Сурхондарёда 267 дона қадимий танга ва тақинчоқ қисмларини бошқа давлатга олиб кетмоқчи бўлган фуқаро ушланди. Бу ҳақда Божхона қўмитаси хабар берди. 

Келтирилишича, Сурхондарё вилояти божхона бошқармаси “Сариосиё” чегара божхона пости орқали қўшни давлатга йўл олган фуқаро белгиланган тартибда божхона назоратидан ўтказилди. Текширув жараёнида унинг қўл юклари орасида оғзаки сўровда маълум қилинмаган 267 дона қадимий тангалар ва тақинчоқ қисмлари борлиги аниқланган.

Шундан сўнг ушбу ашёларнинг қадимийлиги ва қийматини аниқлаш учун божхона ходимлари томонидан бадиий экспертиза тайинланди. Экспертлар хулосасига кўра, 39 дона осма безак кўринишидаги кумуш танга 19-асрда Бухоро амирлигида зарб қилинган, қолган тақинчоқ қисмлари ҳам 19-аср охири 20-аср бошларига оид бўлиб, маданий бойлик ҳисобланади.

Маълумот учун, Вазирлар Маҳкамасининг 1999 йил 23 мартдаги 131-сонли қарорига мувофиқ, 50 йил муқаддам ва ундан ҳам олдинроқ яратилган маданий бойликлар юртимиздан олиб чиқиб кетилишига рухсат этилмайди.

Ҳозирда ашёвий далил сифатида олинган буюмлар Термиз археология музейига топширилган бўлиб, ҳолат юзасидан божхона органлари томонидан текширув ҳаракатлари олиб борилмоқда.

Чегарада “сарсон бўлган” заргарлик буюмлари

Божхоначилар йил бошидан буён салкам 40 кг заргарлик буюмларининг ноқонуний олиб ўтилишига чек қўйди. 

Жумладан, “Тошкент-Аэро” ихтисослаштирилган божхона комплексининг Тошкент халқаро аэропорти чегара божхона постида заргарлик буюмларини қонунга хилоф тарзда олиб киришга бўлган қатор уринишлар фош қилинди.

Бангкокдан учиб келган йўловчилардан бири юклари орасидаги ширинликлар ичига қиймати 180 млн сўмдан ошиқ бўлган 121 грамм оғирликдаги заргарлик буюмларини яширганча олиб киришга уринган вақтида тўхтатиб қолинди.

Тошкент-Истанбул рейси бўйича учиб келган қўшни давлат фуқароси ҳам багажидаги юклари орасида қиймати 350 млн сўмлик 370 грамм оғирликдаги заргарлик буюмларини яшириб олиб кираётганида фош қилинди.

Бокудан келган йўловчилар орасида ҳам қимматбаҳо тошлар билан безатилган тилла тақинчоқларни божхона назоратига тақдим қилмасдан олиб ўтишга уринган шахс борлиги аниқланди. Қўшни давлат фуқароси бўлган мазкур йўловчи қиймати салкам 130 млн сўмлик ҳамда олмос тошлари билан безатилган 74 грамм оғирликдаги заргарлик буюмларини ноқонуний равишда олиб киришга уринган. 

Ҳозирда юқоридаги ҳолатлар юзасидан божхона текширувлари давом этмоқда.

Рақамларга кўра, республика божхоначилари томонидан 2025 йилнинг ўтган даври мобайнида аниқланган 252 та божхона қонун бузилиши ҳолатларида қиймати 24,3 млрд сўмлик салкам 40 кг оғирликдаги заргарлик буюмларининг божхона чегаралари олиб ноқонуний равишда олиб ўтилиши ва ички ҳудуддаги яширин айланмасига чек қўйилган. 

Шунингдек, Тошкент вилоятида фуқаро жинсий аъзолари ичида 1 млрд сўмлик тақинчоқни яширинча олиб ўтмоқчи бўлганди. Самарқандда эса фуқаро қадимий тилла тангаларни Истанбулга яширинча олиб кетмоқчи бўлганда ушланганди. 

Маълумот учун, жисмоний шахслар 2025 йилнинг 20 июлидан шахсий эҳтиёж учун мўлжалланган заргарлик буюмларини нотижорат мақсадларида республикага олиб кириладиган товарларнинг божсиз олиб кириш нормалари доирасида олиб киришлари мумкин.

Мазкур норма ҳаво транспортида — 1000 доллар, темир йўл ва дарё транспортида — 500 доллар ҳамда автомобиль (пиёда) ўтказиш пунктлари орқали — 300 долларни ташкил қилади.

Олиб чиқишда эса жисмоний шахсларга оғирлиги 200 граммгача бўлган кумушдан ҳамда 65 граммгача бўлган олтин ва бошқа қимматбаҳо металлардан ясалган тайёр заргарлик буюмларини йўловчи божхона декларациясини тўлдирмасдан, ушбу миқдорлардан ортиқ бўлганларини йўловчи божхона декларацияси асосида божхона ҳудудидан ташқарига олиб чиқишга рухсат берилади.