“Яшил” иқтисодиёт, энергетика манбалари, иқлим ўзгариши: Шавкат Мирзиёев “Абу-Даби барқарор ривожланиш ҳафталиги” саммитида нималар ҳақида гапирди?

Президент Шавкат Мирзиёев 14 январь куни Бирлашган Араб Амирликлари пойтахтида ўтаётган “Абу-Даби барқарор ривожланиш ҳафталиги” саммитида нутқ сўзлади. Бу ҳақда Президент матбуот хизмати хабар берди.

Саммитда БАА президенти Шайх Муҳаммад Ол Наҳаён, Озарбайжон президенти Илҳом Алиев, Қозоғистон президенти Қосим-Жўмарт Тўқаев, Италия бош вазири Жоржа Мелони, Малайзия бош вазири Анвар Иброҳим, Финляндия бош вазири Петтери Орпо ҳамда қатор бошқа мамлакатларнинг давлат ва ҳукуматлари, халқаро ташкилотлар ва молиявий институтлари раҳбарлари иштирок этмоқда.

Форумнинг кун тартибига мувофиқ, барқарор тараққиётни таъминлаш, инновациялар, “яшил” иқтисодиёт ва минтақавий ўзаро боғлиқликни илгари суриш масалалари муҳокама қилинди.

Давлат раҳбари ўз нутқида бугунги кунда энергетика манбаларини диверсификация қилиш, улардаги углеводород улушини кескин камайтириш – иқлим ўзгариши оқибатларини юмшатиш, барқарор ривожланиш ва глобал хавфсизликни таъминлашнинг асосий шарти эканини таъкидлади.

Ҳурматли анжуман иштирокчилари!

Авваламбор, ушбу саммитга таклиф қилганлари учун азиз биродарим, Бирлашган Араб Амирликлари Президенти Шайх Муҳаммад Ол Наҳаён Аъло Ҳазратларига самимий миннатдорлик изҳор этаман.

Нуфузи йил сайин ошиб бораётган “Абу-Даби Барқарор ривожланиш ҳафталиги” Амирликларнинг жадал тараққиёт, инновациялар, “яшил” иқтисодиёт ва минтақавий боғлиқликни ривожлантириш бўйича халқаро мулоқот марказларидан бирига айланиб бораётганининг ўзига хос ифодасидир.

Бу гўзал диёрда “CОП-28” – Жаҳон иқлим саммити ғоят сермаҳсул ва муваффақиятли ўтгани ҳам бунинг яна бир яққол тасдиғидир.

Ҳурматли делегациялар раҳбарлари!

Бугунги кунда энергетика манбаларини диверсификация қилиш, уларнинг балансида углеводород улушини кескин камайтириш – иқлим ўзгариши оқибатларини юмшатиш, барқарор ривожланиш ва глобал хавфсизликни таъминлашнинг асосий шартидир.

Янги Ўзбекистоннинг стратегик мақсади – экологик барқарорликни таъминлаш, иқтисодий ўсишнинг ресурслар тежамкорлигига асосланган “яшил” ривожланиш моделига ўтишдир.

Шу боис 2025 йилни Ўзбекистонда “Атроф-муҳитни асраш ва “яшил” иқтисодиёт йили” деб эълон қилдик.

Кам углеродли ривожланиш бўйича узоқ муддатли стратегия ва “яшил” молиялаштириш миллий дастурини ишлаб чиқдик. Инвестиция лойиҳаларида “яшил” компонентларни келгуси беш йилда 50 фоизгача кўпайтирамиз.

Шунингдек, Зарарли газларни мониторинг қилиш ва Миллий эмиссия савдо тизимларини жорий этамиз. 2030 йилгача зарарли чиқиндиларни 35 фоизга қисқартириш ва бу мажбуриятни доимий ошириб боришни режа қилганмиз.

“Яшил макон” дастури доирасида шаҳарлар ҳудудларининг камида 30 фоизи кўкаламзор майдонларга айлантирилади. Қишлоқ хўжалигида сув тежовчи технологияларни 100 фоиз татбиқ этиш бўйича тизимли ишлар қиляпмиз.

Ҳурматли саммит иштирокчилари!

Тез суръатларда ўсиб бораётган иқтисодиётимизнинг энергетикага бўлган талабини тўлиқ қондириш учун биз “яшил” қувватларни жадал ривожлантиряпмиз.

Ўтган 5 йилда энергетика соҳасига қарийб 20 миллиард доллар хорижий инвестициялар жалб қилинди ва 9,6 гигаватт замонавий энергия қувватлари ишга туширилди. Жумладан, 3,5 гигаваттли 14 та қуёш, шамол электр станциялари ва 300 мегаваттли 2 та сақлаш тизимлари ишга туширилди.

Ҳозирда хорижий ҳамкорлар билан қиймати 26 миллиард доллардан зиёд ва умумий қуввати 24 гигаватт бўлган 50 дан ортиқ йирик лойиҳалар амалга оширилмоқда. 2030 йилга қадар мамлакатимизда қайта тикланувчи энергия улушини 54 фоизга етказишни режа қилганмиз.

Бугунги кунда “яшил” тараққиёт Ўзбекистонда умуммиллий ҳаракат даражасига кўтарилди.

Мазкур йўналишда минтақавий ҳамкорликни янада кучайтириб, Марказий Осиёни “яшил” иқтисодий ривожланиш ва “тоза энергия” марказларидан бирига айлантириш ниятидамиз.

Қадимги Буюк ипак йўлини ўзаро энергетик боғлиқлик орқали тиклаш йўлида ҳам илк қадамларни ташладик. Яқинда “CОП-29” доирасида қозоғистонлик ва озарбайжонлик ҳамкорларимиз билан имзоланган кўп томонлама битим Европага “яшил” энергияни экспорт қилиш имкониятини беради.

Шуни алоҳида қайд этмоқчиманки, “яшил” энергия соҳасида Бирлашган Араб Амирликлари бизнинг ишончли ва стратегик ҳамкоримиздир. Сўнгги йилларда Амирликлар билан инвестициялар портфели 26 миллиард доллардан ошди. Улар орасида қайта тикланувчи энергетика лойиҳалари асосий локомотив бўлмоқда.

Бугунги глобал саммит ташкилотчиси – “Masdar” компанияси билан умумий қуввати 1,5 гигаватт бўлган 5 та электр энергия объектини ишга туширдик. Яна 1,6 гигаваттга тенг 3 та генерация лойиҳаси ва қарийб 520 мегаватт соат энергия сақлаш тизимлари барпо этилади.

Бу каби лойиҳаларни Амирликларнинг бошқа етакчи компаниялари ҳамда Саудия Арабистони, Қатар, Туркия, Хитойлик шерикларимиз билан ҳам амалга оширяпмиз.

Ҳурматли анжуман иштирокчилари!

Биз Марказий Осиёнинг қуёш, сув, шамол энергияси ҳамда “яшил” водородни ишлаб чиқариш бўйича улкан салоҳиятини биргаликда ривожлантиришдан манфаатдормиз.

Дастлабки ҳисоб-китобларга кўра, фақат Ўзбекистоннинг ўзида 500 гигаватт қуёш, 100 гигаватт шамол ва 10 гигаватт гидроэнергетика ишлаб чиқариш салоҳияти мавжуд.

Минтақамиз улкан уран ва ўта муҳим стратегик хом ашё захираларига бой. Бу йўналишда ҳар бир хорижий ҳамкоримизга барча қулай шарт-шароитларни яратиб беришга тайёрмиз.

Анжуманимизда иштирок этаётган нуфузли илмий марказлар, эксперт ва олимларни Тошкентда очилган “Яшил” университет билан тадқиқотлар ва инновация дастурларини амалга оширишда фаол ҳамкорликка чақирамиз.

Мазкур Университет негизида Ер деградацияси ва чўлланишга қарши кураш бўйича халқаро илмий тадқиқот тармоғини яратишни таклиф этмоқчиман.

Шу билан бирга, биз Дубай ва Бокуда бўлиб ўтган “CОП-28” ва “CОП-28” саммитлари ва халқаро форумларда глобал иқлим ўзгаришларининг салбий оқибатларини бартараф этиш учун Иқлим туфайли йўқотиш ва зарарларни баҳолаш бўйича халқаро марказни таъсис этиш, дарё экотизимлари хавфсизлигини таъминлаш, Сув тежовчи технологиялар минтақавий хабини ташкил қилиш, Ўсимликлар генетик ресурслари банкини яратиш ташаббусларини илгари сурдик ва барча ҳамкорларимиз билан амалий ишларни бошлашга тайёрмиз.

Жорий йил Ўзбекистонда ўтиши режалаштирилган Марказий Осиёнинг глобал иқлим муаммоларига бағишланган конференцияда умумминтақавий Яшил тараққиёт концепциясини тақдим этамиз.

Шунингдек, 15 май – Халқаро иқлим кунида Оролбўйи минтақасида бўладиган Рақамли “яшил” ташаббуслар глобал ёшлар фестивалига вакилларингизни таклиф этамиз.

Ҳурматли дўстлар!

Янги Ўзбекистон барқарор ривожланиш ва “яшил” тараққиёт йўлида бутун дунёга очиқдир ва барчангизни кенг кўламли амалий ҳамкорликка чақирамиз.

Сўзимнинг якунида анжуман ишига катта муваффақиятлар тилаб қоламан.