Украина жанубидаги Каховка тўғони портлаши чуқур ва узоқ муддатли оқибатларга олиб келади. Президент Владимир Зеленский буни “оммавий қирғин қилувчи экологик бомба” деб атади. Британиянинг Sky News нашри ГЭС вайрон бўлишининг шошилинч фавқулодда вазиятлардан тортиб узоқ муддатли муаммоларгача бўлган бешта оқибатини санаб ўтди.
Ичимлик суви
Ҳозирги сув сизиб чиқаётган омбор бир вақтлар Украинадаги энг катта сув омборларидан бири эди. Мамлакатнинг жанубий қисми ва Россия томонидан аннексия қилинган Қримнинг катта қисми мазкур тоза сувга қарам бўлган.
Сув сатҳининг қанчалик пастга тушишига қараб, у юз минглаб одамларнинг тоза сувдан фойдаланишига жиддий таъсир кўрсатиши мумкин.
Фермер хўжаликларини сув босиши ва суғориш тизимининг бузилиши
Тўғондан дарёнинг қуйи қисмидаги далалар тўғридан тўғри сув тошқини ва экинларнинг нобуд бўлишидан азият чекиши мумкин, аммо яна бир жиддий муаммо шундаки, ярим миллион гектарга яқин унумдор деҳқон ерлари суғориш учун Каховка сув омборига боғлиқ.
Агар фермерлар ёз ойларида экин экиш учун сувни йўқоца, бу озиқ-овқат ишлаб чиқариш ва хавфсизликка жиддий таъсир кўрсатиши мумкин.
Энергетика
Днепр дарёсидаги тўғонга уланган йирик гидроэлектр станцияси жиддий шикастланган. Станциядаги нефть ва кимёвий моддалар дарёга аллақачон оқиб тушаётгани ҳақида хавотирлар бор.
Расмийлар яқин атрофдаги атом электр станциясини ҳам диққат билан кузатиб бормоқда, уни совитиш учун дарё сувидан фойдаланилади, аммо Халқаро атом энергияси агентлиги заводда камида бир неча ой давомида реакторлар ва ёнилғи стерженларини совитиш учун бошқа воситалар мавжудлигини таъкидламоқда.
Кўчиш
Зеленский 35 дан 80 тагача аҳоли пунктлари, шаҳарлар ва қишлоқлар сув остида қолиши кутилаётгани, бу эса фавқулодда ёрдам кўрсатишни қийинлаштираётганини айтди. Зарар даражасига қараб, сув тошқини аллақачон заиф одамларни бошпанасиз қолдиради.
Мутахассислар, шунингдек, сув босган ҳудуд фронт чизиғида бўлгани учун дарёлар қирғоқлари ва унинг атрофида ётқизилган миналар ювилиб, бошқа жойга кўчирилиши мумкинлигидан огоҳлантирди.
Экотизим ва ҳайвонлар
Тўғоннинг қуйи оқимидаги заиф ва муҳим экотизимларга, шу жумладан Қора денгиз биосфера қўриқхонаси ва “Олешскиэ пески” миллий табиат боғига таъсир кўламини баҳолаш ҳали ҳам қийин.
Украина Мудофаа вазирлиги, шунингдек, Новокаховка ҳайвонот боғидаги сув тошқини оқибатида 300 га яқин жонивор нобуд бўлганини маълум қилди. Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Бош котиби Антониу Гутерриш сув тошқинини “экологик офат” деб атади.
Каховка ГЭС портлатилиши
6 июнь куни Херсон вилоятининг Россия томонидан вақтинча босиб олинган қисмида Каховка ГЭСнинг тўғони портлатилди. Сув Днепрнинг қуйи оқимига назоратсиз равишда оқизилган. Украина ва Россия бир-бирини ГЭСни вайрон қилишда айблади. Сув тошқинлари хавфи остида қолган ҳудудлардан аҳоли эвакуация қилинмоқда.
Владимир Зеленскийнинг сўзларига кўра, станциянинг вайрон бўлиши оқибатида 80 га яқин шаҳар ва қишлоқлар “сув остида” қолган, уларда Россиянинг кенг кўламли босқинидан олдин камида 100 минг киши яшаган. Қрим ва Запорожье атом электр станциясига сув танқислиги таҳдид солаётгани айтилмоқда.