2003 йилда АҚШнинг Ироққа бостириб киришидан мақсад телбанамо урушлар ва иқтисодий қашшоқлик сабабчиси бўлган диктатор Саддам Ҳусайнни ағдариш, сўнг фаровон демократияни йўлга қўйиш эди.
Лекин ироқликлар бунинг ўрнига йиллаб давом этган қўзғолон ва тартибсизликларга дуч келишди.
Дастлаб Саддам Ҳусайннинг содиқ тарафдорлари, кейин эса “Ал-Қоида” томонидан олиб борилган ҳалокатли исён ортидан мазҳаблараро фуқаролар уруши бошланди, сўнг ИШИД мамлакатнинг учдан бир қисмини эгаллаб олиб, минглаб одамларни қириб ташлади.
Reuters йирик нефть экспортичиси бўлган Ироқда 2003 йилдаги урушдан буён содир бўлган зўравонликларнинг бир қисми, жумладан, худкуш портлашлар ва каллакесарликлар хронологиясини тузди.
2003 йил, 20 март — АҚШ бошчилигидаги кучлар Саддам Ҳусайнни ҳокимиятдан ағдариш учун Қувайт ҳудудидан Ироққа бостириб кирди. Ҳужумда Ироқ ҳарбийлари тор-мор этилди ва бир неча ҳафта ичида Саддамни ҳокимиятдан ағдаришди.
2003 йил, 9 апрель — АҚШ қўшинлари Бағдодни эгаллаб олди. Саддам яширинди. Бағдодда ва бошқа жойларда қонунлар ўз кучини йўқотди.
2003 йил 1 май — АҚШ президенти кичик Жорж Буш “Авраам Линколн” авиаташувчи кемасининг палубасида нутқ сўзлади. “Асосий жанговар операция тугади. АҚШ ва иттифоқчиларимиз Ироқ урушида ғалаба қозонди”, — дея эълон қилди Буш. Унинг ортида “Миссия бажарилди” ёзувли баннер турарди.
2003 йил, 23 май — Ироқ армияси ва разведка хизматлари тарқатиб юборилди.
2003 йил, 7 август — Бағдоддаги Иордания элчихонасида юк машинаси портлатилди, оқибатда 17 киши ҳалок бўлди.
2003 йил, 19 август — Бағдодда жойлашган Бирлашган Миллатлар Ташкилоти штаб-квартирасида яна бир юк машинасининг портлаши оқибатида 22 киши, жумладан, БМТ вакили Сержио Виэйра де Мелло ҳалок бўлди.
2003 йил, 29 август — Нажаф шаҳридаги Имом Али масжидида бомба ўрнатилган автомобиль камида 83 киши, жумладан, шиа мусулмонларининг етакчиси Оятуллоҳ Муҳаммад Бақир ал-Ҳакимнинг ўлимига сабаб бўлди.
2003 йил ёзи — Саддам тарафдори бўлган партизанлар, сўнгра “Ал-Қоида” ва шиа жангчилари АҚШ бошчилигидаги кучларга қарши қўзғолон кўтарди.
2003 йил, 13 декабрь — Коалиция кучлари Бағдодга кирганидан саккиз ой ўтгач Тикрит яқинида Саддам Ҳусайн қўлга олинди. Ироқ собиқ президентини эски-туски кийимда, соч-соқоллари ўсган ҳолатда таниш қийин бўлган. Ҳусайн инсониятга қарши кўплаб жиноятларда, шиалар ва курдларни қирғин қилишда, шунингдек, 1990 йилда Кувайтга қилинган ҳужумда айбланган. Ҳибсга олинган Ҳусайн ва унинг ҳукумати аъзолари ишини кўриб чиққан трибунал 2005 йилда Ироқнинг собиқ президентига ўлим жазосини тайинлади. Айбини тан олмаган Ҳусайн 2006 йил 30 декабрда қатл этилган. У осиб ўлдирилган.
2004 йил баҳори — Фаллужа ва бошқа жойларда, асосан, сунний мусулмонлар яшайдиган Анбар вилоятида исён кучайди, жанубда эса шиа руҳонийси Муқтада Садр тарафдорлари томонидан зўравонликлар авж олди. Абу Грэйб қамоқхонасида маҳбусларга нисбатан қўлланган зўравонликларни акс эттирувчи фотосуратлар пайдо бўлгач, АҚШ халқаро миқёсда танқид қилина бошлади.
2004 йил, 31 март — Фаллужада исёнчилар Ироқда АҚШ ҳукумати билан шартнома асосида ишлаётган Blackwater хусусий хавфсизлик компанияси ходимларини ўлдирган: уларнинг жасадлари топталган ва Фрот дарёсидан ўтувчи кўприкка осиб қўйилган.
2004 йил, 11 май — Исёнчилар америкалик бизнесмен Николас Бергнинг бошини кесиб, унинг қатл этилишини видеотасвирга олди.
2004 йил октябрь — “Ал-Қоида”нинг Ироқдаги етакчиси Абу Мусаб Аз-Зарқавий фуқаролар урушида кўпчилик шиа мусулмонларининг озчилик суннийларни қиришига қаратилган қонли ҳужумларни бошлади.
2006 йил, 8 июнь — Зарқавий АҚШ кучлари томонидан ўлдирилди.
30 декабрь, 2006 йил — Саддам Ҳусайн осилди.
2007 йил январь — Буш янги уруш стратегиясини эълон қилди, жумладан АҚШ қўшинларини қўзғолонга қарши курашиш учун Ироққа ташлади.
2007 йил октябрь — Ироқ АҚШнинг Blackwater компанияси қўриқчилари Бағдоддаги отишмада 17 нафар ироқликни “қасддан ўлдирганини” даъво қилди ва уларга қарши қонуний чоралар кўришни режалаштирди. Blackwater соқчилари эса конвойга қилинган ҳужумга қонуний муносабат билдирганини таъкидлади.
2010 йил август — АҚШнинг охирги жанговар бригадаси Ироқни тарк этди.
2014 йил, 4 июль — ИШИД етакчиси Абу Бакр ал-Бағдодий жума куни ўзининг халифалигини эълон қилиш учун қора диний либосида Мосулдаги ал-Нурий масжиди минбарига чиқиб, бутун дунё эътиборини тортди.
2017 йил — Диний ниқоб остида минглаб одамларни қатл қилган ИШИДнинг шафқатсиз ҳукмронлигига Мосулда Ироқ ва халқаро кучлар билан тўқнашувда гуруҳнинг мағлубияти билан барҳам берилади.
2018 йил, 19 октябрь — АҚШ президенти Дональд Трамп ИШИД мағлуб бўлганини эълон қилди.
2019 йил, 27 октябрь — Трамп ИШИД етакчиси Абу Бакр ал-Бағдодий АҚШ махсус кучларининг Суриядаги тунги рейдида ўзини ўзи ўлдирганини эълон қилди. Бағдодий ҳужум пайтида туннелга қочиб кирган, граната ўрнатилган жилетини портлатиб, уч фарзанди билан бирга ҳалок бўлган.
Изоҳ (0)