Инсоннинг умри қисқаришига сабаб бўладиган касалликлардан бири қандли диабет ҳақида кўпчилик яхши билади, аммо соғлиқ учун ундан кам бўлмаган хавфли қандсиз диабет ҳақида ҳамма ҳам маълумотга эга эмас.
Қандсиз диабет нима?
Қандсиз диабетда ҳам организм қандли диабетдагидек моддалар алмашинувида иштирок этадиган муҳим гормонга жавоб бермай қўяди. Қандсиз диабетда организмда пешоб ажратишга жавоб берадиган вазопрессин гормони ишлаб чиқарилмайди ёки у билан боғлиқ муаммо кузатилади.
Вазопрессин ишлаб чиқарилмаса ёки унга сезувчанлиги бўлмаса, организмда ҳаддан ортиқ даражада пешоб ажралади ва сувсизланиш кузатилади. Одам доимий равишда чанқайди, қанча кўп сув ичган тақдирида ҳам суюқлик тўғридан-тўғри чиқиб кетади, организм эса сувсизликдан азият чекади. Зарур чоралар кўрилмаса, оғир касалликлар, талваса, ҳатто ҳушдан кетиш ва ўлим ҳам кузатилиши мумкин.
Ривожланишига нима сабаб бўлади?
Сабаблар турлича бўлиши мумкин. Биринчилардан бўлиб, бунга миянинг вазопрессин синтезига жавоб берадиган қисмининг шикастланиши сабаб бўлиши бу эса турли жароҳат, шиш, инфексион касаллик ҳамда операциялардан кейин кузатилиши мумкин. Агар касалликка айнан гипофизнинг ишдан чиқиши сабаб бўлса, бу марказий турдаги қандсиз диабетдан дарак беради.
Иккинчи сабаб нефроген – буйраклар вазопрессинга жавоб бермай қолгани билан бўлиши мумкин. Бу ирсий касалликлар ёки буйракда тошлар, калий етишмаслиги, қонда кальций миқдорининг ошиши, шунингдек, баъзи дориларнинг ножўя таъсири сабаб ҳам кузатилиши мумкин. Қандсиз диабет ҳам қандлиги сингари ҳомиладорликда ҳам кузатилиши мумкин. Бу йўлдошдан онанинг вазопрессин гормонига салбий таъсир қиладиган модда ажралиши билан боғлиқ бўлади.
Яна бир сабаб миянинг чанқов ҳиссига жавоб берадиган қисмлари шикастланиши билан боғлиқ. Аксарият ҳолларда бу психик касалликлар, масалан, шизофрения билан алоқадор бўлади.
Қандсиз диабетни қандай аниқлаш мумкин?
Аниқ ташхис шифокор томонидан қўйилади. Қуйидагилар кузатилганда эса терапевтга боришни ортга сурмаслик керак.
Симптомлар:
- кучли чанқаш;
- пешобнинг меъёридан кўп ажралиши (меъёрда одам организмидан икки литрга яқин пешоб ажралса, қандсиз диабетда 3 литрдан 20 литргача кўпайиши мумкин);
- тунда пешоб ажратишнинг кўпайиши;
- сувсизланишнинг яққол белгилари: кўнгил айниши, ланжлик, бош айланиши, тери қуриши, кучли чарчоқ.
Изоҳ (0)