Осиё тараққиёт банки (ОТБ) таҳлилчилари Марказий Осиё минтақавий иқтисодий ҳамкорлиги доирасида фуқаро авиацияси, хусусан, арзон авиакомпаниялар (лоукостер) ҳолати тўғрисидаги ҳисоботни эълон қилди. Ҳисоботнинг алоҳида бўлимлари Қозоғистон, Қирғизистон ва Ўзбекистондаги вазиятга бағишланган.
Қозоғистон ва FlyArystan компанияси
Қозоғистондаги ҳаво транспорти бозори ва арзон нархлардаги FlyArystan авиакомпанияси 2019–2022 йиллар давомида таъсирчан иқтисодий кўрсаткичларни намойиш этган. 2021 йили карантин чоралари сезиларли даражада юмшатилганда, Қозоғистон ҳаво транспорти бозори дунёдаги энг тез ўсаётган бозорга айланган. 2019 йилдан 2021 йилгача йўловчи ташиш ҳажми 30 фоизга ошган.
Агар компания фаолиятининг биринчи йили — 2019 йилда 700 мингга яқин йўловчи арзон авиакомпания хизматларидан фойдаланган бўлса, 2022 йилда бу кўрсаткич 3,26 миллион нафар йўловчига етган.
FlyArystan ривожланишидаги яна бир муҳим тенденция унинг халқаро бозорларга чиқиши ҳисобланган. Авиакомпания 2026 йилда ўз паркини 26 та самолётгача кенгайтиришни режалаштирмоқда.
Фуқаро авиацияси тизимининг камчиликлари қаторида ОТБ таҳлилчилари “очиқ осмон” сиёсатининг номутаносиблигини (протекционизм) ва инфратузилмани модернизация қилиш зарурлигини санаб ўтган. Қозоғистонда хорижий авиакомпаниялар фаолияти сезиларли даражада чекланган ва улар фақат давлатлараро шартномалар имзоланган тақдирдагина ўз ҳуқуқларини кенгайтиришга эришиши мумкин.
Қирғизистон ва Аir Маnas
Қирғизистон аэропортлари кўплаб халқаро авиакомпаниялар, жумладан, арзон авиакомпаниялар учун очиқ. Тахминан ўн йилдан буён Қирғизистон ички ҳаво транспорт бозорида лоукостер авиакомпаниялар фаолият юритиб келмоқда. 2019 йилдан 2022 йилгача Қирғизистонда йўловчи ташиш ҳажми 600 минг йўловчидан 800 минг нафарга етган.
“Қирғизистон фуқаро авиациясининг асосий муаммоси инфратузилманинг ёмонлашуви бўлиб қолмоқда. Аксарият аэропортлар модернизация қилиниши керак. Республиканинг иккита асосий аэропортини – Бишкек ва Ўш аэропортларини модернизация қилиш зарур”, дея таъкидлаган ОТБ таҳлилчилари.
Ўзбекистон ва Uzbekistan Express
Ўзбекистондаги ҳаво транспорти бозори ҳам дунёдаги энг жадал ривожланаётган бозорлардан биридир. 2017—2019 йилларда республикада йўловчи ташиш 50 фоизга ошган.
“Ўзбекистон ҳаво йўллари” давлат авиаташувчисига қарашли Uzbekistan Express шўба компанияси биринчи маҳаллий лоукостер ҳисобланади. Арзон авиакомпаниянинг асосий йўналиши — Россия. Uzbekistan Express Ўзбекистоннинг тўққизта шаҳрини Москва ва Россиянинг бошқа шаҳарлари билан ҳаво йўллари орқали боғлайди.
“Компаниянинг йўловчи ташиш ҳажмининг қарийб 50 фоизи Россия йўналиши орқали таъминланади”, дейилади хабарда.
Ўзбекистонда инфратузилмани бошқариш соҳасида давлат-хусусий шериклик (ДХШ) амалиёти ҳозирда фаол кенгаймоқда. Самарқанд аэропорти давлат ва хусусий инвесторларга қарашли компания – Аir Marakanda томонидан бошқариладиган биринчи объектдир.
Ҳисобот муаллифлари республиканинг йирик аэропортларини модернизация қилиш бўйича кенг кўламли давлат дастурини алоҳида қайд этган. Таҳлилчилар, шунингдек, сайёҳларни жалб қилиш учун виза ислоҳотини давом эттиришни ҳам тавсия қилган.
“Қозоғистон, Қирғизистон ва Ўзбекистон фуқаро авиацияси, жумладан, арзон авиаташувчилар туфайли пандемия билан боғлиқ инқирозни муваффақиятли енгиб ўтди”, дея хулоса қилган хабар муаллифлари.
Изоҳ (0)