Facebook’dagi Street FX Motorsport & Graphics hamjamiyati 29-oktabr kuni samolyot halokatga uchragan vaqtda yo‘lovchilarni qutqarib qoluvchi tizim namoyishi aks etgan rolikni e’lon qilgandi. Oradan ikki kun o‘tib Misrda Rossiya aviakompaniyasiga tegishli samolyot quladi va video virusli tarzda ommalashib, kamida 16 million marta ko‘rildi. TJ’ning yozishicha, mazkur qutqaruv tizimi kiyevlik muhandis Vladimir Tatarenko tomonidan ishlab chiqilgan.
Ukrainaning “Kashfiyotchi va ratsionalizator” jurnalining yozishicha, Vladimir Tatarenko — fan va texnika sohasida Ukraina Davlat mukofoti laureati, fan va texnika sohasida SSSR Ministlar soveti mukofoti laureati, shuningdek, xizmat ko‘rsatgan aviasoz. Tatarenkoning so‘zlariga ko‘ra, samolyot yo‘lovchilarini jamoaviy tarzda qutqarib qolish g‘oyasi 1923-yildayoq rossiyalik mashhur kashfiyotchi Gleb Kotelnikov tomonidan ilgari surilgan bo‘lib, o‘sha davr texnik imkoniyatlari bu g‘oyani amalga tatbiq etish imkonini bermasdi.
https://www.youtube.com/watch?v=-kVhurg5b9U
Tatarenkoning o‘zi shunday tizim patenti uchun 2010-yil 9-oktabrida ariza topshirgan. Muhandisning aytishicha, vaqt sinovi bilan tekshirilgan texnik yechimlardan foydalanish uning g‘oyasi muvaffaqiyati garovi bo‘ladi. UA52936U raqamli patentda qulayotgan samolyotning barcha yo‘lovchilarini maxsus kapsulada bir urinishda qulayotgan samolyot bortidan chiqarib yuborish, keyin ularning yerga yoki suvga yengil qo‘nishini/tushishini ta’minlaydigan tizim ta’riflanadi.
TJ bilan suhbatda Tatarenko yangi tizimni yo‘lovchi samolyotiga tatbiq etish taxminan million dollarga tushishini, biroq u shunday tizim tatbiq etilmagan oddiy samolyotdan biroz — bir necha foizga qimmat bo‘lgani holda, narxdagi salbiy farqni eng asosiy raqobatbardosh ustunligi — uning so‘zlariga ko‘ra, qariyb yuz foizlik omon qolish imkoniyati bilan qoplab yuboradi.
“Men mavjud qutqaruv tizimlarini o‘rganib chiqqanimdan so‘ng shu g‘oyaga kelganman. Ma’lum bo‘lishicha, bunday tizimlarning o‘zi yo‘q ekan! Dunyo samolyot konstruksiyasi mustahkamligini oshirish va tizimlarni takrorlash yo‘lidan bermoqda. Bu holatda avariya yuz bersa, samolyot ichidagi odamlar u bilan qo‘shilib yonib ketadi. Men avariya holati yuz berganida samolyotdagi odamlarni chiqarib tashlashga qaror qildim, boz ustiga menda harbiy transport aviatsiyasi sohasida yuklarni desant usulida tashlash tajribasi bor”, — dedi Tatarenko.
Tatarenkoning so‘zlariga ko‘ra, uning kashfiyotiga qadar muammoning boshqa shunga o‘xshash yechimlari ham taklif qilingan, biroq ularning aksariyati yo‘lovchilarni o‘z ichiga olgan kapsula fyuzelyajning buzilishidan so‘ng ajralib chiqar, oqibatda samolyotdan keyinchalik foydalanib bo‘lmasdi.
Muhandisning qayd etishicha, buyurtmachilarning ortiqcha pul sarflashdan qochishi va “odamlar hayotiga xudbinlarcha munosabatda bo‘linayotgani sabab” uning kashfiyotida ko‘rsatilgani kabi tizimlar hozirga qadar tatbiq etilgani yo‘q. “Men bu g‘oyani aviakompaniyalarga taklif qilganman. “Tayyorla, sertifikatlashtir, ko‘rsat”, — deb javob berishgan. Menda buncha pul yo‘q”, — deydi Vladimir Tatarenko.
Rossiyaning Metrojet (“Kogalimavia”) aviakompaniyasiga tegishli Airbus A321 layneri 31-oktabr, shanba kuni tongda Misrning Sharm-ash-Shayx shahridan Sankt-Peterburgga uchayotgan vaqtida Shimoliy Sinayga quladi. Hodisa oqibatida samolyot bortida bo‘lgan 224 kishining barchasi halok bo‘lgan.
Izoh (0)