Ўзбекистон автомобиль ва дарё транспорти агентлиги бўлим бошлиғи Галина Магай мамлакатда транспорт соҳасидаги ислоҳотларнинг ҳудудлар ижтимоий-иқтисодий ривожланишига таъсири ва йўловчилар учун яратиладиган қулайликлар хусусида ЎзА мухбири билан мулоқотда бўлди.
— Кейинги йилларда йўловчиларга кўрсатилаётган хизматлар сифатини янада ошириш мақсадида қулай йўналишлар ташкил этилмоқда, янги автовокзал ва автостанциялар барпо этилиб, мавжудлари қайта таъмирланмоқда. Сўнгги уч йилда қарийб 3 мингга яқин автобус ва 12 минг умумий енгил автомобиль харид қилинди ва йўналишларга чиқарилди.
Давлат раҳбарининг «Аҳолига транспорт хизмати кўрсатиш ҳамда шаҳарлар ва қишлоқларда автобусларда йўловчилар ташиш тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги қарорида шаҳар ва қишлоқларни транспорт билан таъминлашни янада такомиллаштириш, йўловчи ташиш хавфсизлигини ошириш, мамлакат иқтисодиётини ривожлантиришда автотранспорт хизматлари соҳасини фаоллаштириш кўзда тутилган. Мазкур ҳужжат транспорт паркини замонавий, қулай ва хавфсиз автобуслар билан янгилаш орқали аҳолининг автобус хизматига эҳтиёжини қондиришга йўналтирилган.
— Белгиланган вазифаларни амалга ошириш борасида қандай чора-тадбирлар кўрилмоқда?
— Режага кўра, келгуси беш йилда 300 дан ортиқ йўловчи йўналиши очилади, уларнинг 240 таси шаҳар атрофида ва шаҳарлараро қатнайдиган йўналишлардир. 2021 йил охирида автобусда йўловчи ташиш йўналишлари сони 11,8 фоизга ортиб, 2 минг йўналишни ташкил этиши кўзда тутилган. Уларнинг 1600 таси шаҳар атрофига хизмат қиладиган ва шаҳарлараро қатнайдиган маршрутлардир. 2017-2021 йилларда лизинг компаниялари орқали имтиёзли банк кредитлари асосида 8,6 мингта йўловчи транспорти, жумладан, 5,7 мингта умумий фойдаланиладиган янги микроавтобус харид қилинади.
Автобус паркларини модернизация қилиш ва янгилаш лойиҳаларини молиялаштиришга оид маблағлардан оқилона фойдаланиш мақсадида 2017-2020 йилларда «Ўзавтосаноат-лизинг» масъулияти чекланган жамиятининг бошланғич капиталини ошириш режалаштирилган.
Лизинг компаниялари ҳамда автомобилларда йўловчи ташувчи субъектларни қўллаб-қувватлаш мақсадида уларни 2022 йилнинг 1 январига қадар қатор мажбурий тўловлардан озод этиш таклиф қилинмоқда. Хусусан, қишлоқ жойларида автобус ва микроавтобусда йўловчи ташиш билан шуғулланадиган ҳайдовчилар беш йил мобайнида йўловчи ташувчилар учун белгиланган ягона солиқ тўловидан озод этилади.
—Йўловчи ташиш сифати транспорт инфратузилмасининг нечоғли ривожланганига ҳам боғлиқ. Бу борада қандай ишларни амалга ошириш кўзда тутилган?
— Тасдиқланган дастурда автовокзал ва автостанцияларни модернизация қилиш бўйича кенг кўламли чора-тадбирлар белгиланган. 37 янги автостанция барпо этиш ва 37 мавжуд автостанцияни реконструкция қилиш режалаштирилган. Бу аҳолига кўрсатилаётган хизматлар сифатини тубдан яхшилаш имконини беради.
Ўзбекистон автомобиль ва дарё транспорти агентлиги зиммасига йўловчи ташувчилар ишини мувофиқлаштириш, сифатли ва хавфсиз ташишни таъминлаш учун қулай шароитлар яратишни кўзда тутадиган, шаҳар, шаҳар атрофи, шаҳарлараро ва халқаро автомобиль йўловчи ташиш йўналишларига хизмат кўрсатиш ҳуқуқини берадиган намунали шартномалар ишлаб чиқиш ва тасдиқлаш юклатилган.
Айни пайтда агентлик томонидан йўналишларни мониторинг қилиш бўйича янги марказлашган тизим ишлаб чиқилмоқда. Умумий фойдаланишдаги ҳар бир автобус ва микроавтобусга GPS-навигатор ўрнатилади. Бу қурилмалар ҳаракатланаётган транспорт воситаси ҳаракатининг вақти, тезлиги ва йўналишига оид маълумотларни реал вақт режимида қайд этади.
Автомобильларда йўловчи ташиш ҳуқуқини берувчи лицензия ҳамда йўловчи автомобиль йўналишларига хизмат кўрсатиш тўғрисидаги шартнома талаблари қай даражада бажарилаётганини тизимли назорат қилиш имконини беради. Йўл ҳақи тўловини нақд пулсиз амалга ошириш тизими ҳам босқичма-босқич жорий этилади. Бунинг учун махсус йўл карточкалари харид қилиш кифоя.
Ишлаб чиқиладиган янги йўналишлар учун сўнгги бекатлар барпо этиш кўзда тутилган, ҳозир уларнинг намунавий лойиҳалари ишлаб чиқилмоқда. Ушбу бекатлар енгил конструкциялар ва арзон материаллардан барча қурилиш стандартларига риоя этилган ҳолда қурилади. Шунингдек, барча вилоятларда йўналишнинг иш тартиби, транспорт ҳаракати йўналишлари, унинг бекатга етиб келиш вақти кўрсатилган электрон ахборот тахталари ўрнатилади.