Меҳнат кодексининг 263-моддасига кўра дам олиш ва ишланмайдиган байрам кунларидаги қуйидаги ишлар учун камида икки ҳисса ҳақ тўланади. Бу ҳақда ҳуқуқшунос Сайдали Муҳторалиев меҳнат муносабатлари ҳақида “Дарё”га берган тушунтиришида айтиб ўтди.
Икки ҳисса ва ундан кўпроқ ҳам
Албатта, бу мавзунинг энг қизиқ ва эътиборли қисми шу. Ҳар ким қилган меҳнатига яраша ҳақ олишни истайди. Бунинг устига қолганлар дам олаётган ва байрам қилаётган бир вақтда ишхонага келиб меҳнат қиларкансан, жараённинг маънавий йўқотиш қисмига ҳам товон тўлашларини истайсан.
Меҳнат кодексининг 263-моддасига кўра, дам олиш ва ишланмайдиган байрам кунларидаги қуйидаги ишлар учун камида 2 ҳисса ҳақ тўланади:
- ишбай ишловчиларга — камида икки ҳиссали ишбай баҳолар бўйича;
- меҳнатига кунбай ва соатбай тариф ставкалари бўйича ҳақ тўланадиган ходимларга — кунбай ёки соатбай тариф ставкасининг камида икки ҳиссаси миқдорида;
- маош оладиган ходимларга — ҳар бир ишланган кун ёки соат учун маошдан ташқари кунбай ёки соатбай ставкасининг камида бир ҳиссаси миқдорида.
Биз бу ерда ҳисоб-китобга чалғимаслигимиз керак. Масалан, энг кўп учрайдиган учинчи қатордаги маош оладиган ходимларни назарда тутяпмиз. Улар дам олиш ва ишланмайдиган байрам кунларидаги ҳар бир ишланган куни ёки ҳар бир ишлаган соати учун аввалдан белгиланган иш ҳақини олади ва бунга қўшимча равишда кунбай ёки соатбай ставканинг камида бир ҳиссаси миқдорида ҳақ ҳам олади. Яъни барибир улар оладиган иш ҳақи одатдаги иш кунларига нисбатан камида 2 ҳиссани ташкил қилаверади.
Икки ҳиссадан кўпроқ ҳақ тўлаш мумкинми?
Албатта, мумкин. Бу биринчидан ташкилотнинг молиявий ҳолатига боғлиқ. Иккинчидан, агар ташкилотнинг жамоа шартномасида ёки иш берувчи томонидан касаба уюшмаси қўмитаси билан келишувга кўра қабул қилинган ички ҳужжатда, ё бўлмаса, меҳнат шартномасида юқорироқ, масалан, 3 ҳиссалик миқдор назарда тутилган бўлса, дам олиш ва байрам кунларидаги ишлар учун кўпроқ тўловлар тўлаш мумкин (МК 263-модданинг 2-қисми).
Икки ҳиссалик ҳақ ўрнига бошқа вариант ҳам бор
Меҳнат кодексининг 210-моддаси дам олиш ёки ишланмайдиган байрам куни ишлаган ходимга вариант сифатида бошқача имкон ҳам бериши мумкин — бу ходимнинг хоҳишига боғлиқ. Яъни бунда дам олиш кунидаги ёки ишланмайдиган байрам кунидаги иш ходимнинг хоҳишига кўра бошқа дам олиш кунини бериш йўли билан компенсация қилиниши мумкин.
Бунда дам олиш кунидаги ёки ишланмайдиган байрам кунидаги иш ҳафтанинг бошқа бир иш кунида бошқа дам олиш кунини бериш билан компенсация қилинади. Агар шу вариант танланса, ходимга бундай иш учун ҳақ тўлаш 2 ҳисса эмас, камида 1 ҳисса миқдорида амалга оширилади ва бошқа иш кунида берилган дам олиш куни учун эса ҳақ тўланмайди.
Изоҳ (0)