Йўл бўйида сотилаётган тарвуз ва қовунларни харид қилманг — Санэпидқўмита

Йўл бўйида сотилаётган тарвуз ва қовунларни харид қилмаслик кераклиги ҳақида Санэпидқўмита ахборот хизмати “Дарё”га маълум қилди.

Таъкидланишича, бу каби ҳолатда сотилаётган полиз маҳсулотлари автотранспорт чиқиндиларидаги токсик моддаларни ўзига ўзлаштиради ва соғлиқ учун зарарли бўлиб қолади.

Қўмита ахборотида тарвуз ва қовуннинг фойдаси, қай вақтда истеъмол қилиш мақсадга мувофиқлиги бўйича тавсиялар бериб ўтилган.

Тарвуз ва қовун — қовоқдошлар оиласининг (Cucurbitaceae) энг тез ўсадиган экинлари қаторига киради, мевалари истеъмол қилинади ва тиббиётда ҳам қўлланилади.

Ўзбекистонда иссиқхоналар ривожланиши билан бутун ҳудудни йил давомида тарвуз ва қовун билан таъминлаш мумкин бўлади.

Тарвуз

Тарвуз айниқса иссиқ ҳавода фойдалидир. Унинг юмшоқ қисми соғлиқ учун зарур бўлган фойдали моддалар хазинасидир. Кам калорияли, сувга тўйинган меваси чанқоқни қондиради, тўйдиради ҳамда катталар ва болалар организмини даволайди.

100 г тарвуз шарбатида 89 г сув ва эриган ноорганик моддалар мавжуд. 100 г тарвуз бўлагида:

•  калорияси — 27-30 ккал;
•  углеводлар — 6-10 г;
•  ёғлар — 01-0,2 г;
•  оқсиллар — 0,6 г.        

Тарвуз таркибида биринчи ўринда C витамини (7 мг), иккинчи ўринда RR (0,2 мг), учинчи ўринда  бета–каротин (0,1) мавжуд. Тарвуз таркибида калий ва магний, натрий, фосфор, темир, органик кислоталар, фолий кислотаси, ликопен, пектин, клетчатка, осон ҳазм бўладиган бошқа моддалар, юмшоқ эримайдиган озуқа толалари мавжуд.

C витамини иммунитет тизимини мустаҳкамлайди, қаришни кечиктиради.

Витамин RR чарчоқни бартараф этишга, уйқу ва кайфиятни яхшилашга ёрдам беради.

Магний асабийликни олдини олади, мушаклар ва нервларнинг ишлашига ёрдам беради.

Тарвуз таркибидаги калий туфайли юрак-қон томир тизими нормал ишлайди. Қон томир деворлари мустаҳкамланади, юрак мушаклари юрак хуружидан ҳимояланади ва қон босими нормаллашади.

Диуретик таъсири туфайли ортиқча суюқлик чиқарилади, вазн 1-2 кг га камаяди ва шиш йўқолади. Бундан ташқари, ич юмшатувчи, ўт ҳайдовчи ва яллиғланишга қарши воситадир.

Ошқозонни сув ва ширинлик билан тўлдириб, тўйинганлик ҳисси беради.

Тарвузни истеъмол қилганда буйраклар ва сийдик йўллари безовталанмайди, тромбознинг олди олинади.

Шифокорлар подагра, диабет (пушти тарвуз навлари), склероз, овқат ҳазм қилиш муаммолари билан оғриган беморларнинг рационига киритишни маслаҳат беришади.

Кислотасиз оқ нон билан бир вақтда истеъмол қилиш дори-дармонларни даволашдан кейин буйрак ва жигарни тозалайди. Заҳарланишда танадан зарарли моддаларни олиб ташлайди, буйрак тошларини эритишга ёрдам беради.

Тарвуз таркибида ликопен, саратон ҳужайралари шаклланишига тўсқинлик қилувчи модда ва қарияларда кўришни қўллаб-қувватловчи бета каротин мавжуд.

Қовун

Қовун юқори калория эмас, навига қараб 100 г учун атиги 30-38 ккал.

Агар қовун нотўғри истеъмол қилинса зарар етказиши мумкин. Диетологлар фақат пишган қовунни – асосий овқатлар орасида, бошқа овқатлар билан аралашмасдан истеъмол қилишни маслаҳат беради. Уни оч қоринга, шунингдек, кечқурун соат 19.00 дан кейин истеъмол қилиш тавсия этилмайди. Углевод маҳсулотларини кечқурун истеъмол қилиш инсулиннинг кўпайишига ва ёғларнинг тўпланишига олиб келади. Қўллаш мумкин бўлмаган ҳолатлар мавжуд: ошқозон яраси ёки гастритнинг кучайган даврида қовунни истеъмол қилмаслик керак.

Калория миқдори паст бўлишига қарамай, қовун юқори гликемик индексга эга ва шакар миқдори кўпайган (банан каби 60-65), шунинг учун у диабет ва семизликка мойиллар учун маъқул маҳсулот эмас.

Қовун асаб тизимига фойдали ва кайфиятни яхшилайди. Ҳомиладор аёллар учун В9 витамини ёки фолий кислотаси туфайли ҳомиланинг асаб тизими тўғри ривожланиши учун қовун истеъмоли тавсия этилади.

Қовун ич қотиши, кўришни яхшилаш, юрак фаолиятини яхшилаш, остеопороз, рахит ёки псориаз, тери, соч ва тирноқларнинг ҳолатини яхшилашга ёрдам беради.

Қовун иммунитет тизимини мустаҳкамлашга ёрдам берувчи таркибида антиоксидантлар мавжуд: бета-каротин, муҳим фермент — супероксиддисмутаза ва фолий кислотаси.