Ўзбекистонда болалар нафақаси ва моддий ёрдам олувчилар сони кескин камайди

Мамлакатда жорий йил бошидан бери 602 мингдан ортиқ оилага болалар нафақаси ва моддий ёрдам пуллари бериш тўхтатилган.

Ўзбекистонда 2024 йил 1 январдан нафақа ва моддий ёрдам тайинлаш ҳамда тўлаш билан Ижтимоий ҳимоя миллий агентлиги шуғуллана бошлади. Агентлик кам таъминланган оилалар сони ва уларга берилаётган моддий ёрдам миқдори бўйича ойлик ҳисобот бериб келмоқда.

Моддий ёрдам олувчилар камаймоқда

Статистик рақамларга кўра, 2023 йил октябрда республикада 2,3 миллион оилага давлат томонидан болалар нафақаси ва моддий ёрдам берилган. Кейинги ойларда ижтимоий нафақа олаётганлар сони камайиш босқичига ўтган. Масалан, декабрда 2,1 миллион оила нафақа олган.

Болалар нафақаси ва моддий ёрдам олувчи оилалар сонининг кескин қисқариши 2024 йил январдан бошланган. Хусусан, шу йилнинг дастлабки ойида 1,94 миллион, февралда 1,72 миллион, март ойида 1,53 миллионта оилага болалар нафақаси ва моддий ёрдам берилган.

Апрелга келиб, бу рақам январдагига қараганда сезиларли қисқарганини кўриш мумкин. Яъни ўтган ойда 1,34 миллионта оила жами 645,5 миллиард сўм болалар нафақаси ва моддий ёрдам пуллари олган. Ўтган 7 ой давомида (октябрь–апрель ойлари) 940 мингта оилага болалар нафақаси ва моддий ёрдам пуллари тўлаш тўхтатилган. Жорий йил ҳисобидан эса (январь–апрель) нафақа олувчи оилалар сони 602,4 мингтага қисқартирилган.

Апрелдаги кўрсаткичлар

Ўтган ойда республикада 1,34 миллион кам таъминланган оилага 628,5 миллиард сўм болалар нафақаси, 44,5 минг оилага салкам 17 миллиард сўм моддий ёрдам маблағлари тўлаб берилган. Бунда нафақа олувчи оилалар улуши республика ҳудудларида яшовчи жами оилаларнинг 13,8 фоизини ташкил этган.

Мамлакатда нафақа олувчи камбағал оилалар сони энг кўп ҳудудлар сифатида Самарқанд ва Фарғона вилоятлари қайд этилган.

Самарқанддаги жами оилалар сони 1,12 миллионта бўлиб, шундан 167 мингтаси (16,5 фоиз) нафақа ва моддий ёрдам олган. Жумладан, 162,8 минг оилага 80,6 миллиард сўм болалар нафақаси, 4,2 минг оилага 1,6 миллиард сўм моддий ёрдам пуллари тўлаб берилган.

Апрелда Фарғона вилоятидаги жами оилалар сони 1,22 миллионтани ташкил этган. Шундан 166,9 мингтаси (14,8 фоиз) нафақа ва моддий ёрдам олган. Жумладан, 162,8 минг оилага 78,1 миллиард сўм болалар нафақаси, 4,1 минг оилага салкам 1,6 миллиард сўм моддий ёрдам пуллари тарқатилган.

Болалар нафақаси ва моддий ёрдам олувчи оилалар сони энг кам ҳудудлар Тошкент шаҳри, Навоий ва Сирдарё вилоятлари бўлган.

Масалан, апрель ойида пойтахтда жами 981,3 минг оила мавжуд бўлиб, шундан 26,9 мингтаси 13,2 миллиард сўм болалар нафақаси ва моддий ёрдам олган. Навоийда 297,9 минг оила бўлиб, уларнинг 30,3 мингтасига 13,7 миллиард сўм, Сирдарёдаги жами 237,3 минг оиладан 39 мингтасига ижтимоий ёрдам пуллари берилган.

2023 йилдаги кўрсаткичлар

Статистик рақамларга қараганда, 2023 йилда Ўзбекистондаги 2,2 миллион оилага жами 12,3 триллион сўм болалар нафақаси ва моддий ёрдам пуллари тўлаб берилган. Оилаларнинг 2,13 миллионтаси болалар нафақаси, қолган 76 мингтаси моддий ёрдам олган. Умумий ҳисобда республиканинг барча ҳудудларида яшовчи оилаларнинг 22,7 фоизига болалар нафақаси ва моддий ёрдам маблағлари берилган.

Ўтган йили ҳам моддий ёрдам маблағлари олган оилалар сони бўйича Самарқанд вилояти етакчи бўлган. Вилоятда йил давомида 271,8 минг оила болалар нафақаси ва моддий ёрдам пуллари олган. Моддий ёрдам пулларини энг кам олган оилалар Тошкент шаҳрида қайд этилган. Ўтган йилда пойтахтда 32,2 минг оила болалар нафақаси ва моддий ёрдам пуллари олган.

Болалар нафақаси ва моддий ёрдам кимларга берилади?

Болалар нафақаси ва моддий ёрдам “Ижтимоий ҳимоя ягона реестри” орқали кам таъминланган оилаларга тайинланади. Мазкур маблағларни олиш учун мурожаатчининг ҳар бир оила аъзосига тўғри келадиган даромад минимал истеъмол харажатлари миқдоридан — 648 минг сўмдан кам бўлиши лозим.

Болалар нафақаси ва моддий ёрдам тайинлашда аризачининг меҳнатга лаёқатли оила аъзолари иш билан банд ёки меҳнат органларига мурожаат қилган бўлишлари керак.

Шу билан бирга, талабгордан биттадан кўп кўчмас мулки, нотурар кўчмас мулки, янги автомашинаси, банкда катта миқдордаги депозитлари ва қимматли қоғозлари бўлмаслиги инобатга олинади.

Қанча тўланади?

Ҳозирда болалар нафақаси миқдори оилада уч ёшгача бўлган бир бола учун 325 000 сўм. Энг биринчи фарзанд уч ёшдан катта бўлса, унга 250 000 сўм тўланади. Иккинчи фарзандга икки ҳолатда ҳам 150 000 сўмдан берилади. Кейинги фарзандларнинг ҳар бири учун 100 000 сўмдан қўшилади. Моддий ёрдам миқдори эса ойига 380 000 сўм.