1-iyun kuni AQSh prezidenti Donald Tramp u rahbarlik qilayotgan mamlakat iqlim o‘zgarishi bo‘yicha Parij bitimidan amalda chiqqanini e’lon qilib, saylovoldi va’dalaridan birini bajardi (shunchaki ma’lumot uchun — O‘zbekiston mazkur bitimga 2017-yilning 19-aprel kuni qo‘shilgan edi). Trampning ma’lum qilishicha, global iqlim o‘zgarishiga qarshi kurash talablari millionlab ish o‘rinlari va milliardlab dollarlarning yo‘qotilishiga sabab bo‘ladi. Trampning bu qarori boshqa mamlakatlar tomonidan tanqid qilindi, deya xabar bermoqda Meduza.
1-iyun kuni kunduzi Tramp Oq uy bog‘ida chiqish qilib, Parij bitimi nima uchun AQShga to‘g‘ri kelmasligini tushuntirdi. Prezidentning ta’kidlashicha, uning uchun amerikaliklar haqida qayg‘urish boshqa hamma narsadan ham muhimroqdir. Global harorat ko‘tarilishini rad etmagani holda, Tramp yangi cheklovlar 2025-yilga qadar AQShda 2,7 million ish o‘rnini qisqartirishi, 2040-yilga borib mamlakat iqtisodiyoti uch trillion dollargacha zarar ko‘rishi haqidagi raqamlarni keltirdi. Amerika yetakchisi Parij bitimi doirasida 13 yillik imtiyozli muddatga ega bo‘lgan Xitoyni ham esdan chiqargani yo‘q. Qayd etish joiz, The New York Times gazetasi Tramp keltirgan raqamlar ba’zi savollarga sabab bo‘layotgani haqida maxsus maqola chiqarib ulgurdi.
AQSh — atmosferani global iqlim o‘zgarishining katalizatori hisoblangan karbonat angidrid gazi bilan “ifloslantirish bo‘yicha chempion”. Hozirda zaharli moddalarni atmosferaga chiqarish bo‘yicha Xitoy yetakchi bo‘lsa-da, umumiy hisob-kitoblar bo‘yicha aynan AQSh atmosferani issiqxona gazi bilan “to‘yintirish”da eng ko‘p “ishtirok etgan”. Ba’zilarning fikricha, aynan shu sababli ham Qo‘shma Shtatlar iqlim o‘zgarishiga qarshi kurashda yuqori darajada mas’uliyat his qiladi: iqlim o‘zgarishiga qarshi kurash jamg‘armasiga Amerika 3 milliard dollar kiritishga va’da bergan — bu barcha davlatlar orasida eng katta ko‘rsatkich.
The U.S. is the biggest carbon polluter in history. https://t.co/HXITSoo3Dd pic.twitter.com/FOZew8hB0X
— Hannah Fairfield (@hfairfield) June 1, 2017
Amerika kompaniyalari, shaharlari va hatto shtatlari ham Trampning qaroriga qarshi chiqdi. “Biz AQSh bitimda qolganida bajarishi lozim bo‘lgan barcha ishlarni qilamiz”, — dedi Nyu-Yorkning sobiq meri, siyosiy arboblar va biznesmenlar uyushmasiga bosh bo‘lgan Maykl Blumberg. Bu uyushmaga Vashington, Nyu-York va Vashington shtati gubernatorlari, shuningdek, 30 shaharning merlari (ular orasida Los-Anjeles, Atlanta, Pitsburg va Solt-Leyk-Siti ham bor) qo‘shildi. SpaceX rahbari Ilon Mask esa, avval va’da berganidek, Tramp o‘z qarorini e’lon qilishi bilan prezident huzuridagi kengashni tark etdi. Atmosferaga zararli moddalarni chiqarishni qisqartirishni Mars, Hewlett-Packard va o‘nlab boshqa kompaniyalar, xususan, avtomobil ishlab chiqaruvchilar ham qo‘llab-quvvatlamoqchi — avtozavodlar o‘z mahsulotlari sotiladigan bozorlarni yo‘qotmaslik uchun ham xalqaro standartlarga rioya etishi shart.
AQShning asosiy hamkorlari Trampning qarorini tanqid ostiga oldi. Fransiyaning yangi prezidenti Emmanuel Makron Twitter’dagi sahifasida: “Sayyorani yana buyuk qilamiz” deb yozilgan posterni chiqardi (bu — Trampning “Amerikani yana buyuk qilamiz” degan shioriga kinoya). U, Germaniya kansleri Angela Merkel va Italiya bosh vaziri Paolo Jentiloni bilan birga, Parij bitimi shartlari takroriy muhokama qilinishi mumkin emasligini bildirdi. Merkel esa AQShning qarori “Yerni himoya qilish bo‘yicha bizning jur’atimizni to‘xtatib qola olmas”ligini qo‘shimcha qildi.
Izoh (0)