Diyego — Galapagos orollarida yashovchi kamyob toshbaqa turi vakili. U shu qadar sermuhabbat bo‘lib chiqdiki, yakka o‘zi qariyb butun bir turni qirilib ketishdan saqlab qola oldi. Olti urg‘ochi bilan birga hayot kechiruvchi toshbaqa taqdiri haqida, AFP’ning hikoyasiga asoslanib, Meduza xabar bermoqda.
Toshbaqa Diyegoning yoshi 100 dan oshgan. U faqat Espanyolda — Galapagos orollarining eng janubiysida uchraydigan Chelonoidis hoodensis turiga mansub.
Bu tur taxminan 50 yil avval kashf etilgan va, ma’lum bo‘lishicha, u qirilib ketish yoqasida bo‘lgan: o‘sha vaqtda Espanyolda atigi ikkita erkak va 12 ta urg‘ochi toshbaqa omon qolgan edi. Shundan so‘ng olimlar Chelonoidis hoodensis turiga mansub toshbaqalarni qidirib topish bo‘yicha xalqaro harakatni boshladi.
Shunday toshbaqalarning biri San-Diyego hayvonot bog‘idan topildi. U qachon va qanday qilib AQShga kelib qolgani noma’lum — XX asr birinchi yarmidagi ilmiy ekspeditsiyalar doirasida olib kelingandir, ehtimol.
Toshbaqaga Diyego deb laqab qo‘yishgan. Jonivor 1976-yili Galapagos orollariga qaytarib olib kelingan va u tutqunlikdagi shunday toshbaqalarni ko‘paytirish bo‘yicha dastur ishtirokchisiga aylangan.
Olimlar tomonidan olti yil avval o‘tkazilgan genetik tadqiqot natijalariga ko‘ra, Diyego Espanyol orolida yashashga jo‘natilgan yosh toshbaqalarning 40 foiziga ota ekani ma’lum bo‘ldi. Bu — o‘tgan yillar davomida ikki mingga yaqin toshbaqachalar yovvoyi tabiat qo‘yniga qo‘yib yuborilgan bo‘lsa, ularning taxminan 800 tasi Diyegoning hissasiga to‘g‘ri keladi, degani.
“Tarixiy qaydlarga ko‘ra, orolda taxminan besh mingdan ortiq toshbaqa yashagan. Hozirgi toshbaqalarning salomatligini ideal deb ayta olmayman, biroq ular nisbatan yaxshi holatda. Eng asosiysi, bu toshbaqalarning soni oshib bormoqda”, — dedi Galapagos milliy bog‘idagi toshbaqalarni saqlab qolish bo‘yicha mutaxassis Vashington Tapia.
Diyego 80 kilogramm tosh bosadi, uzunligi qariyb 90 santimetr, agar oyoqlari va boshini cho‘zib chiqarib tursa, bo‘yi bir yarim metrga yetadi. Hozirda Diyego olti urg‘ochi toshbaqa bilan birga yashamoqda.
“Qirilib ketish yoqasida turgan toshbaqalarning hammasi ham Diyego kabi qahramonlik ko‘rsata olgani yo‘q. Yo‘qolish arafasida turgan yana bir tur — Chelonoidis abingdoni’ni saqlab qolish bo‘yicha umidlar 2012-yili — turning 100 yoshdan oshgan so‘nggi vakili o‘lganidan so‘ng yo‘qqa chiqqandi. So‘qqabosh Jorj nomi bilan tanilgan bu toshbaqa, yillar o‘tsa-da, tutqunlikda juftlashishga rozi bo‘lmagan edi”, — deyiladi AFP axborotida.
Diqqat, diqqat! “Daryo”ning Telegram’dagi rasmiy kanali — “Toshqin ‘Daryo’”ga obuna bo‘lib, yangiliklardan ovozli ko‘rinishda bahramand bo‘lishingiz mumkin.
Izoh (0)