Сеҳргарлар мактаби ва сеҳргарлигини ўзи ҳам билмайдиган бола ҳақидаги фильмлар тўплами барча томошабинларга манзур бўлган, албатта. Аммо Гарри Поттер ҳақидаги китобларда ҳам, асар асосида ишланган фильмларда ҳам шундай ҳолатлар борки, томошабинда бир қанча саволлар туғилиши аниқ.
Нега Гарри сеҳр ёрдамида кўриш қобилиятини тиклаб олмайди?
Сеҳргарлар дунёсида тиббиёт магл (оддий одамлар)лар дунёсига қараганда анча ривожланган. Хогварц касалхонасидаги Помфри хоним ва Муқаддас Мунго касалхонаси табиблари оддий одамларнинг хаёлига келмаган ишларни қила олади.
Мисол учун, Помфри хоним Гаррининг қўлида осонгина янги суяк ўстиради ва сеҳрли суюқлик ичган Гермионани мушукдан яна одамга айлантира олади. Гренжер тишларини катталаштирадиган тавқи лаънат таъсирига тушиб қолганида ҳам Помфри уларни шундай даволайдики, Гермиона янада жозибали кўринишни бошлайди.
Бундай ишлардан сўнг нега Гарри кўзининг хира кўришига чидаб, кўзойнак тақиб юради? Ундан ташқари қудратли сеҳргар Дамблдор, Артур ва Перси Уизли, Минерва Макгонагалл ҳам кўзойнак тақишади.
Агар сеҳргарлар синган суякларни, даҳшатли яраларни тузата олса, нега оддий астигматизмни даволай олмайди? Магллар эса камида 1980 йилдан бери бу ишни осонгина амалга оширади.
Сеҳрли афсунлар нимага асосланиб тузилган?
“Гарри Поттер”даги оғзаки афсунларнинг аксарияти лотин тилидан олинган сўзлар. “Экспеллиармус”, “Вингардиум Левиоса” ва “Петрификус Toталус” каби иборалар бир қарашда маънога эга эмасдек кўринади. Ёш сеҳргарлар бундай сўзларни тўғри талаффуз қилишни ўрганади, таёқчаларини ҳам шунга мос ҳаракатлантиради.
Хўш, нима учун афсунларнинг аксарияти псевдо-лотин жумлалари, аммо баъзилари мутлақо нормал сўз ва иборалар?
Нега ҳамма уй элфининг қуллигидан ташвишланмайди?
“Гарри Поттер ва маҳфий хужра” китобида уй элфлари билан танишамиз. Булар маълум оилалар ёки жойларга боғланган ва уларга хизмат қилишга мажбур бўлган сеҳрли мавжудотлардир. Шуниси эътиборга лойиқки, элфлар ўзларининг қуллик позициясидан завқланишади ва ҳатто психологик жиҳатдан бунга боғланган.
Аммо бу ҳолатидан мамнун бўлмаган ва эркинликни хоҳлайдиган ягона элф — бу Добби. Уни тушуниш мумкин, чунки у Малфойлар оиласига хизмат қилади. Охир-оқибат Гарри Луциус Малфойни алдаб Доббига пайпоқ олиб бериш орқали уни озод қилади.
Барча сеҳргарлар уй элфларининг қуллигини оддий нарса деб ҳисоблашади. Фақатгина Гермиона Гренжер бунга қарши чиқади. Қолганлар эса жим, шалпангқулоқ мавжудотларнинг қуллигидан нарса кўрмайди.
Қудратли сеҳргарлар кундалик ҳаётда ёрдамга муҳтожлиги янада ғалати. Молли Уизли уй элфларисиз афсунлардан фойдаланиб, идиш-товоқларни бир зумда ювиш, тозалаш, кийимларни ювиш ва бошқаларни яхши билади. Афтидан, Малфойлар ва Блеклар оиласи ёмон феъл-атвори туфайли уй элфларини қулликда сақласа керак.
Нега Хогварц талабаларига ҳақиқатан ҳам керакли фанлар ўргатилмайди?
Хогварцда сеҳргар билиши керак бўлган кўплаб фанлар ўқитилади. Булар трансфигурация, ўсимликшунослик, суюқликлар тайёрлаш, қора жодулардан ҳимояланиш, сеҳр тарихи, астрономия ва бошқалар. Бундан ташқари, фойдасиз фанлар ҳам бор. Масалан, башорат қилиш, қарта ва қаҳва билан фол очиш, шунингдек, нумерология ва гиппогрифлар каби ишлар.
Шу билан бирга, Хогварц талабалари сеҳр билан боғлиқ бўлмаган фанларни умуман ўрганмайди. Гарчи математика, физика, кимё ёки география билимлари ҳаммага керакли фан. Сеҳргарлик мактабида гуманитар фанлар йўқ — у ерда на инглиз тили, на жаҳон тарихи, на ижтимоий фанлар, на иқтисодиёт асослари ўргатилмайди.
Биринчи китобда ёш Гарри Поттер Ҳагриднинг нимани билиши ҳақидаги саволларига жавоб беради — “масалан, математика ва бошқа нарсаларни”. Аммо унинг сеҳрдан ташқари бошқа билими умрининг охиригача 11 ёшли бола даражасида қолади. Вояга етган ва катта оиланинг отаси Артур Уизли эскалаторни кўриб, ўғли Рон эса магллар орасида радиоалоқа мавжудлигидан ҳайратда қолган бўлса ажаб эмас.
Нега Волдеморт ҳар доим Гаррига ҳужум қилиш учун ўқув йилининг охирини кутади?
Волдеморт хавфли ва шафқатсиз ёвуз сеҳргар бўлиб, сеҳргарлар жамоасини шунчалик қўрқитадики, улар ҳатто унинг исмини тилга олишдан қўрқишади. Бу ёвуз одам кўпларни, шу жумладан, Гаррининг ота-онасини ўлдиради, маглларни йўқ қилади, диктатура ўрнатади.
Аммо бир нарсани инкор этиб бўлмайди — унинг ўқув жараёнига ҳурмат билан муносабатда бўлиши. Ҳар сафар у яна бир маккор режаларини амалга оширадиган бўлса, Хогварцда баҳорги семестрнинг охири келади. Ҳикматлар тошини ўғирлашга уриниш, Уч сеҳргар турнирида Гаррининг ўғирланиши, Дамблдорнинг Снейп қўлида ўлдирилиши — буларнинг барчаси фақат ўқув йили охирида содир бўлади.
Волдеморт Гаррини ёмон кўриши мумкин, лекин у ҳар йили имтиҳондан ўтишини кутади ва уни яна ўлдиришга ҳаракат қилади. Шундай ёвуз одамнинг бошқа вақтда Поттерга ҳужум қилишига нима тўсқинлик қилади?
Нега ака-ука Уизлилар укасини нотаниш одам билан юргани ҳақида огоҳлантирмайди?
Эгизаклар Фред ва Жорж Уизли жуда шум ва айни пайтда жуда ақлли йигитлар. Сирли харита уларга шумлик қилишга ёрдам берди. Бу пергамент реал вақтда Хогварцда бўлган барча одамларни ҳаракатланувчи нуқталар кўринишида кўрсатади. Улар кўринмас мантиядан фойдаланганми ёки бошқа нарсага айланганми, фарқи йўқ.
Бир вақтлар харита Гаррининг отаси Жеймс Поттер ва унинг дўстлари томонидан тузилган. Кейинчалик Уизлилар бу фойдали харитани Гаррига беришади.
Аммо шу жойда кичик бир номувофиқлик бор. Учинчи китобда Рон Уизлининг каламуши аслида Гаррининг ота-онасига хиёнат қилган Волдемортнинг хизматкори Питер Петтигрю эканини билиб оламиз. Шунингдек, Рон бу каламуш билан бирга ухлагани, уни уй ҳайвони деб ҳисоблагани бир неча бор қайд этилган. Лекин негадир Роннинг акалари унга бу ҳақда айтишмайди.
Нима учун севги эликсирлари тақиқланмаган?
“Империус” афсуни сеҳргарга бошқаларнинг фикрлари ва ҳис-туйғуларини тўлиқ назорат қилиш имконини беради. Аммо ундан фойдаланиш шу қадар жирканч иш ҳисобланадики, бу ишни қилган киши умрбод Азкабанга жўнатилади.
Аммо сеҳргарлар ҳеч қандай иккиланмасдан бошқа воситадан — севги эликсирларидан фойдаланади. Меропе Глум магл Томас Риддлга севги эликсирини беради ва уни бирга яшашга мажбур қилади. Натижада ушбу никоҳдан Волдеморт туғилади. Ромилда Вейн Гаррини худди шу эликсирдан тайёрланган конфет билан ўзига мафтун қилмоқчи бўлади, лекин конфетларни еб қўйган Рон Ромилдани севиб қолади.
Ҳатто ака-ука Уизлилар ҳам ўзларининг дўконида севги эликсирларини сотади. Одамлар дунёсида кимгадир маст қилувчи моддаларни ўзи билмаган ҳолда бериш жиноий жавобгарликка тортилади. Аммо сеҳрли дунёда эликсирлар сеҳргарлар томонидан кўпроқ ҳазил сифатида қабул қилинади.
Нима учун одамнинг иродасини афсун ёрдамида бўйсундириш кечирилмас жиноят деб ҳисобланиши, аммо эликсирдан бемалол фойдаланиш мумкинлиги мутлақо тушунарсиз.
Нима учун ҳеч ким вақтни ортга қайтарувчи қурилмадан энг керакли вазиятларда фойдалана олмайди?
“Азкабан асири” номли учинчи китобида Гермиона Гренжер вақтни беш соатгача орқага қайтариш имконини берувчи қурилма туфайли мактаб ўқув дастуридагидан кўра кўпроқ фанларни ўрганишга муваффақ бўлади. Профессор Макгонагалл аълочи талабага ўқишда янада илғор бўлиши учун ушбу қурилмани совға қилади.
Дарҳол савол туғилади: нега бундай қимматбаҳо артефакт фойдали нарсалар учун ишлатиш ўрнига вояга етмаган қизга берилади? Вақтни орқага қайтариш ва бир қанча фожиаларни тузатиш Волдемортнинг ҳар қандай ҳийла-найрангларига қарши катта ёрдам бериши мумкин эди.
Жоан Роулинг китобига тушуниб бўлмас ҳолатларни қўшганини ўзи ҳам тан олади, шунинг учун бешинчи қисмда у барча артефактларни йўқ қилади. Аммо нега қудратли сеҳргарлар улардан олдин фойдаланмаганлиги номаълум. Мисол учун, бунинг ёрдамида Гаррининг ота-онасини қутқариш ва Волдемортни тузоққа тушириш мумкин эди.
Ва ниҳоят, учинчи китобда Гермионанинг икки баравар кўпроқ машғулотларга боришдан қанчалик чарчагани таъкидланган. Нима учун қиз қурилма ёрдамида ухлаб олишга ҳаракат қилмайди? У кечаси вақтни яна бир марта орқага қайтариб, қўшимча беш соат ухлаши мумкин эди. Ажабо, Гермионадек ақлли жодугар бу ҳақда ўйлаб ҳам кўрмаган.
Нима учун мактабга Слизерин уйи керак?
Хогварцда тўртта уй бор, уларнинг ҳар бири ўз асосчиси номи билан аталган: Гриффиндор жасурлар учун, Когтевран ақллилар учун, Пуфендуй меҳрибонлар учун ва Слизерин қора жодуга мойил айёр ярамаслар учун.
Гапирувчи шляпа у ёки бу боланинг табиатан ёвуз эканини тушунади ва уни ҳокимиятга чанқоқлар жамоасига юборади. Лорд Волдеморт деярли барча қора жоду билан шуғулланадиганлар, шунингдек, жирканч Долорес Эмбриж ҳам Слизерин битирувчилари ҳисобланади.
Бошқа уйларнинг ўқувчилари Слизеринларни ёмон кўришлари ва уларга қарши бирлашиш имкониятини қўлдан бой бермасликлари ажабланарли ҳол эмас. Лекин шу жойда яна савол туғилади: нима учун мактабда қора сеҳргарлар ёки ёқимсиз одамлар бирлашиши учун алоҳида факультет ташкил қилинган ва уларни қайта тарбиялашнинг иложи йўқмиди?
Изоҳ (0)