Roppa-rosa ikki yil mobaynida Facebook’dagi “Voditeli Tashkenta” hamjamiyati ishtirokchilari soni 200 tadan 37162 taga yetdi. Qanday qilib va nega? Biz “Voditeli Tashkenta” haqidagi barcha afsonalarga oydinlik kiritamiz.
Yo‘llarimizdagi muammolar har bir shaharlikka bolalikdan ayon bo‘lsa kerak. Yo‘q, bu o‘rinda so‘z nosozlik, infratuzilmalarning yo‘qligi va shu kabilar haqida emas, haydovchilik madaniyati haqida bormoqda. Agar siz hech bo‘lmasa bir marta sariq chiroq yonganda g‘azab bilan berilgan signaldan seskanib tushgan, yo‘ldagi to‘siqdan sakrab o‘tayotgan piyoda sifatida “ko‘ngillarni iydirgan” bo‘lsangiz yoki yo‘lning u tarafiga o‘tayotgan odamlarni urib ketishiga sal qolgan va yo‘lingizni kesib o‘tgan avtomobil tormozi ovozini eshitib, asab bilan pedalni bosgan bo‘lsangiz, bu maqolani shunchaki varaqlashga shoshilmang. Bu maqola Siz uchun. Aniqrog‘i Biz haqimizda.
“STOPXAM” yoki haydovchilar nega oynaga nakleyka yopishtirishga qiziqib qoldi?
Afsona №1: qanday nakleyka yopishtirishning farqi yo‘q, hamma “VT” bir xil. Yo‘q, bunday emas.
Tong. Shahar markazi. Amir Temur ko‘chasida ikkita chorraha bor. Statistika bo‘yicha bu yerda oyiga ikkitadan oltitagacha avariya bo‘ladi. Ular orasida arzimagani ham, fojialisi ham bor. Toshkent avtomobil shov-shuviga mutlaqo tayyor bo‘lmagan hollar ham bo‘ldi va bunda yo‘l kommunikatsiyalari bor-yo‘qligi sabab bo‘lmaydi. Ikki yillar avval internetda avariyalar haqida deyarli hech narsa yozilmas edi, pachoqlangan avto suratlari berilmas edi, yoqilg‘i quyish shoxobchalaridagi yong‘inni birinchi bo‘lib tarqatish ham urf emas edi. Haydovchilik mavzusining qiziqarli “mediasi” ijtimoiy tarmoqlarning milliy fenomeni asosida yuzaga keldi. Ko‘klarga ko‘tarib maqtalgan o‘sha AKTning kirib kelishi bilan bizning Uznet ham yo‘l harakati to‘g‘risidagi turli xil xabarlarni bera boshladi. Ajablanadigan joyi yo‘q, odamlarning o‘zlari “voqea joyidan” olingan fotosuratlar, videolarni baham ko‘ra boshladi, OAV “to‘lqinni tutib oldi” va bularning hammasi haftasiga yo‘l hodisalariga taalluqli ikki-uch axborot to‘plamlari ijtimoiy tarmoqlar foydalanuvchilari tomonidan uzatilishiga olib keldi.
Ularning o‘zlari – Toshkent Haydovchilari, ular o‘zlari kuniga yo‘l harakati qoidalarini buzadigan yoki buzmaydigan kasb egalari. Ayni ishtirokchilar guruh ikki yil davomida qilgan ishlarning asosiy drayveri, tashabbuskori va bevosita amalga oshiruvchisi.
Voqelik: “Voditeli Tashkenta” — Toshkent haydovchilari to‘g‘risidagi eng birinchi va eng katta uyushma.
Paradoks: O‘zbekistonda rasmiy ma’lumotlarga ko‘ra, aholining 1/10 qismi internetdan foydalanishiga qaramay, uyushma O‘zbekiston segmentidagi yo‘nalishi bo‘yicha o‘zining faolligi va dinamikasi bilan barchani lol qoldirmoqda. “Voditeli Tashkenta” guruhi ikki yildan kamroq vaqtda 200 ishtirokchidan 36 mingtagacha “o‘sdi”.
Afsona №2: VT ma’murlari va shu nomdagi uyushma ma’murlari loyihadan katta moddiy foyda ko‘radi, shuningdek, bir-birlariga dushmanlik qiladi.
Avval bir kishi, keyinroq butun jamoaning g‘ayrat-shijoatiga asoslangan “Voditeli Tashkenta” loyihasi internetda juda sermazmun va voqealarga boy ikki yilni kechirdi. Ko‘plab ijtimoiy tashabbuslar, firma logo formatidagi haydovchilar birdamligi, offlayndagi uchrashuvlar va asosiysi, geografiya jihatdan Toshkentdan ancha olislarga tarqalgan Haydovchilar muloqoti uchun keng maydon. Bu uyushma nima maqsadda tashkil etilgan, uning mohiyati nimada va istiqboli qanday? Biz g‘oya muallifi, “Voditeli Tashkenta” guruhining bosh ma’muri Bobir Nurmuhamedovdan so‘radik:
– Avvaliga uyushmani qiziqishlar bo‘yicha media maydoncha sifatida tasavvur qilgan edik. Ya’ni har bir haydovchi kirishi, muammolari haqida yozishi va javob olishi ko‘zda tutilgan edi. Umuman olganda bu g‘oya hozir ishlayapti biroq ishtirokchilar miqdori guruhni rivojlantirish istiqbollariga yondashuvni o‘zgartiradi. Qiziqishlar bo‘yicha avvalgi suhbatlar uchun endilikda guruhda foydalanuvchilar juda ko‘plik qiladi. Savol-javob amaliyoti uchun, lentada tez-tez qator bir xil savollar e’lon qilinadi va bir xil javoblar ham uch baravar ko‘proqdir. Buni yomon deb o‘ylamayman. Biroq bu ikki yil ichida Toshkent haydovchilari sezilarli darajada o‘zgardi.
Kelajakka kelganda. Rejamizda guruhni rivojlantirishning ikki yo‘nalishi bor: tijorat va ijtimoiy. Guruhning ayrim imkoniyatlarini monetizatsiya qilish bundan bir yil avval boshlandi, xususiy magazinlar, sizga ma’lumki, bizning uyushmamiz a’zolariga muayyan chegirma beradi. Bu amaliyot, yana haydovchilar birdamligiga asoslangan. Ya’ni avtomobilchilar guruhgagina emas, uning asosiy maqsadi — muloqot maydoniga ham kiradi. Biz unga mashinalar oldi-sotdisi to‘g‘risidagi e’lonlar joylashtirish imkoniyatini yaratamiz, hozir logotiplar bo‘yicha yangi loyihani yo‘lga qo‘ydik: kompaniyalar chegirma tizimini kengaytiradi, o‘zlari guruhning ramziy logosi nakleykalarini chiqaradi va o‘zlari ularni bepul tarqatadi. Guruh ma’muriyati, hamkorlar tijorat foydasiga ega emas: nakleykalar sotilmaydi.
Bundan tashqari, guruh logotipining mohiyati va maqsadi ham ijtimoiy ahamiyat kasb etadi. Haydovchilik madaniyati, ma’lumki, o‘z-o‘zidan shakllanmaydi. Logotip yaratish g‘oyasini haydovchilarning o‘zlari kiritdi va o‘zlari amalga oshirdi. Maqsad–yo‘llardagi vaziyatni yaxshilash, bir-birlariga esa e’tiborliroq va mas’uliyatliroq bo‘lishdir. Ishtirokchilarning aytishlaricha va yozishlaricha – nakleyka mas’uliyat yuklamoqda. O‘ylaymanki, mashinaning orqa oynasiga logotipni yopishtirib olgan har bir haydovchi yo‘l qoidalarini ikki baravar kam buzayapti.
Yo‘q, biz boshqa guruhlar ma’murlari bilan dushman emasmiz, men va mening jamoam bunga betaraf munosabatda bo‘ladi.
Afsona №3: guruh qayerga ketyapti, foydali hech narsa qolmadi, bari befoyda.
Ayni biz so‘z yuritgan jihatlardan men guruh uchun katta istiqbolni va umuman yo‘llardagi vaziyatning yaxshilanishini ko‘ryapman. Guruh nima bo‘lganda ham yo hozirgi ko‘lamdagicha o‘sishi, yoki internet-loyiha sifatida yo‘q bo‘lib ketishi mumkin edi. O‘ylaymanki, bizning asosiy vazifamiz – yo‘llarda sabrliroq bo‘lishdir va shunda biz tartib-qoidaning bir qismiga aylanamiz. Guruh bunga yordam beradi va oldinda bizni ko‘plab qiziqarli loyihalar va amaliy natijalar kutyapti, deb umid qilaman. Hammasi yaxshi bo‘ladi!
Ishtirokchilar sharhlaridan:
(Muallif orfografiyasi va grammatikasi saqlanib qolindi)
SaiD M.: VTdan kun xabarlari va shahar yangilikarini olaman!! Bu boradagi ishlari uchun ma’murlarga rahmat.
Marina B-a: Qoidalarga rioya qiladigan HAQIQIY haydovchilarni ko‘rishni istayman. Bu yerda ularni kuzataman (yo‘llarda esa omadim kelmaydi). + oxirgi g‘iybatlar va voqealar — aybga buyurmaysiz.
ODIL Umarov: Guruhga yangi avtoxabarlardan voqif bo‘lish uchun kiraman. Yo‘llarimiz, ulardagi tiqilinchlar, yangi belgilar, avtomobillarning yangi modellari haqida bilish qiziq. Tan olish kerakki, guruh ishtirokchisi bo‘lgach, mashinani ancha tartibli haydaydigan va yo‘l qoidalariga qat’iy rioya qiladigan bo‘lib qoldim. Qisqasi men uchun VT — qiziqarli va foydali guruh.
Bahodir Amindjanov: Yaxshiroq yuradigan bo‘lib qoldik. Qator postlardan keyin “ogohlantirish” to‘g‘risidagi signaldan (konsoldagi qizil tugmani, to‘g‘risi, qanday atalishini eslay olmayman) — foydalanishlarini seza boshladim. Bundan tashqari, burilishlar haqida burilish chiroqlari orqali ogohlantira boshlashdi.
Nozimahon Tulyaganova: VT guruhi shaxsan men va mashinam uchun — foydali ma’lumotlarning katta oqimi. Eslab qolish lozim bo‘lgan bir talay nyuanslar, o‘zim uchun qaydlar, telefon kitobchasiga yozib qo‘yishlar va hokazo. Endi yo‘l harakati qoidasini buzish men uchun juda uyat bo‘lib qolgani haqida umuman indamay qo‘ya qolaman!!! Faxriylarga, bolalarga yordam aksiyalari esa shunday adrenalinki, ulardan keyin bu xo‘jalikka qalbingning kichik bir qismini bergandek ruhlanasan. Guruh a’zolari juda yaxshi, go‘zal, ulkan iste’dodga ega insonlar, ular bilan yonma-yon o‘tirib muloqotda bo‘lish imkoniyati juda kam ekanidan afsuslanasan.
Muallif: Madina Ro‘zmatova