MY5 телеканали мухбири Рухсора Ғафурова ўзгалар номига истеъмол кредити олиб, уни ўзлаштирганликда гумон қилинаётган собиқ банк ходими ҳақида материал тайёрлаган эди. Муҳокамаларга сабаб бўлган ушбу суриштируви ортидан журналист судга чақирилди. “Дарё” мухбири низо тафсилотларини ўрганди.
Нима бўлган эди?
Икки нафар фуқаро “Халқ банки”нинг Жиззах вилояти бўлими собиқ ходими Г.Б.нинг хатти-ҳаракатларидан норизо бўлиб MY5 телеканалига йўллаган мурожаатини асосан Рухсора Ғафурова Жиззах вилоятига бориб журналист суриштирув ўтказади ва материални тайёрлаб, уни эълон қилади.
Ҳарбийликдан пенсияга чиққан Ойбек Очилов 2022 йилгача Жиззах вилоятида хизмат қилган. У 2019 йили “Халқ банки”нинг Жиззах вилояти бўлимига истеъмол кредити олиш мақсадида мурожаат қилади.
Мени банкда Б.Г. кутиб олди. У менга қандай ҳужжатлар кераклигини тушунтирди. Кейин 22 миллион сўм кредит ажратишни сўраб ариза ёздим. Уч-тўрт кунда жавобини айтамиз дейишди. Беш кун ўтиб менга телефон қилиб, “Аризангиз қониқтирилмади. Сабаби номингизга ипотека кредити олинган экан”, деб айтди.
Орадан тахминан уч йил ўтиб, 2022 йилнинг февраль ойида мен ишлаган ҳарбий қисмга 22 миллион сўм кредит олганим тўғрисида хат борган. Буни текшириш учун банкка бордим. Банк масъуллари менга 2019 йил ноябрь ойида истеъмол кредити расмийлаштирилганини айтишди, аммо мен бу пулларни олмаганимни тушунтирдим. Шундан кейин улар жим бўлиб кетишди, дейди мурожаатчи.
Унинг алоҳида таъкидлашича, 2023 йилнинг январь ойидан бошлаб банк пластик картасидан пул ечила бошлаган.
Яна бир ҳарбий хизматчи билан ҳам айни шундай ҳолат юз берган. Яъники олинмаган кредит учун унинг ҳам банк пластик картасидан пул ечиб олина бошлаган.
Мурожаатчиларнинг адвокати Акмал Иброҳимовнинг маълум қилишича, икки фуқаро номига 2020 йилда истеъмол кредити чиқарилган, аммо тўловларни банк ходимларининг ўзлари тўлаб келган. Кейинчалик, 2023 йилда кредит тўловларини тўламай қўйганидан кейин, тўловлар фуқароларнинг пластик карталаридан ечиб олина бошлаган. Қизиғи, улар на истеъмол кредитини, на кредит пулига олинган маиший техникани кўрган.
Рухсора Ғафурова ҳолат юзасидан иккинчи томонни эшитиш мақсадида “Халқ банки”нинг Жиззах вилоят бўлимига боради. Ўзларини банк ходимлари деб таништирган икки нафар фуқаро унга қаршилик кўрсатиб, тасвирчига ҳужум қилади.
Жиззах шаҳар прокуратураси катта терговчиси Руфат Алиев телеканалга мурожаат қилганлар фуқаролардан бирининг иши бўйича терговга қадар текширув ўтказилаётгани, фуқаро Ойбек Очиловнинг масаласи эса ҳарбий прокуратура томонидан тергов қилиниб, бугунги кунда иш тугатилганини билдирди.
Б.Г. Тошкентдан адвокати билан прокуратурага келган. У ҳомиладор бўлиб, прокуратурага УТТ маълумотномаларигача ташлаб кетган. Уни ҳар ҳафта чақира олмаймиз. Чунки бу руҳиятига таъсир қилиши мумкин. Банк сири бўйича хат берганмиз. Банк айланмасини, ҳаммасини кўтариб келса, пластигидан ҳамма маълумот келиб чиқади, дейди прокуратура терговчиси.
Маъмурий иш қўзғатилди
Рухсора Ғофурованинг материали 2024 йилнинг 23 декабрь куни эфир юзини кўрган. Инсон ҳуқуқлари бўйича “Эзгулик” жамияти раҳбари Абдураҳмон Ташановнинг маълум қилишича, мазкур журналистик суриштирувдан сўнг Рухсора Ғофуровага нисбатан маъмурий иш қўзғатилган.
Қонунга мувофиқ, кўрсатув эфирга узатилгач, банк ходимига нисбатан дарҳол жиноят иши қўзғатилиши лозим эди. Чунки Ўзбекистон Жиноят-процессуал Кодекси талабларига кўра, оммавий ахборот воситасининг жиноят ҳақида берган хабари жиноят иши очилишига асос бўлади. Аммо тескариси — банк ходимасининг аризасига кўра, Рухсоранинг ўзига нисбатан маъмурий иш қўзғатилган. Эмишки, журналист банк ходимасининг шаъни ва қадр-қимматини камситибди ҳамда унинг жинояти ҳақида хабар бериб, қонунбузарлик содир этибди.
Ҳужжатлардан кўринишича, банк ходимасининг ўзга шахслар номига олинган кредитининг бир қисмини унинг эри — Ўзбекистон Олий суди судьяси ўз пластик картаси орқали тўлаб келган. Судья, эҳтимол, бу қонунбузарликдан хабардор бўлган ва қонунбузар рафиқасини ҳимоя қилган. Катта эҳтимол билан, журналистга ҳужум ортида ҳам жанобнинг ўзлари турибди, дейди Абдураҳмон Ташанов.
Муносабатлар
Ўзбекистон Журналистлар уюшмаси масъуллари айни масалага ойдинлик киритиш мақсадида мухбир Рухсора Ғафурова билан боғланган.
Мазкур ҳолатни ўрганиш жараёнларида фуқаролар номига кредит расмийлаштириб, ўзлаштирганлиги айтилаётган банк ходимасининг турмуш ўртоғи судья экани айтилмоқда. Ўзбекистон Журналистлар уюшмаси Ўзбекистон Республикасининг Жиноят-процессуал кодексининг 322-моддаси 3-бандида оммавий ахборот воситалари берган хабарлар жиноят иши қўзғатишга сабаблар ва асослар қаторида қайд этилганини эслатади. Юқоридаги ҳолат бўйича тегишли органлардан қонунчиликда белгиланган талабларга мувофиқ ҳуқуқий баҳо берилишини сўрайди.
Уюшма “Менинг юртим” телеканали мухбири Рухсора Ғофурова билан боғлиқ ҳолат бўйича адолатли қарор қабул қилиниши таъминланишига ҳар жиҳатдан кўмаклашади. Ҳолат билан боғлиқ жараёнларни кузатади, ушбу масала бўйича қўшимча ахборот бериб борилишини маълум қилади, дейилади уюшма ахборотида.
Миллий масс-медиани қўллаб-қувватлаш ва ривожлантириш жамоат фонди MY5 телеканали журналисти Рухсора Ғофурова атрофидаги вазиятдан хабардор эканлигини билдирган.
Биз ушбу масала бўйича воқеалар ривожини кузатиб борамиз ҳамда сўз эркинлигини ҳимоя қилиш, журналистлар хавфсизлигини таъминлаш ва журналистиканинг турли жанрларини ривожлантиришга қаратилган саъй-ҳаракатларни қўллаб-қувватлаймиз, дея муносабат билдирган фонд ахборот хизмати.
“Халқ банки” матбуот хизмати собиқ ходим Б.Г. мурожаатчилар номига 2019 йилда истеъмол кредити расмийлаштирилиши юзасидан банкнинг “Ички назорат” бўлими хизмат текшируви ўтказганини тасдиқлади.
Ҳужжатлар Жиззах вилояти Ҳарбий прокуратурасига тақдим қилинганлиги аниқланди. Собиқ ходим Б.Г. билан тузилган меҳнат шартномаси 2023 йилда Меҳнат кодексининг 161-моддасига (Меҳнат шартномасини иш берувчининг ташаббусига кўра) асосан бекор қилинган бўлиб, ўз-ўзидан “Халқ банки ходими журналистни судга берди” деган маълумот ҳақиқатга тўғри келмайди, дейилади банк баёнотида.
Судьялар олий кенгаши матбуот хизмати Рухсора Ғафуровага нисбатан қўзғатилгани айтилаётган маъмурий ҳуқуқбузарлик ишига судьялар ҳамжамияти вакилининг эҳтимолий алоқадорлиги Судьялар одоб комиссиясида ўрганиб чиқилишини маълум қилди.
Олий суд ахборот хизмати раҳбари Азиз Обидовнинг айтишича, ҳолат Олий суд судьяси Ш.Болиев ва унинг турмуш ўртоғини дахли бор ёки йўқлигига тегишли тартибда аниқлик киритилади.
Шунинг баробарида Ш.Болиевнинг турмуш ўртоғи ички ишлар органларига MY5 телеканали журналисти Р. Ғафурова устидан шахсга доир маълумотлар тўғрисидаги қонунчиликни бузиш юзасидан ариза билан мурожаат қилгани фақатгина ўзининг конституциявий ҳуқуқидан фойдаланганидан далолатдир.
Бир сўз билан айтганда, судьянинг турмуш ўртоғи бўладими ёхуд журналист – қонун барча учун баробар, дейди олий суд воизи.
Жиззах вилояти ИИБ: “Банк ва МЧЖ мансабдорларига жиноят иши қўзғатилди”
Жиззах вилояти ИИБ ахборот хизматининг маълум қилишларича, Тошкент вилоятининг Зангиота туманида яшовчи фуқаро Жамолиддин Бойназаров 2019 йили Халқ банки Жиззах вилояти филиалига истеъмол кредити олиш учун мурожаат қилган, аммо банк ходимаси Б.Г. унга кредит ажратилмаслигини айтган. Аммо 2019 йил 20 декабрда 942-сонли кредит шартномаси расмийлаштирилиб, Жамолиддин Бойназаров номига 3 йил муддатга йиллик 36 фоиз устама ҳақ тўлаш шарти билан 22 млн сўмлик истеъмол кредити ажратилган.
Кредит эвазига таъминотчи “Файз Мега Строй” МЧЖ томонидан фуқарога 1 дона 6 млн сўмлик телевизор, 1 дона 6 млн сўмлик музлаткич, 1 дона 8 млн сўмлик ҳаво совиткичи, 2 млн сўмлик газ плитаси берилиши керак бўлса-да, лекин Жамолиддин Бойназаров ушбу маҳсулотларни олмаган. У ҳолат бўйича қонуний чора кўришни сўраган, дейилади Жиззах вилояти ИИБ ахборотида.
Қайд этишларича, ҳолат юзасидан 2025 йил 24 январь куни Халқ банки Жиззах вилоят филиали ва “Файз Мега Строй” МЧЖ мансабдор шахсларига нисбатан Жиноят Кодексининг 168-моддаси 3-қисми “в” банди (Фирибгарлик) ва 228-моддаси 2-қисми “б” банди (Ҳужжатнинг қалбаки эканлигини била туриб, ундан фойдаланиш) билан жиноят иши қўзғатилган. Ҳозирда мазкур жиноят иши бўйича Жиззах шаҳар ИИБ ҳузуридаги тергов бўлими томонидан дастлабки тергов ҳаракатлари давом эттирилмоқда.
Ички ишларга шикоят
Журналист Рухсора Ғафурова “Дарё” мухбири билан бўлган суҳбатда айтишича, материал эфирга кетганидан кейин банкнинг собиқ ходими Б.Г. унинг устидан ИИБга ариза берган.
У “шаън, қадр-қимматимни ерга урди. Ҳали суд бўлмай туриб жиноятчи деб атади, айбсизлик презумпсиясига риоя қилмади, деган мазмунда шикоят ёзиб берибди. Мени ички ишлар бўлимига чақиртиришиб, тушунтириш хати олишди ва ишни судга оширишларини айтишди.
Одатда ҳуқуқни муҳофаза қилувчи ва суд органлари ҳам фуқароларнинг ҳали айби исботланмай туриб улар ҳақида маълумот тарқатишади. Бу ҳаракатларини улар жиноят кўламини, яъни бошқа жабрланувчиларни ҳам аниқлаш учун қилишгани билан изоҳлашади. Менинг ҳам мақсадим шу эди. Сабаби адвокат мурожаат қилганлардан ташқари яна бошқа жабрланганлар бор деб айтганди. Уларнинг аксари ҳарбий бўлгани боис камерага гапиришмади. Балки булардан ҳам бошқа ҳуқуқи бузилганлар бордир, дейди журналист.
Унинг қўшимча қилишича, журналист ҳамкасблар томонидан билдирилган далда унга анча куч берган ва етти нафар адвокат бепул хизмат кўрсатишни таклиф қилган.
Бу биринчиси эмас
Рухсора Ғафурованинг айтишича, 3 йил авал ҳам айни шу банк ходими устидан мурожаат келиб тушган ва бу материал телеканалда эълон қилинган.
Айнан ўша ходим устидан шикоят тушган эди. Уни ҳам ўзим материал қилганман. Ўшанда у шикоятчининг пулини қайтариб берганди. Тергов органи эса бу ерда ҳуқуқбузарлик йўқ деб ишни ёпган. Орадан уч йил ўтиб яна ўша банк ходими устидан мурожаат келди, дейди журналист.
Маълумот учун, журналист Рухсора Ғафурова устидан суд иши 19 февраль куни жиноят ишлари бўйича Мирзо Улуғбек тумани судида кўриб чиқилади.
Изоҳ (0)