«Тизим ҳам маънан, ҳам жисмонан эскирган». Энергетика вазири Алишер Султонов энергетика инфратузилмаси ҳақида

Ўзбекистонда энергетика тизими ҳам маънан, ҳам жисмонан эскирган. Энергетика вазири Алишер Султонов Alter Ego лойиҳасига берган интервьюсида Ўзбекистон 30 йил давомида Марказий Осиё энергия тақсимлаш тизимидан чиқишга ҳаракат қилиб, кўп нарсани йўқотгани, жумладан, бу ҳолат йирик станцияларнинг муддатидан аввал эскиришига сабаб бўлганини маълум қилди.

Совуқ тушиши билан электр энергиясини етказиб беришда узилишлар бошлангани ва нима сабабдан тўрт йилдан буён тизимни тартибга солиш имконияти бўлгани тўғрисидаги саволга Энергетика вазирлиги раҳбари бу нормал амалиёт эканлиги айтиб, «бу каби ҳолатларда ваҳимага тушмаслик кераклигини» қўшимча қилган.

«Буларнинг барчасини ўз вақтида олдини олиш ва тизимни қандай қилиб барқарорлаштиришни тушуниш керак. Тартибга солиш ва қайта бошлаш. Аварияли вазиятлар юзага келишини нормал ҳолат демоқчи эмасман. Табиийки, бу билан шуғулланамиз, нима сабабдан содир бўлди, ким айбдор? Албатта, кимнингдир айби бор. Мўъжизалар бўлмайди», — дейди Алишер Султонов.

Шунингдек, вазирнинг таъкидлашича, 21 ноябрь ҳолатига кўра (интервью суратга олинган вақт), «барча режимлар тўғриланган, бутун тизим — барқарорлаштирилган».

«Буни тўрт йил давомида амалга ошириш мумкин эдими? Ўйлашимча, йўқ. Битта станция уч йил давомида қурилади. Яна бир бор қайтараман, нафақат нефтгаз соҳасига, балки электр энергияси соҳасига ҳам сўнгги 30 йил ичида сармоя киритилмаган», — дейди вазир.

Унинг сўзларига кўра, соҳанинг ҳозирги аҳволи — бу Совет Иттифоқининг мероси ва Ўзбекистоннинг ўзини 30 йил ҳаракатсизлиги оқибати. «Ҳаракатсизлик — мажбурий, яъни бунга сармоя ажратилмаган. Ҳеч нарса ўз-ўзидан бўлмайди, барчасига пул керак, бироқ у нимага сарфланаётганини ҳам табиийки кўриш керак», — дея ойдинлик киритади Алишер Султонов.

«Бу ҳам инқилобий қарор. Ушбу соҳа хусусий пуллар билан кириб бўлмайдиган ‘муқаддас сигир’ эди. Бугун эса Ўзбекистонда улкан хусусий электростанцияни қуриш бошланмоқда. Саудия Арабистонининг Ақуа Поwер компанияси қурилиш майдонида ишларни бошламоқда, яқин кунлар ичида пойдеворнинг биринчи тошини қўйиш маросими бўлиб ўтади. Ушбу станциянинг қуввати 1,5 ГВтга тенг. Замонавий блоклар — Mitsubishi’ники. У Сирдарёда қурилади», — дейди Энергетика вазирлиги раҳбари.Аввалроқ Тўрақўрғон ИЭСда авариявий ўчиш юз бериши оқибатида Наманган вилоятининг аксар ҳудудлари электрсиз қолгани, Тахиатош ИЭС совуқ кунларда қарийб бир ярим кун ишламай қолгани, Фарғона вилоятида электр энергияси таъминотида 28 соатгача узилишлар кузатилаётгани, Сурхондарёда электр таъминотида узилишлар юз бергани, Келесдаги туғруқхона электр таъминотида узилиш кузатилгани ҳақида хабар берилган эди.

Энергетика вазирлиги Ўзбекистонда электр энергияси таъминотидаги узилишларнинг асосий сабаби ҳавонинг совиб кетиши натижасида электр энергияси истеъмолининг кескин ортиши эканлигини маълум қилган. Монополияга қарши курашиш қўмитаси сўнгги пайтларда газ ва электр муаммолари юз бераётгани бўйича қўмита ва унинг ҳузуридаги агентликка мурожаат қилишни сўраган.