Марказий Осиё мамлакатлари ялпи ички маҳсулоти 2023 йилда қарийб 450 млрд долларга ошди

Марказий Осиё давлатлари ва Афғонистоннинг иқтисодий манзараси сўнгги беш йил ичида (2018 — 2023) сезиларли ўзгаришларни бошдан кечирди, мамлакатларнинг умумий ялпи ички маҳсулоти 2023 йилда 446 миллиард долларга етди.

ЯИМ ўсиш тенденциялари

2023 йил июнда Жаҳон банки Марказий Осиё давлатлари ялпи ички маҳсулотида 2020 йилда 1,4 фоизга қисқариш кузатилгани, 2021 йилда эса бу 5,2 фоизга тиклангани ҳақида хабар берди. Ўтган йили Марказий Осиёда минтақавий ўсиш секинлашиб, тахминан 4,2 фоизни ташкил этди. 2023 йил учун прогноз 4,0 фоизгача секинлашувни кўзда тутган.

2018 йилда Марказий Осиё субминтақасининг ЯИМ ўсиши 4,7 фоиз, 2019 йилда 4,2 фоиз, 2020 йилда эса 4,0 фоиз атрофида бўлиши прогноз қилинган.

2022 йилда Россиянинг Украинага босқини салбий таъсирида Европа Комиссиясининг Шарқий қўшничилик сиёсатига кирувчи мамлакатлар ва Марказий Осиё давлатларининг ялпи ички маҳсулоти 7,7 фоизга камайиши прогноз қилинган эди. 2023 йилда минтақа ялпи ички маҳсулоти 2022 йилга нисбатан 4,9 фоизга ўсиши кутилмоқда.

Реал ялпи ички маҳсулот 2023 йилда 7,0 фоизга, 2024 йилда эса 7,2 фоизга ўсиши кутилган эди. Йирик энергетика ва инфратузилма лойиҳаларига инвестициялар ўрта муддатли истиқболда ЯИМ ўсишига ҳисса қўшиши мумкин.

Маде бй

Афғонистон

Қуролли низоларда вайрон бўлган Афғонистон ялпи ички маҳсулоти 2021 йилда 14,9 миллиард долларни ташкил этган бўлса, 2022 йилга келиб у 14 миллиард долларга тушди. Шундан сўнг бу кўрсаткич 2023 йилда бир оз ўсиб, 14,6 миллиард долларга етди.

Қозоғистон

Минтақанинг энг йирик иқтисодиёти бўлган Қозоғистоннинг ялпи ички маҳсулоти 2022 йилда 225,5 миллиард долларни ташкил этди, бу 2021 йилга нисбатан 11,93 фоизга ўсиш бўлди. 2021 йилда республика ЯИМ 197,1 миллиард долларни ташкил этган, бу эса 2020 йилга нисбатан 15,21 фоизга ўсиш эди. 2020 йилда ЯИМ 2019 йилга нисбатан 5,83 фоизга камайиб, 171 миллиард долларни ташкил этди. 2019 йилда бўлса ушбу кўрсаткич 181,7 миллиард долларни ташкил этиб, 2018 йилга нисбатан 1,3 фоизга ошди.

Қирғизистон

1991 йилда мустақилликка эришганидан бери олтита президент кўрган ягона Марказий Осиё давлати — Қирғизистоннинг ялпи ички маҳсулоти 2023—2028 йиллар давомида жами 4,7 миллиард долларга (+37 фоиз) доимий равишда ўсиши прогноз қилинган. 2023 йилда ялпи ички маҳсулотнинг ўсиши аввалги йилга нисбатан 3,38 фоизни ташкил этди.

Тожикистон

Тожикистон ялпи ички маҳсулоти сўнгги беш йил ичида кескин ўсишни бошдан кечирмоқда, ЯИМ 2018 йилдаги 8,3 миллиард доллардан 2023 йилда 10,8 миллиард долларга кўтарилди.

Туркманистон

Туркманистон ялпи ички маҳсулоти сўнгги беш йил ичида деярли икки бараварга ўсиб, 46,7 миллиард доллардан 81,8 миллиард долларга етди.

Ўзбекистон

Минтақда энг кўп аҳолига эга бўлган давлат — Ўзбекистоннинг ялпи ички маҳсулоти 2022 йилда 80,4 миллиард долларни ташкил этди. ЯИМ ўсиши 2023 йилнинг биринчи ярмида 5,1 фоизни ташкил этган бўлса, йил давомида ва кейинги йилларда 4,5 фоизга ўсиш прогноз қилинди.

*Барча статистик маълумотлар Trading Economics and Statista’дан олинган.