Оксфорд луғати «vax» сўзини 2021 йил сўзи деб топди

Инглиз тилининг Оксфорд луғати (ОED) 2021 йил сўзини танлади. ОED сайтида эълон қилинган маълумотларга кўра, «vax», яъни «вакцина» ва «вакцинация» 2021 йил сўзига айланган.

Хабарда қайд этилишича, 2021 йилда COVID-19 пандемияси туфайли вакцина билан боғлиқ сўзлар сони кескин ошган, шу билан бирга, double-vaxxed, unvaxxed ва anti-vaxxer каби сўзлардан фойдаланиш кўпайган.

ОED катта муҳаррири Фиона Макферсоннинг сўзларига кўра, «vax» сўзининг танланишига шубҳа йўқ эди, чунки у ўтган йил давомида «энг ёрқин таъсир кўрсатди».

«Ушбу сўз камида 1980 йилларга бориб тақалади, аммо бизнинг корпусимизга кўра, шу йилгача у камдан-кам қўлланилган. Агар бунга унинг бошқа сўзларни – vaxxie, vax-a-thon, vaxinista’ларни ясашдаги кўп қирралилигини қўшсак, vax’нинг бошқа сўзлардан ажралиб туриши аён бўлади», — деди у.

Оксфорд луғатида бу йил ғолиб бўлган «vax» сўзи биринчи марта инглиз тилида 1799 йилда қайд этилган, унинг ҳосилалари vaccinate ва vaccination  биринчи марта 1800 йилда пайдо бўлган.

Бу сўзларнинг барчаси лотинча vacca сўзидан келиб чиққан бўлиб, «сигир» деган маънони англатади. ОED маълумотларига кўра, бу инглиз шифокори ва олими Эдвард Женнернинг 1790 йиллар охири ва 1800 йиллар бошида сув чечакка қарши эмлаш бўйича олиб борган инновацион ишлари билан боғлиқ.

Oxford Languages ​​таъкидлашича, унинг корпуси ҳар куни янгиланиб турадиган, шунингдек, лексикографлар қидириб, таҳлил қиладиган 14,5 миллиарддан ортиқ сўзни ўз ичига олган янги материалларни жамлайди.

Шуни таъкидлаш керакки, Oxford Languages ​​ва Collins ҳар йили ўзининг йил сўзларини белгилайди, 2020 йилда Collins йил сўзи сифатида lockdown’ни (локдaун) танлаганди.

Бироқ Оксфорд луғати 2020 йилнинг асосий сўзни аниқлай олмади ва ҳар ой учун асосий сўзларни танлади. Уларнинг сони 16 тани ташкил этади, улар «2020 йил. Беқиёс йил сўзлари» ҳисоботига киритилди. Ушбу сўзлар орасида, жумладан, lockdown, bushfire (ўрмон ёнғини), COVID-19, Black Lives Matter (қоратанлилар ҳаёти муҳим) WFH (work from home— уйдан ишлаш) кабилар бор.