Япониялик мутахассисларнинг янги тадқиқоти шуни кўрсатдики, рационимиз таркиби уйқу сифатига бевосита таъсир қилади. Макронутриентлар — оқсиллар, углеводлар, ёғлар ва клетчаткалар уйқуни яхшилаш ёки ёмонлаштириш қобилиятига эга, демак, тўғри овқатланиш уйқуни нормаллаштириш учун самарали восита бўлиши мумкин.
Сукуба университети қошидаги Халқаро интегратив уйқу тиббиёти институти олимлари иккита мобил илова — Asken ва Pokemon Sleep’дан фойдаланувчи 4 825 кишининг маълумотларини таҳлил қилишди. Биринчиси иштирокчиларнинг овқатланиш одатларини кузатиш имконини берди, иккинчиси эса уларнинг уйқусининг турли параметрларини қайд этди. Тажриба иштирокчилари орасида аёллар устунлик қилди (81,6%), уларнинг ўртача ёши тахминан 37 ёшни ташкил этди. Тадқиқот давомида иштирокчилар иккала иловадан камида етти кун кетма-кет фойдаланишлари керак эди.
Мутахассислар рацион таркиби ва уйқу кўрсаткичлари: умумий давомийлик, уйқуга кетиш вақти ва тунги уйғониш частотаси ўртасидаги боғлиқликни ўрганишди. Оқсиллар, ёғлар, углеводлар, клетчаткалар, овқатдаги натрий ва калий нисбатига алоҳида эътибор берилди. Уйқу маълумотлари уйқунинг умумий вақти, уйқу давомийлиги ва уйқудан кейинги уйғоқлик вақти фоизини (%WASО) ўз ичига олди, бу уйқу самарадорлигининг муҳим кўрсаткичи ҳисобланади.
Натижалар шуни кўрсатдики, кўпроқ оқсил истеъмол қилган одамлар камроқ оқсил истеъмол қилганларга қараганда ўртача 10−11 дақиқа кўпроқ ухлаган. Шу билан бирга, таомномада ёғларнинг юқори миқдори уйқунинг 6−10 дақиқага қисқаришига олиб келди. Углеводлар, аксинча, %WASО ни камайтирди, бу эса барқарор ва узлуксиз уйқуни кўрсатди. Озиқ-овқат клетчаткалари ҳам фойдали бўлиб, уларни истеъмол қилиш уйқу давомийлигини узайтиришга ёрдам берган ва уйқуга кетишни тезлаштирган.
Рациондаги натрий ва калий нисбати уйқуга катта таъсир кўрсатади. Калийга нисбатан натрийни кўпроқ истеъмол қилган одамлар 6−11 дақиқа камроқ ухлаган, 1−2 дақиқа кўпроқ ухлаган ва тунда кўпроқ уйғонган. Бу шуни кўрсатадики, калий етишмаслиги билан ортиқча туз уйқу сифатига салбий таъсир кўрсатиши мумкин.
Қизиғи шундаки, ёғларнинг уйқуга таъсири ҳар хил бўлиб чиқди. Монотўйинмаган ёғлар уйқу вақтини тахминан беш дақиқага узайтирган ва кўпроқ тунги уйғонишларни келтириб чиқарган. Шу билан бирга, балиқ, ёнғоқ ва кунгабоқар уруғларида мавжуд бўлган кўп тўйинмаган ёғлар уйқунинг умумий давомийлигини камайтирган, аммо шу билан бирга уйқуга кетишни тезлаштириб, тунги уйғониш частотасини пасайтирган.
Албатта, одамнинг уйқусига нафақат овқатланиш, балки бошқа омиллар ҳам таъсир қилади — стресслар, спиртли ичимликлар ичиш, чекиш, тунги сменаларда ишлаш, баъзи сурункали касалликлар ҳам уйқу сифатига таъсир қилиши мумкин. Шундай бўлса-да, келажакда олимлар уйқуни яхшилаш учун самарали воситага айланадиган парҳез тавсияларини ишлаб чиқишлари мумкин.
Изоҳ (0)