Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Коронавирусга қарши кураш бўйича штаб аъзоси, Тошкент врачлар малакасини ошириш институти ректори, профессор Ҳабибулла Оқилов 6 июль «Ўзбекистон 24» телеканалининг «Студия 24» дастурида қилган чиқишида Ўзбекистонда коронавирус инфекцияси асоратлари оқибатида вафот этганлар орасида 14 ёшли бола ҳам борлигини айтиб ўтган эди.
«Халқ ҳам тушуниши, вазиятнинг қанчалик жиддий эканлигини англаши лозим. Агар бугунги кунда Ўзбекистонда коронавирус инфекцияси оқибатида вафот этганларнинг 13 фоизи 40 ёшгача бўлган фуқаролар бўлса, минг афсуслар бўлсинким, вафот этганларнинг 3 фоизи 20 ёшгача бўлганлардир — қурбонлар орасида 14 ёшли бола бор», — деганди профессор Оқилов вазият жиддийлигини тушунтираркан.
Профессор Оқилов бу интервьюни ҳамкасби профессор Анвар Алимов билан бирга 6 июль куни тонгда берган ва, катта эҳтимол билан, Ўзбекистондаги коронавирус эпидемиясининг 5 июлдаги якунларига доир расмий рақамларга асосланиб фикр билдирган. 5 июль якунларига кўра, Ўзбекистонда коронавирус инфекцияси асоратлари оқибатида 33 киши вафот этган эди.
Оқилов ўз сўзида вафот этганларнинг 3 фоизи 20 ёшгача бўлган фуқаролар экани таъкидлайди — 33 нинг 3 фоизи 1 га тенг. Яъни, профессорнинг сўзларидан англашиладики, 5 июль ҳолатига кўра Ўзбекистонда коронавирус инфекцияси асоратлари оқибатида вафот этганларнинг камида бир нафари 14 ёшли бола.
Ўша вақтда Оқиловнинг ушбу баёноти ҳақиқатга зидлигини исботлаш имкони бўлмаган — Соғлиқни сақлаш вазирлиги матбуот хизмати ҳам, Оқиловнинг ўзи ҳам, бошқа расмийлар ҳам «расмий статистика тўлиқ» берилаётгани, давлат «маълумотларни яширишдан манфаатдор эмас»лигини таъкидлаб келган бўлса-да, аслида ССВ дастлабки 33 та ўлим ҳолатининг камида олтитасида вафот этганларнинг ёшини эълон қилмаган.
Хусусан, коронавируснинг Ўзбекистондаги 8, 10, 11, 12, 13 ва 19-қурбонлари ёши кўрсатилмаган (9 ва 12-қурбоннинг жинси ҳам номаълум — 12-қурбоннинг жинси эркаклигини у юк машинаси ҳайдовчиси бўлгани таъкидланганидангина тахмин қилиш мумкин). Шу боис, Оқиловнинг «14 ёшли бола ҳам ўлган» қабилидаги баёноти ёлғон эканлигини кўрсатиш жамоатчилик учун ўша вақтда имконсиз бўлган.
«Дарё» интернет-нашри профессор Оқиловнинг баёноти ТВ орқали берилгач, 6 июль куниёқ (кейинчалик яна бир неча марта), Соғлиқни сақлаш вазирлиги матбуот хизматидан коронавируснинг Ўзбекистондаги қурбонлари статистикасига доир маълумотларни, хусусан, барча вафот этганлар (ўша вақтда 33 нафар)нинг ёши, жинси ва вафот этган санасига доир барча маълумотларни сўраган, бироқ тегишли сўровга жавоб берилмаган.
«Ўзбекистонда коронавирус асоратлари оқибатида болалар вафот этмади»
Ҳабибулла Оқиловнинг баёнотидаги «вафот этган» 14 ёшли бола Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан юритилаётган расмий статистика маълумотлари бўйича аслида вафот этмагани, «Ўзбекистонда коронавирус инфекцияси асоратлари оқибатида 14 ёшли бола вафот этган» деган таъкид расман ёлғон эканлиги «Ўзбекистон 24»даги интервью эфирга кетганидан икки ой ўтиб исботини топди. Қандай қилиб?
Июль ойи ва август бошидаги «коронавирус ваҳимаси» босилгач, Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳам, ушбу вазирлик ҳузуридаги штабнинг турфа аъзолари ҳам касалланиш статистикасига доир тафсилотли рақамларни эълон қила бошлади. Хусусан, 6 сентябрь куни Соғлиқни сақлаш вазирлиги матбуот хизмати Ўзбекистонда коронавирусдан асосан қайси ёш тоифасидагилар вафот этаётганига доир статистикасини эълон қилди.
Унга кўра, 6 сентябрь ҳолати бўйича (қурбонлар умумий сони 345 нафар) вафот этган беморларнинг олти нафари (0 ёшдан) 30 ёшгача бўлган фуқаролардир. ССВ матбуот хизматининг «Дарё» сўровига асосан аниқлик киритишича, бунда 30 ёшга тўлган бемор ҳам «30 ёшгача бўлганлар» тоифасига киритилган. ССВ томонидан эълон қилинган ўлим ҳолатлари орасида ҳақиқатан ҳам олтита 30 ёшгача бўлган бемор бор.
Жумладан, 9 июлда Жиззах шаҳрида яшаган 28 ёшли М.О. исмли аёл, 29 июлда Учтепа туманида яшаган 22 ёшли О.Х. исмли аёл, 4 августда Сергели туманида яшаган 30 ёшли Б.А. исмли эркак, 6 августда Зангиота туманида яшаган 24 ёшли Д.А. исмли аёл, 17 августда Юнусобод туманида яшаган 25 ёшли М.Р. исмли аёл ва 22 августда Тошкент шаҳрида яшаган 29 ёшли Б.Л. исмли эркак вафот этгани маълум қилинган.
ССВ матбуот хизматининг 6 сентябрдаги ахборотидан аввалроқ, 28 август куни вазирлик ҳузуридаги Коронавирусга қарши кураш бўйича штаб аъзоси Барно Абдусаматова Ўзбекистонда 18 ёшгача бўлган «болалар орасида коронавирус инфекциясининг ўта оғир кечиши ва ўлим ҳолати бўлмаган»ини таъкидлаб, профессор Ҳабибулла Оқиловнинг «14 ёшли бола ўлгани» ҳақидаги баёнотини рад этди.
Абдусаматова хоним «Дарё» мухбири билан суҳбатда профессор Оқилов 6 июлдаги чиқишида техник хато бўлгани, «у ерда 14 ёшли бола эмас, 44 ёшли фуқаро бўлгани»ни айтиб ўтди. Соғлиқни сақлаш вазирлиги вакили ҳам профессор Оқилов ўшанда адашгани, вафот этганлар орасида 14 ёшли бола бўлмаганини айтиб ўтди. Лекин нега бу баёнот ўтган икки ой давомида аниқ-тиниқ рад этилмаганига аниқлик киритилмади.
Хулоса ўрнида
Муаммо профессор Ҳабибулла Оқилов ёки у айтган «14 ёшлининг ўлими» аслида бўлмаганида эмас (аввало, ҳамма соғ-саломат бўлсин!). Муаммо — зарур ахборотнинг ўз вақтида ва лозим даражада берилмаслигида, муаммо — Ўзбекистоннинг бош янгиликлар телеканали эфирида берилган нотўғри баёнот икки ой давомида «ҳақиқат» мақомида осилиб туришида, муаммо — «фейк-хабар тарқатган блогер/фуқарога қарши кураш»га шай давлат ташкилотлари бу ёлғонни кўрмаслигида.
