bosqichiga chiqardi. So‘nggi ikki yilda esa bunday bo‘lmayapti.Futbolga bo‘lgan e’tibor va qarashni o‘zgartirish kerak. Fikrimni Belgiya misolida tushuntirishga harakat qilaman. Bu mamlakat termasining ishlari orqaga keta boshlagach, xususiy akademiyalarga urg‘u qaratildi. Turli yosh toifasidagi futbolchilar bir vaqtning o‘zida ham xususiy akademiyalarda, ham klublar qoshidagi akademiyalarda tahsilni davom ettirishdi. Buning natijasida kuchli raqobat yuzaga keldi va yakunda ish mevasini bermasdan qolmadi. Bugunga kelib Belgiya futbolining oltin avlodi shakllangan desam, yanglishmayman.
O‘z vaqtida Belgiya Yevropa chempionatiga mezbonlik qilgandi. Qit’a chempionatidan tushgan daromad to‘laligicha mamlakat futboli rivojiga sarflandi. Aytib o‘tganimdek, xususiy akademiyalarga e’tibor qaratildi. Bizda ham shu usulni qo‘llash kerak. Lekin bilishimcha, mamlakatimizda xususiy akademiya jamoalarini shahar chempionatlariga qo‘yishmaydi.
Aziz Haydarov, “Ajman” klubi a’zosi
Jamoada murabbiyning roli
O‘zbekiston termasi to‘rt yil avval mundialdan chetda qolgandi. Hozir terma jamoa asosi deyarli o‘zgarmagan, maqsad ham.Milliy termamizning 4 yil avvalgi tarkibi hozir deyarli o‘zgarmagan. O‘shanda 14 ochko bilan JCh-2014 ga chiqa olmagandik. Bu safargi saralashda esa jamoalar soni bittaga ko‘paygan, raqiblardan ochko tortib olish qiyin kechyapti. Mana shunday paytda murabbiyning ham juda katta roli bo‘lishi kerak. Hal qiluvchi bosqichda murabbiylar mahorati birinchi planga chiqadi. Taktikalar kurashida qaysi murabbiy kuchliroq bo‘lsa, o‘sha mutaxassis boshqarayotgan jamoa ko‘chasida bayram bo‘ladi.To‘g‘ri, maydonda futbolchi harakat qiladi. Lekin hamma narsani ham uning o‘zi hal qilavermaydi. Masalan, Portugaliya terma jamoasini olaylik. Ronaldu jamoadoshlari nimaning evaziga Yevropa chempioni bo‘ldi? Albatta, murabbiyning mahorati evaziga. Keyin omadga bog‘liq joyi ham bor, buni tan olish kerak. JCh-2014 saralashida biz Erondan kuchli edik. Lekin omad bizga kulib boqmadi. Asosiy raqibni mag‘lub etyapmiz-u, lekin mundialga bizdan yengilgan jamoa chiqdi.
Suriyaga qarshi kechgan o‘yinda mag‘lubiyatga uchradik. Vaholanki, o‘sha o‘yinda kamida bir ochko naqd edi. Hujumga berilib ketish oqibatida bitta qarshi hujumni o‘tkazib yubordik va darvozamizga so‘nggi daqiqada penalti belgilandi. O‘sha bir ochko biz uchun juda ham zarur edi. Ishqilib, Malayziyada olinmagan o‘sha bir ochko oxirida bizga yetmay qolmasin-da, men shunisidan qo‘rqaman.
Aziz Haydarov, “Ajman” klubi a’zosi
Termadan ketish haqida
O‘zbekiston milliy terma jamoasi o‘zagini o‘zgartirish va yoshlarga ko‘proq imkoniyat berish kerakligi haqida muxlislar yozib turadi. Mutaxassislar esa faqatgina yoshlar bilan natijaga erishib bo‘lmasligini ta’kidlab, katta futbolchilar tajribasiga tayanadi.Bu yil 32 yoshga to‘laman. Kerak bo‘lsa, hozir o‘z o‘rnimni yosh futbolchilarga bo‘shatib berishga tayyorman, buni ularning o‘ziga ham aytaman. Men hozir o‘z pozitsiyamda eng yaxshi futbolchiman, shuning uchun maydonga tushyapman, demoqchi emasman.Internetda chop etilgan xabarlar ostiga muxlislar tomonidan yozilayotgan fikrlarni erinmay o‘qib chiqaman. Aziz qachon terma jamoadan ketadi qabilidagi gap-so‘zlarga duch kelaman. Men hoziroq ketishga roziman va bunga tayyorman. Lekin murabbiy senga ishonyapman deb turganidan keyin, men yo‘q, menga ishonmang, demayman-ku! Futbolchi oyog‘i yurishdan to‘xtagunicha to‘p tepgisi keladi. Menda ham xuddi shunday istak bor. Endi muxlislarni tushunaman. Ular chin yuraklaridan muxlislik qilganliklari uchun ham terma jamoani tezroq Jahon chempionatining final bosqichida ko‘rishni xohlaydi. Maydondagi harakati uchun futbolchini so‘kadi, koyiydi, lekin ko‘cha-kuyda ko‘rib qolsa, salomlashadi. Muxlislar shunday — talabchan. Ramazon kunlarida keling, yaxshi niyat qilaylik. Biz shu safar Jahon chempionatiga chiqaylik.
Aziz Haydarov, “Ajman” klubi a’zosi
BAA futboli haqida
Haydarovning fikriga ko‘ra, Amirliklarda to‘p suradigan futbolchilar O‘zbekistondagi yigitlardan kuchli emas, ammo Toshkentga kelib, zafar quchib ketadi.Amirliklarda har bir jamoaga davlat o‘z byudjetidan pul ajratadi. Homiylar ham ma’lum miqdorda pul beradi. Ochig‘ini aytaman, BAA mahalliy futbolchilari bizning o‘yinchilardan kuchli emas. “Al-Ayn” yoki boshqa klublari OChLda bizning jamoalarni Toshkentga kelib mag‘lub etib ketadi. Vaholanki futbolchilarimiz ulardan individual tomondan juda kuchli, faqat futbol haqida o‘ylaydi. Amirliklarda o‘ynayotgan mahalliy futbolchilarning esa boshqa kasbi ham bor. Futboldan keyin o‘z ishi bilan shug‘ullanadi. Klublari asosan legionerlarga suyanadi. Ayniqsa, OChL uchun kurashadigan jamoalar bunga jiddiy e’tibor qaratadi va yuqori saviyadagi legionerlarni xarid qiladi. Mahalliy futbolchilari esa futbolni legionerlardan o‘rganadi.Haydarov “Ash-Shabab”dan ketishi borasida ham fikr bildirdi.Aziz Haydarov, “Ajman” klubi a’zosi
Hayot davom etadi. “Ash-Shabab”da hayotimning 6 yili o‘tdi. Shu paytgacha hech bir jamoada buncha muddat o‘ynamagandim. Qadrdon uyimdek bo‘lib qolgandi.“Ajman” Aziz Haydarovga o‘zi sevadigan 7-raqamli futbolkani taqdim etdi.Ha, ketish oson bo‘lmadi. Lekin vaziyat shuni taqozo qildi. Shartnoma taklif ham qilishdi, keyin esa ishni ozgina cho‘zish holati ko‘zga tashlandi. Kutib yurgandan ko‘ra, bir qarorga kelib qo‘ya qoldim. Chempionat yakunlanishi bilan “Ajman” klubidan taklif tushdi va uni har tomonlama ko‘rib chiqib, 1+1 ko‘rinishida shartnoma imzoladim.
“Ajman” klubida men taniydigan futbolchilar ko‘p. O‘zim bilan “Ash-Shabab”da to‘p tepgan legioner ham shu yerda. O‘ylashimcha, o‘zim uchun to‘g‘ri yo‘lni tanladim. Chunki men shartnoma imzolaganimdan 4 kun o‘tib BAAda qaror chiqdi va “Ash-Shabab”, “Al-Ahli” hamda “Dubay” klublari yagona jamoa sifatida birlashtirildi. Jamoasiz qolib ketmaganimdan xursand bo‘ldim. O‘zim uchun yangi muhitni yaratganim, balki o‘yinimda ham tub burilish yasar. O‘z ustimda yanada ko‘proq ishlarman.
“Ash-Shabab”da 6 yil o‘ynaganim uchun o‘zimda bosiqliq paydo bo‘lgandi. Endi esa vaziyat o‘zgardi. To‘g‘ri, moliyaviy tomondan biroz yutqazdim. “Ash-Shabab”dagi maoshni bu yerda ololmayman. Lekin nolishga ham haqqim yo‘q.
Aziz Haydarov, “Ajman” klubi a’zosi
Faoliyatimning ilk yillari 4-raqamda o‘ynaganman. Keyin “Lokomotiv”da 7-raqamni berishdi. “Bunyodkor”da ham yarim yil 7-raqam ostida o‘ynadim va shundan so‘ng 26-raqamga o‘tdim. Keyingi uch yil “qaldirg‘ochlar” safida yana 7-raqamda harakat qildim. “Ash-Shabab”da ham 7-raqamni begona qilmadim. Baxtimga “Ajman”da ham 7-raqam bo‘sh ekan. Doimo shu raqamga mos o‘yin ko‘rsatib yuraveraylik.Aziz Haydarov, “Ajman” klubi a’zosi
O‘zbekiston chempionati va translyatsiyalar haqida
O‘z vaqtida bizga Rivaldo, Skolari, Ziko kabi dunyo tan olgan futbolchi hamda murabbiylar keldi. Biz ulardan futbolning ozmuncha sir-asrorlarini o‘rgandikmi? Ularning har bir mashg‘ulotiga chiqqaningizda nimadir o‘rganasiz. Chunki ular bizdan 100 ta ko‘ylak ko‘proq yirtgan. Agar “Paxtakor”, “Bunyodkor”, “Lokomotiv”, “Nasaf”, “Dinamo”, “So‘g‘diyona” kabi jamoalar saviyasi yuqori bo‘lgan legionerlarni olib kelsa, raqobat keskin oshib ketadi. Buning natijasida terma jamoamizda ham o‘sish ko‘zga tashlanadi.Menda oliy liga o‘yinlarini kuzatish imkoniyati yuzaga keldi. Bu yilgi chempionat bahslarini miriqib tomosha qilyapman. Toshkentda o‘tgan bir necha uchrashuvlarni stadiondan ko‘rdim. O‘zgarish juda katta. Kutilmagan natijalar qayd etilyapti. Kubok doirasidagi “Paxtakor” — “Nasaf” uchrashuvini olaylik. Qarshilik futbolchilar namoyish etgan o‘yin menda iliq taassurot qoldirdi. “Qo‘qon-1912”, “Navbahor” jamoalari ko‘rsatayotgan o‘yinlar sabab, muxlislar yana stadionga qayta boshladi. Namangandagi stadionga muxlis sig‘may ketdi.
O‘yinlarning to‘g‘ridan-to‘g‘ri translyatsiyasiga ko‘p narsa bog‘liq. Misol uchun, “Qo‘qon-1912” jamoasi tarkibidagi falonchi futbolchi juda yaxshi taassurot qoldiryapti. Lekin buni xalq bilmaydi, terma murabbiylari ko‘ra olmaydi. Agar translyatsiya bo‘lganida, barcha buning guvohiga aylanardi. Yana bir misol, “Qizilqum” muxlislari nega Aziz Haydarovni chaqirasan, bizning klubda falonchi futbolchi zo‘r o‘ynayapti, deyishi mumkin. Ammo o‘sha futbolchini faqat navoiylik muxlislar ko‘rishyapti.
Aziz Haydarov, “Ajman” klubi a’zosi