Ўзбекистонда август ойида қандай об-ҳаво бўлиши маълум қилинди

“Ўзгидромет” август ойи давомида қандай об-ҳаво кузатилиши бўйича маълумот берди.

Қайд этилишича, август ойида ҳарорат фони аста-секин пасайишни бошлайди. Ўзбекистон ҳудуди бўйича август ойининг ўртача ойлик ҳарорати июль ойига нисбатан 1,5-2,5 даражага пастдир. Августда ҳароратнинг мутлақ максимуми ҳам июлнинг максимумидан паст бўлади.

Шундай қилиб, Тошкентда метеорологик кузатувларнинг барча йиллари учун энг юқори ҳаво ҳарорати июль ойида 44,6 даражани (бундай ҳарорат 1997 йилда қайд этилган), август ойида эса 43,1 даражани (1944 йил) ташкил этади.

Сўнгги 10 йил ичида август ойида 41,8 даража бўлган энг юқори ҳарорат 2019 йилда кузатилган. Республиканинг энг чекка жанубида, Термиз шаҳрида энг юқори ҳарорат июль ойида 48,6 даражани (1914 йил), август ойида эса 46,3 даражани (1947 йил) ташкил этади. 

Август иқлим хусусиятлари жиҳатидан июль каби иссиқ бўлмаса-да, бу ҳали ҳам жуда иссиқ ой ҳисобланади. Ҳудуднинг катта қисмида август ойида асосан кундузги ҳарорат 33-38 даражани, жанубда ва чўл ҳудудларда 37-42 даражани ташкил этади.

Иссиқ об-ҳавонинг энг юқори чўққиларида айрим кунларда ҳаво ҳарорати 40-42 даражага, жанубда ва чўл ҳудудларда баъзи жойларда 43-45 даражага етади. Шунга қарамай, август ойининг иккинчи ярмида куз фасли яқинлашаётгани сезилади. Салқин ҳавонинг кириб келиш кўпаяди. Ҳарорат 40 даража ва ундан юқори бўлган кунлар сони июль ойига нисбатан сезиларли даражада камаяди.

Ўзбекистон ҳудудининг катта қисмида август ойида ҳаво ҳарорати 40 даражадан юқори бўлмаган йиллар ҳам кузатилган ва фақат шимолда, жанубда ва чўл ҳудудларда айрим кунларда ҳаво 41-43 даражагача исиган. Сўнгги йилларда бундай август ойлари 2020, 2021 ва 2022 йилларда кузатилди.

Тоғ тизмаларига яқинроқ жойлашган ҳудудларда, кўп йиллик кузатув маълумотларига кўра, август ойида ҳарорат деярли ҳеч қачон 40 даражагача кўтарилмаган. Айрим йилларда август ойида салқин ҳаво кириб келиши Ўзбекистон ҳудуди бўйича кундузги ҳароратни 25-30 даражагача, баъзида эса ундан ҳам пастроқ 20-25 даражагача пасайтиради (2020 ва 2023 йилларда август ойининг охирида шундай бўлган).

Ўзбекистонда август — йилнинг энг қуруқ ойидир. Август ойида ёмғирлар жуда кам ёғади, ҳудуднинг катта қисмида ўртача 1 кундан 3 кунгача бир оз ёмғир ёғади, ўртача ойлик ёғингарчилик миқдори эса 1-2 мм дан, Фарғона водийсида 3-5 мм дан кўп бўлмайди.

Тоғолди ва тоғли ҳудудларда ёмғир тез-тез ёғади ва ўртача ойлик ёғингарчилик миқдори баъзи жойларда 12-15 мм ни, Фарғона вилояти тоғларида ва Тошкент вилоятининг баланд тоғларида 20-22 мм ни ташкил этади. Республиканинг айрим ҳудудларида ушбу энг қурғоқчил ойда нисбатан жадалликдаги жала ёмғирлар кузатилган истисно ҳолатлар мавжуд. Шундай қилиб, 2020 йил август ойи охирида Ўзбекистоннинг Марказий вилоятларида ёғингарчилик миқдори 10-34 мм бўлган кучли жала ёмғирлар ёғди.

Шу куни Тошкентда 17 мм ёғингарчилик бўлди (ойлик меъёр 2 мм) – бундай ҳолат август ойида бир кеча-кундузлик ёғингарчилик миқдори бўйича мутлақ рекорддир. 2023 йилнинг август ойи ёғингарчилик бўлиши жиҳатидан ғайриоддий йил бўлди.

Узоқ муддатли қуруқ ва бир оз иссиқ об-ҳаводан сўнг, 2023 йил 27-31 июль кунлари Ўзбекистоннинг деярли барча ҳудуди бўйича вақти-вақти билан ёмғир ёғди. Баъзи жойларда ёмғир кучли ёғди – бир кеча-кундузда, аниқроғи бир неча соат ичида ёғингарчилик миқдори август ойидаги ойлик меъёрдан бир неча баравар кўп бўлди.

Республиканинг айрим ҳудудларида бир кеча-кундузлик ёғингарчилик миқдорининг тарихий максимумлари янгиланди. Энг эътиборга лойиқ рекордлар Сариосиё метеостанцияси (Сурхондарё вилояти тоғ олдида) ҳудудида ўрнатилди, бунда ойлик меъёр 0,4 мм бўлганда 3 соат 10 дақиқа ичида 35 мм, Қўқон метеостанцияси (Фарғона водийси) ҳудудида ойлик меъёр 5 мм бўлганда 20 дақиқа ичида 35 мм ёғингарчилик бўлди.

Жорий йилнинг август ойида бизни қандай об-ҳаво кутмоқда?

Август иссиқ об-ҳаво билан бошланади. Ойнинг биринчи беш кунлигида кундуз кунлари ҳаво 39-41 даражагача, жанубда 42-44 даражагача исийди. Кейинчалик иссиқ бир оз пасаяди ва ҳудуднинг катта қисмида биринчи ўн кунликнинг охиригача кундуз кунги ҳаво ҳарорати 36-39 даража атрофида, жанубда баъзи жойларда 40-42 даражагача бўлади.

Иккинчи ва учинчи ўн кунликларда ҳарорат кечалари 22-25 даражадан 17-20 даражагача, кундуз кунлари 35-38 даражадан 30-33 даражагача ўзгариб туради. Август ойи қуруқ бўлиши кутилмоқда. Ойлик ёғингарчилик миқдори меъёр атрофида, баъзи жойларда меъёрдан кам бўлиши прогноз қилинмоқда.

Ойнинг учинчи ўн кунлигининг айрим кунларида қисқа муддатли ёмғир ёғиши эҳтимоли бор.