Америкалик миллиардер Илон Маскнинг президентлик лавозимига киришган Дональд Трамп инаугурациясидан кейинги қўл билан қилган ишораси эътибор марказида бўлди. Миллиардер ўз нутқи давомида икки марта “нацистча салом” ва “нацистча салют”га ўхшаш ишора қилди. Бу оммавий ахборот воситалари ва ижтимоий тармоқларда қизғин муҳокамаларга сабаб бўлди.
Тегишли вазият Вашингтондаги Capital One Аренада томошабинлар олдида юз берган. Миллиардер тарафдорларига Трампнинг ғалабасига қўшган ҳиссаси учун миннатдорлик билдирган:
Бу сайловлар ҳақиқатан ҳам муҳим. Мен буни амалга оширганингиз учун шунчаки раҳмат айтмоқчиман. Раҳмат. Қалбим сиз билан. Сиз туфайли цивилизациянинг келажаги таъминланган, деган Маск.
Нутқининг охирида у қўлини юрагига қўйган ва кескин ҳаракат билан уни юқорига ўнгга кўтарган. У мазкур имо-ишорани аудиториянинг бошқа қисмига ҳам такрорлаган. Ушбу ҳолат олқишлар билан кутиб олинган, аммо Илон Маскнинг ишораси нацисцларга хослиги учун муҳокамаларга сабаб бўлган.
FoxNews томонидан олиб борилган трансляцияда Маскнинг қўли билан қилган ишораси аниқ акс этган:
Fox News’нинг жонли эфирида ушбу лаҳзаларнинг тўлиқ кўрсатилгани алоҳида эътиборга лойиқдир. Бироқ телеканал кейинроқ Маскнинг баҳсли имо-ишоралари акс этган кадрларни қирқиб ташлаган. Бу қарор томошабинлар ва журналистларда савол уйғотган, улар Fox News’нинг расмий платформаларида тўлиқ видеонинг йўқлигини қайд этган:
Нацистча салом— Учинчи Рейхда Адолф Гитлер шахсига сиғинишнинг бир қисми сифатида кенг қўлланган ишора. У ўнг қўлни кафтни тўғрилаган ҳолда тахминан 45 даража бурчак остида олдинга кўтаришдан иборат эди. Бу имо-ишорага “Heil Hitler!” (“Гитлерга шон-шарафлар!”) сўзлари, баъзан эса фақат “Heil!” ҳамроҳ бўлган. Бу маросим расман “Deutscher Gruß” (“немисча саломлашиш”) деб аталган ва давлат муассасалари, ташкилотларида мажбурий бўлган.
“Фашистлар салюти”
Бу саломлашиш кўпинча ёзма мурожаатларда, айниқса, хатлар, буйруқлар ва эълонларнинг охирида ишлатилган, бунда “Heil Hitler!” ибораси тасдиқлаш формуласи сифатида қўлланган. Бундай амалиёт давлат тарғиботининг бир қисми бўлиб, фюрерга сиғинишни Германия ижтимоий ҳаётида мустаҳкамлашга хизмат қилган.
Дастлаб садоқат ва бирликни ифодаловчи белги сифатида тақдим этилган бу ишора вақт ўтиши билан тоталитаризм, тажовузкорлик ва инсон ҳуқуқларининг бузилиши билан боғлиқ бўлган натсизм мафкурасининг рамзига айланган.
Рим салюти нима?
Рим салюти — бу ўнг қўлни олдинга чўзиб, кафтни пастга ёки ерга параллел қилиб кўрсатилган ишора. Баъзида қўл юқорига бурчак остида кўтарилади. Бу ишоранинг Қадимги Римдан келиб чиққани ҳақидаги кенг тарқалган фикрга қарамай, тарихий манбалар унинг антик даврда умумий салом сифатида қўлланилганини тасдиқламайди.
Айримлар Илон Маск АҚШ байроғига содиқлик қасамёдига — “Беллами салюти”га ишора қилган бўлиши мумкинлигини айтмоқда. Ушбу маросимда ўнг қўл кескин юқорига кўтарилиб, байроққа қараб йўналтирилади. Бу маросимни биринчи марта Френсис Беллами 1892 йил 12 октябрда Колумб кунида амалга оширган.
Маск нима демоқда?
Америкалик миллиардер абйловлар ортидан ўз рақибларини “яхшироқ ифлос ҳийлалар” ўйлаб топишга чақирди. У “Ҳар ким — Гитлер” руҳидаги ҳужумлар эскирганини таъкидлади. Бироқ у ўз ишораси билан нимани назарда тутганига аниқлик киритмади.
Изоҳ (0)