15 ноябрь куни Сан-Франсискода АҚШ президенти Жо Байден ва Хитой етакчиси Си Цзиньпин ўртасидаги учрашув якунланди. Икки давлат раҳбарлари 2022 йил ноябрида Балидаги халқаро учрашув доирасидаги сўнгги учрашувидан бери гаплашишмаганди. Байден музокараларни “катта тараққиёт” деб атади. “РБК” давлат раҳбарлари нималарни муҳокама қилганини бир жойга тўплади.
Саммитдан умумий таассуротлар
Байден Х ижтимоий тармоғида учрашув давомида “катта тараққиёт”га эришилганини айтди. Кейинчалик у матбуот анжуманида булар “энг самарали музокаралардан бири” эканини билдирди. Бироқ CNN манбаларининг қайд этишича, музокаралар натижасида ҳамкорлик тўғрисидаги қўшма декларация ёки умумий баёнот қабул қилинмаган.
Шу билан бирга, суҳбатдошлар оҳангига “ҳурматли, аммо тўғридан-тўғри” деб таъриф берилган. Си Цзиньпин АҚШни “Хитойни бостириш ёки ушлаб туришни режалаштирмасликка” чақирган.
“Хитой АҚШдан ўзиб кетиш ёки уни ағдариш ниятида эмас, АҚШ ҳам Хитойни бостириш ёки тийиб туришни режалаштирмаслиги керак”, — деган Си Цзиньпин.
Учрашув якунлари бўйича ўтказилган матбуот анжуманида Байден АҚШ Хитой билан рақобатни давом этириши, аммо “беихтиёрий конфликт” юзага келмаслиги учун буни “масъулият билан” қилишини айтган.
Хитой раҳбари Пекиннинг Вашингтон билан сўнгги 50 йилдаги муносабатлари оғирлигини таъкидлаб, “кўтарилишлар ва пасайишларга қарамай, олдинга силжиш давом этаётганини билдирган”.
“Хитой ва АҚШ каби икки йирик давлат учун бир-бирига қайтиш вариант эмас. Бир томон бошқасидан ўтиб кета олмайди, конфликт ва қарама-қаршилик эса ҳар икки томон учун чидаб бўлмас оқибатларга олиб келади”, — деди Си.
Украина ҳақида нима дейишди?
Матбуот анжумани чоғида Байден “минтақавий ва глобал муаммолар, жумладан, Россиянинг Украинага қарши урушни тўхтатишдан бош тортаётгани, шунингдек, Ғазо секторидаги можаро бўйича Си билан фикр алмашганини” айтди.
Ҳарбий ҳамкорликни тиклаш
Давлат раҳбарлари “икки давлат ўртасида тенглик ва ҳурмат асосида юқори даражадаги ҳарбий ҳамкорликни тиклаш”га келишиб олди. Томонлар мудофаа вазирликлари ўртасидаги учрашувларни, денгиз ҳарбий хавфсизлиги бўйича маслаҳатлашувларни давом эттиради ва қўмондонлик раҳбарлари ўртасида музокараларни бошлайди.
Бундан ташқари, CNN исми ошкор этилмаган амалдорга таяниб, Байден Хитойни ядровий ривожланиш масаласида шаффофроқ бўлишга, сунъий интеллект ривожланишини кузатишга чақирганини айтди.
Тайван масаласи
Си Тайванга қурол-яроғ етказиб беришни тўхтатиш ва Хитойнинг орол билан “қайта бирлашиши”ни қўллаб-қувватлашга чақирди. Бундан ташқари, у Байден Хитой билан боғлиқ бир томонлама санкцияларни бекор қилишига умид билдирди.
Си Цзиньпиннинг айтишича, Хитой тинч йўл билан бирлашишни афзал кўради ва куч ишлатиш шартларини белгилаб қўйган. Байден бунга жавобан АҚШнинг минтақада тинчлик ва барқарорликни сақлаш борасидаги позициясини такрорлади.
“Қаранг, тинчлик яхши, лекин қандайдир вазиятда биз умумий келишувга ўтишимиз керак бўлади”, — деди Хитой етакчиси.
Шунингдек, АҚШ Хитойдан Тайвандаги сайлов жараёнини ҳурмат қилишни сўради.
Яқин Шарқдаги кескинлик
Байден Си Цзиньпиндан минтақада кенгроқ эскалациядан эҳтиёт бўлиш учун Хитойнинг Эрон устидан таъсиридан фойдаланишга чақирди. Музокаралар чоғида Хитой Ташқи ишлар вазири Ван I эронликлар билан бу мавзуда музокаралар олиб борганликларини айтди.
Кейинроқ Байденнинг ёрдамчилари Эрон Хитойнинг чақириғини қанчалик жиддий қабул қилганига ҳеч қачон аниқлик кирита олмаганини айтди.
Гиёҳванд моддаларга қарши кураш
АҚШнинг юқори мартабали мулозимининг CNN телеканалига айтишича, Хитой АҚШдаги гиёҳвандлик инқирозини кучайтирган кучли дори компанияларини кузатишга рози бўлган. АҚШ Хитой бу борадаги мажбуриятларга риоя қиладими ёки йўқлигини диққат билан кузатишини билдирган.
Изоҳ (0)