Коронавирус дунё бўйлаб дўконларни шип-шийдам қилди. Одамлар санитайзерлар, ҳожатхона қоғози ва сули сутини битта қолдирмай сотиб олмоқда

Коронавирус эпидемияси уч мингдан ортиқ одамнинг ўлимига, фонд бозорларининг қулашига ва чегараларнинг ёпилишига сабаб бўлди, бундан ташқари харид ваҳимасини ҳам келтириб чиқарди. Бу ваҳима февраль ойида Осиёда бошланган эди, вируснинг тарқалишидан келиб чиқиб, аста-секин Европа ва Шимолий Америкага ҳам кўчди. Бутун дунё бўйлаб одамлар маҳсулот тақчилиги юз беришидан хавотирланиб, ҳожатхона қоғози, дезинфекция воситалари, дори ва озиқ-овқат захирасини яратиб қўяй дея дўкон пештахталарини бўшатиб ташлаяпти.

Meduza бу борада жаҳоннинг турли мамлакатларида кузатилаётган ҳолатларни бирма-бир кўрсатди.

Россия

Коронавирус инфекциясидан ҳимояланиш мақсадида россияликлар тиббий ниқоблар (ваҳоланки, вирусни юқтирмаган одамлар учун унинг фойдаси йўқ), антисептик воситалар, шунингдек, «Арбидол» ва вирусга қарши бошқа препаратларни сотиб олишни бошлади (эътиборга молик жиҳати, «Арбидол»нинг самарали экани исботланмаган). Ушбу барча маҳсулотларнинг савдолари ўнлаб ва ҳатто юзлаб баробар ўсди. Ҳукумат мазкур маҳсулотлар нархини назорат қилишга ваъда берди, кейинроқ эса тиббиёт ниқоблари, респираторлар, бинтлар, тиббиёт пахтаси ва кимёвий ҳимоя либосларини Россия ҳудудидан олиб чиқиб кетишни тақиқлади.

Филиал Здравмедтеха в Каменск-Уральске увеличил производство масок до 30 тысяч в день. Конвейерная лента сейчас работает круглосуточно без остановки. Пока маски во многих регионах России – дефицит, но здесь говорят, что их хватит на всех pic.twitter.com/3yZLnA1QDe

— Настоящее Время (@CurrentTimeTv) March 3, 2020

Австралия

Австралияликлар асосан ҳожатхона қоғози захирасини яратишга ҳаракат қилмоқда. Twitter’нинг маҳаллий сегментида #toiletpapergate ва #toiletpapercrisis ҳештеглари оммалашиб кетган. Мамлакатдаги энг йирик супермаркетлар тармоғи ҳисобланган Woolworth бир қўлга тўрт қадоқдан ортиқ ҳожатхона қоғози сотишни тақиқлади, Costco тармоғида эса чеклов бундан-да баттар — бир қўлга бир қадоқдан ортиқ берилмаяпти. Тамворт шаҳридаги Big W дўкони ходимлари эса ҳожатхона қоғози сотиб ололмагани учун сотувчиларга ташланган харидорни деб полицияни чақиришга мажбур бўлди.

This is utterly absurd #toiletpapergate pic.twitter.com/2Dpp1cW7Ei

— Ren Barber (@renksb_) March 5, 2020

Дарвин шаҳридаги Northern Territory News хиёбон газетаси эса ҳожатхона қоғози етишмовчилиги муаммосини ҳал қилишга ўзига хос ечим таклиф қилди — газетанинг бир сони саккизта бўш саҳифа билан чиқарилди.

YES, WE ACTUALLY DID PRINT IT #toiletpapercrisis pic.twitter.com/jusP50ojYu

— The NT News (@TheNTNews) March 4, 2020

Буюк Британия

Британияликлар асосан ҳимоя воситалари ва озиқ-овқат — тиббиёт ниқоблари, санитайзерлар, консервалар, қадоқланган сув, ҳайвонлар учун озиқа, вирусга қарши препаратлар сотиб олмоқда. Ажиотаж сабаб Boots дорихоналар тармоғи ва Lidl супермаркетлар тармоғи бир қўлга икки шишадан ортиқ санитайзер сотишни тўхтатди, Ocado онлайн-супермаркети эса мижозларга бир неча кун олдиндан буюртма беришни тавсия қилмоқда.

Thought I better stock up my cupboard, it's good to be prepared #coronavirus pic.twitter.com/yzuynTVXLW

— Michaela 🌊⛱🌏 (@MisaWilliam) March 2, 2020

Озиқ-овқат билан чакана савдо қилиш соҳаси эксперти, Tesco дўконлар тармоғининг таъминот бўйича собиқ директори Бруно Монтейннинг таъкидлашича, бундан кейинги харид ваҳимаси тақчилликни келтириб чиқаради. Бироқ Монтейннинг таъкидлашича, чакана савдо тармоқларида бу борада «Б» режа ҳам бор: улар асосий маҳсулотларнинг узлуксиз таъминотига эътибор қаратиш мақсадида маҳсулот ассортиментини қисқартиради.

https://twitter.com/alexhofford/status/1234556437386362881

АҚШ

Catalina таҳлил компанияси маълумотларига кўра, АҚШда ҳам бошқа мамлакатлардаги каби санитайзерлар оммавий тарзда сотиб олинмоқда (уларнинг савдоси ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 619 фоизга ўсган), шунингдек, қуруқ сут, оқартиргич, суюқ совун, ловия ва ёрма сотуви ҳам сезиларли ўсган. Айни вақтда Nielsen таҳлил компанияси маълумотлари бироз бошқачароқ: унинг таъкидлашича, АҚШда энг кўп тиббиёт ниқоблари ва сули сутининг савдоси (ўтган йилга нисбатан 300 фоизга) ошган. Ундан кейинги ўринларда қурилиш ниқоблари, санитайзерлар ва термометрлар бормоқда.

https://twitter.com/kldmills/status/1233574443697549312

If you aren’t prepping for an outbreak you should be. Hopefully it never happens. Worst case scenario you have extra dry goods in your home. But now is the time to get water, pedialyte, flu medications, extra food, etc, before the shelves are empty. #CoronavirusOutbreak pic.twitter.com/Hj620uVX8m

— 🎄Bella Luna🎄 (@bellaluna130) February 26, 2020

Германия

Германия аҳолиси ун, консервалар, макарон ва сули сути, шунингдек, нон ва пишлоқни оммавий тарзда сотиб олмоқда. Дўкон пештахталаридан санитайзер ва ҳожатхона қоғозини топиш қийинлашиб қолган. Twitter’да #Hamsterkauf ҳештеги пайдо бўлган (тахминий таржимаси — «оғмахоннинг харидлари»), матбуот эса ҳукуматнинг фавқулодда вазиятларда захирасини яратиб қўйиш тавсия қилинадиган маҳсулотлар рўйхати борлигини эслатмоқда (рўйхат сўнгги бор 2018 йилда янгиланган). Айтмоқчи, ушбу рўйхатда ўйланмаган харидлардан чекиниш ва маҳсулотларни еб қўя оладиган миқдорингизда сотиб олиш тавсия қилинади.

https://twitter.com/PiratKSegatz/status/1233127858274480129

Япония

Японлар худди австралияликлар каби ҳожатхона қоғозини ғамлаб қўйишга киришган. Сўнгги бир ҳафта давомида японлар Twitter’да энди тақчил маҳсулотга айланиб қолган ҳожатхона қоғозлари ҳақида 200 мингга яқин пост қолдирган. Ваҳимага ҳожатхона қоғози учун зарур хом ашё импорти коронавирус сабаб тўхтатилгани ҳақидаги миш-мишлар сабаб бўлган. Ҳукумат Японияда сотилаётган ҳожатхона қоғозининг 98 фоизи мамлакатнинг ўзида ишлаб чиқарилишини, шундай экан, хавотирга ўрин йўқлигини маълум қилди. Лекин энди японларни тўхтатиб бўлмай қолган: улар ҳатто кафелардаги ҳожатхона қоғозларини ҳам ўғирлаб кетмоқда.

これは草 pic.twitter.com/wjtKbygqBg

— み̸ーと̸く̸ん̸/DQNILLEGAL SOUND (@DJ_meatkun) March 1, 2020

Ҳожатхона қоғозидан ташқари, японлар қоғоз сочиқлар, суюқ совун, тагликларни ҳам «овламоқда». Шунингдек, гуруч, макарон, консервалар, сояли натто ловиялари каби озиқ-овқат маҳсулотларини фаол сотиб олмоқда.

Well that escalated quickly. Japanese government closes all schools due to #coronavirus fears, everyone panic buys toilet paper, tissues, and diapers. Shit's about to get real, folks pic.twitter.com/SRkzYqTwcV

— ᴊᴛQᴜɪɢʟᴇʏ (@JTQuigley) February 28, 2020

Яна бир нечта бўш пештахталар

«Тегу шаҳридаги ваҳимали харидлар: қўрқувда қолган одамлар Гамсам туманидаги Emart супермаркети пештахталарини шип-шийдам қилиб кетди»

Panic buying in Daegu: scared ppl emptied shelves at Emart supermarket in Gamsam area as number of cases jumped till 70 in South-Eastern Daegu out 104 total in Korea

Photo:@Lee D.G pic.twitter.com/fjM4JMUnGm

— Irena Yu (@irinamow) February 20, 2020

Франция

«Йўқ, йўқ, бу ваҳима эмас...»

Non, non, ce n'est pas la panique... #gelhydroalcoolique #CoronavirusFrance pic.twitter.com/pR5zcRWnl5

— Jérôme Val (@valjerome1) March 2, 2020

Италия

«Бу Шимоий Италиядаги менинг супермаркетим. Атрофда ҳамма ниқоб тақиб юрибди. Одамлар захирага озиқ-овқат ва биринчи галда зарур маҳсулотларни сотиб олиш мақсадида тунги соат 11 да навбатда турибди»

This is my supermarket in Northern Italy. Everyone is going around with masks. People ar queueing at 11pm to stock food and necessities before it all runs out #COVID19italia pic.twitter.com/oryLXmfwPM

— Cam (@xniallssecret) February 23, 2020

Индонезия

«Мамлакатда коронавирус билан касалланиш билан боғлиқ биринчи ҳолат эълон қилинганидан сўнг индонезияликлар озиқ-овқатни ғамлаб қўйиш учун супермаркетларни тўлдирди»

Indonesians flocked to supermarkets to hoard food after first coronavirus cases were announced today. pic.twitter.com/uPt1lkMtt0

— Tisk (@aptisk10) March 2, 2020