Қайта тикланувчи энергетикани ривожлантириш Ўзбекистон ва Қозоғистон учун асосий масалага айланмоқда. Бу ҳақда “Дарё”га Остона халқаро молия маркази (ОХММ) бошқарувчиси Ренат Беткулов айтиб ўтди.
Унинг таъкидлашича, қўшни Марказий Осиё давлатлари “яшил” энергияга халқаро инвестицияларни жалб қилиш учун салмоқли салоҳиятга эга.
Ренат Беткулов Ўзбекистонда жуда кўп лойиҳалар ишга туширилаётганини, мамлакатларнинг ҳатто инвесторлари бир эканини, хусусан, АCWА Power ва Masdar каби компаниялар иккала давлатда йирик шамол станциялари лойиҳаларини амалга ошираётганини қайд этди.
Бизнинг географиямиз жуда ўхшаш. Мос равишда, шамол ҳам, қуёш ҳам бор. Қайта тикланадиган энергия ишлаб чиқариш бўйича имкониятларимизни оширишимиз муқаррар”, деди Беткулов ва бу энди узоқ келажак масаласи эмаслигини қўшимча қилди.
“Иқлим қанчалик тез ўзгариб бораётганини ўзимиз кўряпмиз”, дейди у.
Қозоғистоннинг стратегик жойлашуви ва геосиёсий ҳолатини ҳисобга олган ҳолда, транспорт ва яшил инфратузилмани ривожлантириш муҳимлигини ҳам қайд этиб ўтди.
“Қозоғистон саъй-ҳаракатларини қайта тикланувчи энергия ишлаб чиқаришни кўпайтириш ва углерод нейтраллигига эришиш бўйича ўз мажбуриятларини бажаришга қаратиши керак”, дейди Ренат Беткулов.
Ўзбекистонда энергияни узатиш ва тақсимлаш учун инфратузилмани ривожлантириш ва хорижий инвесторларни жалб қилган ҳолда қуёш ва шамол электр станцияларини қуриш бўйича қатор йирик лойиҳалар амалга оширилмоқда.
Ўзбекистон ва Қозоғистоннинг “яшил” энергетика соҳасидаги биргаликдаги саъй-ҳаракатлари уларга барқарор ривожланишга эришиш ва минтақанинг энергетик хавфсизлигини таъминлаш имконини берадиган синергия яратиши мумкин, деб ҳисоблайди ОХММ раҳбари.
“Албатта, инфратузилма ҳам шунга мос бўлиши керак. Энергетика соҳасини ривожлантириш учун бизга тармоқ керак. Бу эса ишнинг фақат бир қисми холос. Энергия ҳам ички, ҳам ташқи истеъмолчиларга етказиб берилиши лозим. Электр тармоқлари ривожланиши ҳам жуда муҳимдир. Бу эса инвестициялар кераклигини англатади”, деб таъкидлади Бетқулов.
У инвестициялар энергия ишлаб чиқаришга ҳам, уни узатиш учун транспорт тармоғига ҳам кераклигини қайд этди.
Энергетикани ривожлантириш билан боғлиқ қийинчиликлар ҳақида гапирар экан, Беткулов қуйидагиларни таъкидлади:
“Уй-жой коммунал хўжалиги борасида бу иссиқлик электр станциялари, тармоқлар ва бошқалардир. Аммо муаммо шундаки, бошқа томонда тарифлар билан истеъмолчи туради. Яъни, бу тарифлар унга таъсир қилади. Бу муаммога дуч келган фақат биз эмасмиз, барча ривожланаётган мамлакатлар буни уддалайди. Шу сабабли биз мамлакатга халқаро тараққиёт институтларини таклиф қиламиз”.
Беткулов турли манбалар, жумладан, халқаро тараққиёт институтлари, араб фондлари ва хусусий инвесторлардан сармоя жалб этиш зарурлигини ҳам қайд этиб ўтди.
“Буларнинг барчасини бюджет ҳисобидан, айниқса миллий жамғарма ҳисобидан қила олмаймиз”, дея қўшимча қилди у.
Қозоғистон ва Ўзбекистон “яшил” энергетика соҳасида ҳамкорлик қилиши мумкин бўлган йўллар борасида, Бетқулов қуйидагиларни таъкидлади:
“Бизда турли вақтларда ўзгариб турадиган энергия истеъмоли даврийлиги бор. Шунинг учун биз тармоқлар ўртасидаги алоқаларни кучайтиришимиз керак. Эҳтимол, бу ягона энергия бозорини яратишга олиб келар. Марказий Осиёда энергия истеъмоли бўйича даврийлик бор — кунлик ва мавсумий. Шу сабабли умумий инфратузилмани ва эҳтимол, бозорни яратиш жуда истиқболли йўналиш деб ўйлайман. Бизда талаб юқори пайтда сизда ортиқча энергия бўлса ва аксинча. Агар ҳаммаси бир вақтда содир бўлса, Ўзбекистон Қозоғистон ёки бошқа Марказий Осиё давлатларидан энергия сотиб олиши мумкин”.
Изоҳ (0)