АҚШ ва Украина ўртасидаги минерал ресурслар бўйича битимнинг янги лойиҳасида Вашингтон Украинанинг минерал ресурслари ва энергетика активларини назорат қилишига доир кескин талаблар акс этган. Бу ҳақда лойиҳа билан танишиб чиққан Financial Times ва Bloomberg хабар берди.
Ушбу лойиҳа 23 март куни Киевга берилган, унда хавфсизлик кафолатлари ҳақида сўз бормайди. Келишув Украинанинг барча минерал ресурсларига, жумладан, нефть, газ ва мамлакатдаги асосий энергетика активларига тааллуқли бўлиши керак.
Бундан ташқари, битим табиий ресурслардан фойдаланиш билан боғлиқ инфратузилмани: автомобиль ва темирйўллар, қувурлар, портлар ва қайта ишлаш заводларини қамраб олади, деб ёзмоқда ФТ.
Тегишли лойиҳалардан олинган маблағлар хорижий валютага конвертация қилиниши ва чет элга йўналтирилиши керак. Украина эса кечикиш ёки низолар юзага келган тақдирда компенсация учун жавобгар бўлади. Украинанинг нефть, газ ва фойдали қазилмаларни қазиб олиш бўйича лойиҳаларидан тушган даромадлар икки давлат ўртасида махсус инвестиция жамғармаси томонидан тақсимланади.
Шу билан бирга, АҚШ фойдани биринчи бўлиб олади ва инфратузилма лойиҳаларига устувор ҳуқуқларни, шунингдек, ресурсларни учинчи томонларга сотишга вето қўйиш ҳуқуқини сақлаб қолади.
Келишув лойиҳасига кўра, инвестиция фондини Американинг Халқаро тараққиётни молиялаштириш корпорацияси назорат қилиши керак. У директорлар кенгашининг беш аъзосидан учтасини тайинлайди ва “олтин акция”га эга бўлиб, баъзи қарорларни блоклаш ҳуқуқига эга бўлади.
Украина яна иккита (директорлар кенгаши аъзоларини) тайинлайди ва фондни кундалик бошқаришга аралаша олмайди, дейди Bloomberg.
Украиналик депутат Ярослав Железняк АҚШнинг талаблари ҳақидаги маълумотни тасдиқлаган.
Украина ва АҚШ ўртасидаги фойдали қазилмалар тўғрисидаги янги битим лойиҳаси мамлакатнинг бутун ҳудуди бўйлаб нефть ва газни қамраб олади, деган у.
Депутат келишув муддатсиз амал қилиши ва унга ўзгартиришлар фақат Америка томонининг розилиги билан киритилиши мумкинлигини айтган. Бундан ташқари, ҳужжатда АҚШ томонидан “хавфсизлик кафолатлари ҳақида ҳеч нарса йўқ”, ҳатто бунга ишора ҳам мавжуд эмас.
АҚШнинг Украинадаги инвестициялар устидан назорати
Агар ҳамкорлик тўғрисидаги битим қабул қилинса, АҚШ Украинада автомобиль ва темир йўллар, портлар, шахталар қуриш, нефть ва газ, шунингдек, муҳим фойдали қазилмаларни қазиб олиш каби лойиҳаларга инвестицияларни назорат қилиш бўйича улкан ваколатларга эга бўлади.
Бу “Европа иттифоқи билан яқинлашишга уринаётган” Украинада “АҚШ иқтисодий таъсирининг мисли кўрилмаган даражада кенгайиши”ни англатади.
Ўз навбатида, номи ошкор этилмаган юқори мартабали украиналик амалдорлар АҚШнинг янги таклифи “мамлакат суверенитетига путур етказиши, фойданинг чет элга чиқиб кетишига олиб келиши ва Киевнинг Вашингтонга қарамлигини кучайтириши мумкин”лигини айтди.
Изоҳ (0)