Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Афғонистонга ёрдам миссияси (UNAMA) 2021 йил август ойида “Толибон” ҳукумат тепасига келганидан сўнг ҳокимиятдан ағдарилган собиқ ҳукумат ҳарбий хизматчилари ва амалдорларидан камида 218 киши судсиз қатл этилганини ҳужжатлаштирди. Тегишли баёнот ташкилот сайтида эълон қилинди.
БМТ маълумотларига кўра, “Толибон” собиқ полициячилар, ҳарбийлар, шунингдек, Афғонистон миллий хавфсизлик департаменти ходимларини таъқиб қилган. Аксарият ҳолларда улар ҳибсга олинган ва кейин ўлдирилган. Баъзилари номаълум жойга олиб кетилиб, қатл этилган. Миссия “Толибон”нинг сиёсий мухолифларига қарши инсон ҳуқуқлари бузилиши бўйича 800 дан ортиқ ҳолатларни ҳужжатлаштирди.
“UNAMA ҳисоботида Афғонистон "Толибон" томонидан босиб олинганидан кейин собиқ ҳукумат ва хавфсизлик кучлари билан алоқадор шахсларга нисбатан қандай муносабатда бўлингани ҳақида ҳаяжонли манзара тасвирланган. Қолаверса, собиқ ҳукумат вакилларининг нишонга олинмаслиги ҳақидаги ваъдаларни ҳисобга олсак, бу халқнинг ишончига хиёнатдир”, — деди БМТ Инсон ҳуқуқлари бўйича Олий комиссари Фолкер Тюрк.
“Мен расмийларни ушбу ҳисобот натижаларини диққат билан кўриб чиқишни ва инсон ҳуқуқлари бўйича халқаро қонунчилик бўйича ўз мажбуриятларини бажаришни, кейинги қонун бузилишларнинг олдини олиш ва айбдорларни жавобгарликка тортишни сўрайман”.
UNAMA томонидан ўтказилган интервьюларда респондентлар “янги” Афғонистонда хавфсизлик кучлари қўлида қийноқлар ва шафқатсизлик кўргани ҳақида гапирган. Баъзи ҳолларда одамлар мутлақо бедарак йўқолган. Масалан, 2021 йил 2-октябрь куни Ҳирот аёллар қамоқхонасининг собиқ раҳбари Алия Азизий ишдан уйига қайтмаган. Унинг қаердалиги ҳозиргача номаълум.
Бугунги кунга келиб, “Толибон” ҳукумати шароитларида БМТнинг миссия ҳисоботида тасвирланган воқеалар учун айбдорларни тергов қилиш ва жавобгарликка тортиш ҳаракатлари анча чекланган. “Толибон” расмийларининг ўзи тергов эълон қилган бир нечта ҳолларда ҳам, бу шаффоф кечмаган ва ҳеч кимга ҳисобот берилмаган.
БМТ Инсон ҳуқуқлари бўйича бошқармаси матбуот котиби Жереми Лоуренс Женевада бўлиб ўтган брифингда толиблар 2021 йилнинг 15 августидан 2023 йилнинг 30 июнига қадар, асосан, собиқ ҳарбий хизматчиларга нисбатан камида 144 та қийноқ ва 424 та ўзбошимчалик билан ҳибсга олиш ҳолатларини содир этганини айтди.
Изоҳ (0)