• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12768.26
    • RUB162.63
    • EUR14400.04
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +22°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Молия

    Валюта: турлари, ишлатилиши, айирбошлаш усуллари ва дунёдаги энг қиммат пул бирликлари

    Валюта — давлатнинг пул бирлиги бўлиб, пул тизимининг асосий элементи ҳисобланади. У муомаладаги қонуний тўлов воситаси бўлиб, товарлар қийматининг ўлчови, ҳисоблаш ва тўлаш воситаси бўлиб хизмат қилади.

    Фото: Лабсnews

    Фото: Лабсnews

    Улар қандай ишлатилади?

    Ҳар бир мамлакат ўз миллий валютасига эга. Айни пайтда ер юзида 250 дан зиёд давлат бор. Улардан 195 таси мустақил мамлакатлар, қолганлари эса ноаниқ ёки махсус мақомга эга. Дунёда 160 га яқин валюта мавжуд.

    Валюта конверсияси — бир мамлакат валютасини бошқа давлат валютасига айирбошлашдир. Ушбу айирбошлаш бошқа мамлакатларга саёҳат қилиш, хорижий фирма ва компаниялар билан савдо-сотиқ қилиш ва хорижий онлайн дўконлардан товарлар сотиб олиш имконини беради.

    Фото: AP Photo

    Фото: AP Photo

    Валюта айирбошлаш тўловларни жўнатувчи ва қабул қилувчи банкларнинг курсида амалга оширилади. Айирбошлаш учун комиссия олиниши мумкин. Чет эл валютасида тўловни амалга оширишдан олдин, айирбошлаш курси ҳамда комиссион тўловларга аниқлик киритиш керак.

    Эмитентга қараб (валютани муомалага чиқарувчи):

    • Миллий валюта — муайян давлатнинг валютасидир (сўм, доллар, евро, рубль ва бошқалар). Мазкур давлат ҳудудида фойдаланиш мақсадида Марказий банк томонидан муомалага чиқарилади;
    • Хорижий валюта — хорижий давлатларда муомалада бўлган ва қонуний тўлов воситаси ҳисобланган валюталар, шунингдек, кредитлаш ва тўловларни амалга ошириш воситалари (банкноталар, ғазна билетлари, тангалар, чеклар, векселлар);
    • Жамоавий валюта — бу маълум бир давлатлар гуруҳи ва халқаро ташкилотлар томонидан молиявий амалиётларни амалга ошириш учун фойдаланиладиган валютадир.

    Жамоавий валютага мисол: 1999 йилнинг 1 январида Европа Иттифоқи давлатлари ягона валюта — еврони нақдсиз шаклда, 2002 йилнинг 1 январидан эса банкноталар ва тангалар кўринишида муомалага киритган.

    Фото: BBC

    Фото: BBC

    Қандай турдаги конвертация мавжуд:

    Эркин конвертация бўладиган — бошқа валюталарга алмаштириш жараёнида ҳеч қандай чекловлар мавжуд бўлмаган валюта.

    Бу каби валюталарга эгалик қилувчи давлатлар ушбу валюталар билан амалиётларни бажаришга ҳеч қандай тўсиқлар қўймайди. Бундай валюталарга АҚШ доллари, евро, Швейцария франки, Британия фунти, Япония иенаси ва бошқалар киради.

    Конвертация бўлмайдиган валюта — мамлакат ҳукумати томонидан валюталарни сотиш ва сотиб олишга ёки бошқа операцияларни амалга оширишга чекловлар ўрнатилган бўлади.

    Бу Шимолий Корея вони ва Куба песоларидир. Бундай пуллар муомаласига фақат мамлакат ичида рухсат этилади.

    Қисман конвертация бўладиган валюта — булар эмитент мамлакатдан ташқарида муомаласи чекланган миллий банкноталардир.

    Масалан, Ўзбекистонда сўм қонуний тўлов воситаси ҳисобланади. Мамлакат ташқарисида эса сўмни айирбошлаш бўйича чекловлар мавжуд бўлиб, фақат айрим хорижий валюталарга айирбошланиши мумкин.

    Мисол учун, бир киши Малайзияга сафар қилмоқчи ва унинг Малайзия рингитига алмаштирмоқчи бўлган маълум миқдордаги ўзбек сўми бор, лекин Малайзиянинг валютаси камёб валюта бўлиб, уни банкларда сотиб олиш имконияти йўқ.

    Фото: Сwедиш Nomad

    Фото: Сwедиш Nomad

    Бунинг учун ўзбек сўмини, масалан, АҚШ долларига алмаштириш керак. Малайзияга келгач, эркин алмаштириладиган валюта бўлган долларларни Малайзия рингитига бемалол алмаштириш мумкин. Бу ҳолат қисман конвертация қилинадиган валюталарни айирбошлашга мисол бўла олади.

    Валюта котировкаси нима?

    Котировка — бу хорижий валютанинг миллий валютадаги нархи. Бир валюта бирлигининг бошқасига нисбатан курси бевосита аниқланмаган тақдирда, талаб ва таклифга мувофиқ биржада котировка кросс-курс орқали аниқланади.

    Кросс-курс нима?

    Кросс-курс — бу икки валюта қийматининг ўзаро нисбати бўлиб, уларнинг учинчи валютага нисбатан курслари орқали аниқланади.

    Амалда, кросс-курсни ҳисоблаш қуйидагича бўлади:

    Масалан, Хорватия кунасининг ўзбек сўмига нисбатан курсини билмоқчимиз. Ўзбекистон банки куна қийматини белгиламайди, шунинг учун кросс-курсдан фойдаланиш керак.

    Хорватия миллий банки кунанинг долларга нисбатан курсини, Ўзбекистон банки эса ўз навбатида сўмнинг долларга нисбатан курсини ўрнатади. Ушбу курсларни бир бирига бўлиш орқали, кунанинг сўмга нисбатан курсини аниқлаш мумкин.

    Фото: Тотал Cроатиа

    Фото: Тотал Cроатиа

    Масалан, 18.03.2020 йил ҳолатига долларнинг сўмга нисбатан курси 9520.34 сўм ҳамда долларнинг кунага нисбатан курси 6.97 куна бўлган. Шу куни кунанинг сўмга нисбатан қиймати қуйидагича бўлган: 9520,34 / 6,97 = 1365,90 HRК/UZS

    Бреттон-Вудс тизимидан олдин (валюталар курсларини АҚШ долларига боғлаш), «Олтин стандарт» тизимидан фойдаланилган, у тарихда икки маротаба амал қилган (1880—1914 ва 1925—1931 гача).

    «Олтин стандарт» тизими — давлатлар томонидан миллий валюталарни расмий равишда олтинга боғлашга асосланган халқаро валюта тизими бўлиб, бунда Марказий банклар миллий валюталарни олтинга айирбошлаш орқали сотиб олиш ва сотиш мажбуриятини олган.

    1971—1978 йилларда Бреттон-Вудс тизими ўрнини эркин валюта савдосига (эркин валюталар конвертацияси) асосланган Ямайка валюта тизими эгаллади.

    Валюта коди — бу дунёдаги валюталар учун умумий қабул қилинган белги бўлиб, у учта ҳарфдан иборат бўлади. Бу валюталарни матнлар ва электрон таблоидларда қисқа ва аниқ акс эттиришни осонлаштиради.

    Дунёдаги энг қиммат валюта — Кувайт динори

    Фото: Continental currency exchange

    Фото: Continental currency exchange
    Валюта коди — КWD.

    Кувайт — катта бойликка эга бўлган кичик мамлакат. Валютасининг юқори қиймати нефть маҳсулотларининг жаҳон бозорига сезиларли даражада экспорт қилиниши билан изоҳланади.

    Дунёда энг кўп ишлатиладиган валюта — АҚШ доллари

    Фото: «Дарё» / Мадина Нурман

    Фото: «Дарё» / Мадина Нурман

    Валюта коди – USD.

    Американинг жаҳон бозорида етакчилиги туфайли унинг валютаси "жаҳон захира валютаси" унвонига эришди. Бошқа сўз билан айтганда, дунёнинг исталган бурчагида АҚШ долларини ишлацангиз бўлади ва уни қабул қилишади.

    Дунёдаги энг қадимги ва ҳали ҳам ишлатиладиган валюта — Фунт стерлинг

    Фото: «Интерфакс»

    Фото: «Интерфакс»

    Валюта коди – ГБП.

    Мақолани тайёрлашда Марказий банкнинг FinLit сайтидаги маълумотлардан фойдаланилган.

    Аввалроқ дунёдаги энг оммабоп валюталар рейтинги эълон қилингани ҳақида хабар берилганди.

    06.11.2022, 23:26   Изоҳ (0)   57957
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Қирғизистонда МИР карталарига хизмат кўрсатишни тўхтатган банклар сони 13 тага етди

    05.11.2022, 21:09

    Англия банки базавий ставкасини рекорд даражада оширди

    03.11.2022, 20:53

    Ўзбекистонда МИР карталарига хизмат кўрсатишни қайта тиклаш режалаштирилмаяпти

    03.11.2022, 17:00

    АҚШ Федерал резерв тизими кетма-кет тўртинчи марта базавий ставкани 0,75 фоизга оширди

    03.11.2022, 01:19

    Ўзбекистонда муомаладаги нақд пул миқдори яна кўпая бошлади

    02.11.2022, 21:25

    Йил бошидан бери UzAuto Motors фойдаси 2 трлн сўмга яқинлашди

    02.11.2022, 19:20
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    “Akkermann цемент” халқаро форуми: қурилиш материаллари соҳасидаги муаммолар кенг таҳлил қилинди


    2025 йилнинг 5 ойи давомида Mobiuz минглаб таянч станцияларини ишга туширди ва техник инфратузилмани замонавийлаштирди


    Систит — бу уят эмас!


    Centrum Air янги Airbus A320neo — авиапаркидаги тўққизинчи самолётни қабул қилиб олди 


    ANORBANK ва БС/2 Ўзбекистонда банкларда ўз-ўзига хизмат кўрсатиш тармоғини кенгайтирмоқда


    Ипотека Банк OTP Group ўзини ўзи банд қилганларга янги ипотека дастурини ишга туширди: ҳужжатларсиз, асаббузарликсиз, самарали натижалар билан


    Абадий ишончлилик ва хавфсизлик: GWM соҳанинг янги стандартларини жорий этмоқда


    “Ўзбекинвест” IUA аъзосига айланди ва Лондоннинг глобал суғурта бозорида ўз мавқеини мустаҳкамлади


    Octobank банкоматларни BS/2 билан бирга “ақллироқ” қилади


    “Бизнесни ривожлантириш банки” бизнес учун қулай инновацион банк бўлишга интилмоқда


    Сўзлар аҳамиятга эга: TBC Bank 8 март табрикларини пулларга айлантириб, аёллар тадбиркорлигини қўллаб-қувватлади


    Chery газга ўтмоқда: кафолат тўлиқ сақланиб қолинади, ўрнатиш эса 31 майгача бепул! 


    МКБАНК халқаро молия бозорида: Қозоғистон банкларидан 15 миллион доллар жалб қилинди


    UZTELECOM 10 Гбит/с тезликдаги уй интернетини фойдаланувчиларга тақдим этди


    InfinBANK Visa Direct орқали халқаро пул ўтказмаларига қўйилган лимитларни оширди 

     

    Тавсия этамиз

    “Икки хонали уй учун 715 млн сўмдан”. “Дарё”даги мақоладан сўнг пойтахт ҳокимлиги уйсиз қолган аҳолига хонадон сотиб олиш учун маблағ ажратди

    28 май, 21:15

    Будапешт фасадлари: санъат кўчада яшайди (фото)

    27 май, 10:00

    Гестапо ва КГБ хизматида бўлган бухоролик “штирлиц”

    26 май, 19:00

    Аёл овчилардан илғор самолётларга қадар — Украина рус Shahed’ларини қандай овлайди?

    19 май, 20:10
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Маск Трамп сайлов кампанияси давомида гиёҳванд моддалар истеъмол қилган - NYT 

    Дунё | 30 май, 21:10

    Ўзбекистонда 6 июнь куни Қурбон ҳайити байрами сифатида нишонланади

    Ўзбекистон | 30 май, 21:06

    ​Сариосиё аэропорти 30 йилдан сўнг фаолиятини тиклади

    Ўзбекистон | 30 май, 21:05

    Тошкент вилоятида фуқаро жинсий аъзолари ичида 1 млрд сўмлик тақинчоқни яширинча олиб ўтмоқчи бўлди

    Ўзбекистон | 30 май, 20:55

    Нигерияда сув тошқини оқибатида камида 88 киши ҳалок бўлди

    Дунё | 30 май, 20:45

    Дам олиш кунлари бир ўтиришда кўриб тугатса бўладиган минисериаллар

    Маданият | 30 май, 20:30

    Тошкент метросининг иккита бекати вақтинча ёпилади

    Ўзбекистон | 30 май, 20:15

    Ўзбекистон президенти “Марказий Осиё – Италия” ишбилармонлар клубини тузишни таклиф этди

    Ўзбекистон | 30 май, 20:06
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.